Η καλλιέργεια φυτών σε θερµοκήπια δεν είναι υπόθεση των τελευταίων χρόνων. Οι Κινέζοι ήταν εκείνοι που πριν από πολλές χιλιετηρίδες καλλιεργούσαν φυτά έξω από το φυσικό τους περιβάλλον. Στην Περσία και Στην Αίγυπτο καλλιεργούσαν σε προστατευόµενους χώρους σε µεγάλα δοχεία άνθη µε τα οποία σε διάφορες γιορτές στόλιζαν τους Πρίγκιπες και τους Βασιλιάδες.
Εφαρµογές του θερµοκηπίου βρίσκει κανείς ιστορικά και στην αρχαία Ελλάδα ήδη από τον 5ο π.Χ. αιώνα, όπου αναπτύσσονταν φυτά σε ειδικούς χώρους, γνωστούς ως «κήπους του Άδωνι». Ο Θεόφραστος αναφέρει ότι για καλλιέργεια φυτών εκτός εποχής χρησιµοποιούσαν καρότσια που τη νύχτα τα µετέφεραν για προστασία στο περιστύλιο. Στην Ρωµαϊκή περίοδο έγιναν εντατικές προσπάθειες καλλιέργειας πρώιµων λαχανικών και ανθέων.
Μάλιστα την εποχή του αυτοκράτορα Νέρωνα κατασκευάστηκε θερµαινόµενος χώρος χρησιµοποιώντας τα διαφανή υλικά τάλκη και µαρµαρυγίες για την καλλιέργεια αγγουριού το χειµώνα. Το 1385 και 1762 χρησιµοποιήθηκε στη Γαλλία και στη Ρωσία αντίστοιχα το γυαλί για να προστατέψει τα φυτά από το κρύο. Η θέρµανση του θερµοκηπίου µε ζεστό νερό εµφανίζεται στην Αγγλία το 1675, ενώ το 1788 χρησιµοποιήθηκε ο ατµός για πρώτη φορά στην θέρµανση θερµοκηπίου στο Northwich της Αγγλίας. Αναφέρεται ιστορικά πως τα πρώτα θερµοκήπια κατασκευάστηκαν στην Ευρώπη στη Βοηµία το 1680. Στα θερµοκήπια αυτά καλλιεργήθηκαν οι ορχιδέες. Αργότερα, περίπου το 1750, ο πρίγκιπας του Λίχτενσταϊν (Liechtenstein) θα κατασκευάσει στην πόλη Λέντνιτσε (Lednice) στη νότια Τσεχία το πρώτο θερµαινόµενο θερµοκήπιο.
Η Ιεράπετρα σήµερα ανήκει στις παραγωγικότερες περιοχές της χώρας. Πηγή του πλούτου της είναι ο τουρισµός αλλά και η παραγωγή κηπευτικών, ανθέων και ελαιολάδου. Είναι σήµερα ένα από τα σπουδαιότερα οικονοµικά και εµπορικά κέντρα του Νοµού Λασιθίου µε εξαγωγές αγροτικών προϊόντων προς την Ευρώπη. Κι αυτό χάρη στην παραγωγή πρώιµων υπό κάλυψη κηπευτικών. Βέβαια πιο µπροστά στα µέσα της δεκαετίας του 30 ξεκίνησε στην υπήνεµο και προσήλιο περιοχή Τζάνιδες από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες η χειµωνιάτικη καλλιέργεια της τοµάτας. Η οικονοµική απόδοση της καλλιέργειας αυτής «ξύπνησε» και τους ντόπιους αγρότες. Έτσι το 1958 η χειµωνιάτικη καλλιέργεια της τοµάτας θα φτάσει στα 6800 στρέµµατα.
Στη δεκαετία του ’60 οι επικρατούσες χειµωνιάτικες δυσµενείς καιρικές συνθήκες «έβαλαν» σε σκέψη την ανάγκη κάλυψης της καλλιέργειας. Το 1966 ο Απόστολος ∆ιακάκης µε σύσταση του Γεωπόνου της ΑΤΕ Μιχάλη Πιταροκοίλη θα συνεργαστεί µε το Γεωπόνο Παύλο Φέλιξ Χέρµαν Κούπερς (Paul Herman Felix Kuijpers) περισσότερο γνωστό ως «Ολλανδό» και θα κατασκευάσουν το πρώτο ξύλινο πλαστικό θερµοκήπιο στην Ιεράπετρα. Ο πρώτος «έβαλε» το χωράφι και κάλυψε τη δαπάνη και ο δεύτερος την τεχνογνωσία. Το εγχείρηµα αυτό που ακολουθήθηκε στη συνέχεια και από άλλους οµολογουµένως «ανέβασε» τη φτωχή κωµόπολη την Ιεράπετρα σε σηµαντικό οικονοµικό επίπεδο.
Ο Α. ∆ιακάκης, θυµάται: «Ένα καλοκαιρινό βράδυ συνάντησα τον Μιχάλη Πιταροκοίλη, γεωπόνο της ΑΤΕ. Ένας Ολλανδός είναι εδώ και θέλει να κάµει θερµοκήπιο, µου είπε. Εµένα µε προβληµάτιζε η προστασία των φυτών που ήταν έρµαια στις καιρικές συνθήκες. Το επόµενο πρωί συνάντησα στο κατάστηµα της ΑΤΕ, στην Ιεράπετρα, το νεαρό Ολλανδό γεωπόνο που αµέσως µε κέρδισε. Την περίοδο εκείνη είχα αγοράσει ένα χωράφι στην Ψαλίδενα για υπαίθρια καλλιέργεια ντοµάτας και την ίδια στιγµή βάζω στη µηχανή τον Παύλο και του το έδειξα. Το ίδιο βράδυ πήγαµε σε δικηγόρο και επικυρώσαµε τη συµφωνία µας». Κι ακόµα «Οι πρώτες δουλειές ανοίχτηκαν χωρίς δάνεια, χωρίς επιδοτήσεις, χωρίς κρατική πολιτική. Η Ιεράπετρα είχε λίγους νοικοκυραίους και θαλασσοεργάτες. Το λίγο λάδι πού να φτάξει; Γρήγορα κατάλαβα ότι αυτό το χώµα έβγαζε χρυσάφι αλλά χρειαζόταν άλλες τεχνικές για παραγωγή. Εµείς δεν είχαµε ιδέα από θερµοκήπια. Πού να τα ξέρουµε; Ο ερχοµός του Παύλου άλλαξε τις καλλιέργειες. Μας δίδαξε το θερµοκήπιο, έφερε νέες ποικιλίες από την Ολλανδία, µας έµαθε τη συσκευασία και τη διακίνηση του προϊόντος. Τα πρώτα χρόνια από τα θερµοκήπια βγάζαµε µόνο αγγούρια. Λίγα χρόνια µετά καλλιεργήσαµε την ντοµάτα και ακολούθησαν άλλα αγροτικά προϊόντα». Η κόρη του Κατερίνα θα οµολογήσει «Γύρω στα 4-5 στρέµµατα πρέπει να ήταν. Το πρώτο ξύλινο θερµοκήπιο, που αργότερα καθιερώθηκε ως “τύπος Ιεράπετρας”, φτιάχτηκε στο Στόµιο, στον Ξερόκαµπο».
Το 1978 το Τυµπάκι χάρη στην «άνθιση» των θερµοκηπίων είχε το µεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδηµα σε όλη τη χώρα και σύµφωνα µε αναφορές αποτέλεσε την πιο πλούσια περιοχή της Ευρώπης! Κατά τη Σαριδάκη Φιλία το Τυµπάκι ήταν τότε …το Ντουµπάι. Κατά τον Μάνο Γ. Χαλκιαδάκη στο βιβλίο «Τυµπάκι» το 1979 ήταν η «κορυφή» για τη Μεσαρά, αφού η αξία των επενδύσεων άγγιξε 190 εκατ. δραχµές στο νοµό Ηρακλείου, ποσό που είχε υπερδιπλασιαστεί µέσα σε ένα χρόνο από το 1978.
Κουντούρα: το παρελθόν και το µέλλον της καλλιέργειας των υπό κάλυψη κηπευτικών.
Εδώ και µερικά χρόνια στα διάφορα µέσα ενηµέρωσης και επικοινωνίας εµφανίζονται πολλά άρθρα και σχόλια σχετικά µε την ιστορία των θερµοκηπιακών καλλιεργειών της Κουντούρας . Πολλά από τα δηµοσιεύµατα αυτά απέχουν από την πραγµατικότητα, αγγίζουν τα όρια της χάλκευσης και αποβλέπουν στη συσκότιση της αντικειµενικότητας για ίδιο όφελος. Για την αποκατάσταση της αλήθειας θα παρατεθούν από τον γράφοντα ορισµένα στοιχεία που αναφέρθηκαν σε σχετική οµιλία σε εκδήλωση του πολιτιστικού Συλλόγου Κουντούρας. Η οµιλία αυτή καταδείχνει την πολύτιµη προσφορά επί 46 χρόνια του ιδίου και πολλών άλλων συνεργατών στην ολοκληρωµένη ανάπτυξη της Κουντούρας. Μεταξύ αυτών αναφέρονται οι συνάδελφοι Μιχάλης Σκουντριδάκης και Ελένη Μπαρµποπούλου, καθώς και το τεχνικό προσωπικό του εργαστηρίου Φυτοπαθογίας Μαρία Ηλιάκη, ∆έσποινα Ματσαµάκη και Μανίτης Γιώργος.
1969. Η Παλαιόχωρα θυµίζει ψαροχώρι. Οι ξένοι τουρίστες µετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Η Κουντούρα είναι ένα απέραντο χειµαδιό. Μικρές εκτάσεις καλλιεργούνταν µε σιτηρά. Το καλοκαίρι έβλεπε κανείς τα διάσπαρτα δεµάτια των σιτηρών ,τις «κουντούρες». Σ ΄ αυτές κατά µία εκδοχή οφείλεται και το όνοµα της περιοχής. ∆εν άκουγε τίποτα άλλο από το µονότονο τραγούδι των τζιτζικιών και τους κρωγµούς των κοράκων που φώλευαν στην Κορακόριζα. Συχνά ήταν και τα κακαρίσµατα και µερικές φορές τα τροµακτικά πλαταγίσµατα των µπουλουκιών της πέρδικας. Οι γραφικές παραλίες της µε το βαθύ εκείνο γαλάζιο χρώµα τους εντελώς έρηµες. Τα µόνα δέντρα που χάριζαν µε τη σκιά τους τη δροσιά στον πεζοπόρο της περιοχής µερικές ξερακιανές ελιές ,οι χαρουπιές και τα ηµερόκεδρα. Όλη η περιοχή «πνιγόταν» από την ευωδιά του θυµαριού και της θρύµπρας. Το χειµώνα η εικόνα άλλαζε. Τα πελώρια κύµατα αγωνίζονταν να καταπατήσουν τη στεριά. Ολόκληρη η περιοχή µετατρέπονταν σε ένα βοερό κυνηγότοπο. Κυνηγοί κατέφθαναν από όλα τα µέρη της Κρήτης και της Ελλάδας. Την ερηµιά του καλοκαιριού διαδέχονταν οι φωνασκίες , τα γέλια, τα γαυγίσµατα των κυνηγόσκυλων και οι κυνηγοντουφεκιές. Η Κουντούρα έπαιρνε τη µορφή του πολεµότοπου. Οι κάτοικοι ήταν «ριζωµένοι» στα ψηλοµέρια κοντά στη βλογηµένη τσουνατοελιά.
Η µόνη καλλιέργεια για εµπορία κηπευτικών από το 1967 ήταν η χειµωνιάτικη τοµάτα στα υπήνεµα µέρη. Νόστιµη, ζαχαρώδης και σκληρή σαν πέτρα. Ό,τι έπρεπε για µεταφορά για εκείνη την εποχή. Καλλιεργητής ο αείµνηστος Στέλιος Σφηναρωλάκης. Ο Στέλιος ήταν και υδρονόµος και παγιδοθέτης. Αυτός συγκέντρωνε ορισµένα µετεωρολογικά στοιχεία για τον τότε Γεωργικό Σταθµό Χανίων. Πού Γεωπόνος τότε στην περιοχή . Από τα Χανιά ερχόταν «στη χάση και στη φέξη». Με το Στέλιο ο υποφαινόµενος ως τοµεάρχης δακοκτονίας τα «έλεγε» συχνά. Τότε ρίχτηκε και η ιδέα για καλλιέργεια της τοµάτας µε κάλυψη. Ο επαρχιακός Γεωπόνος την εποχή εκείνη ο αείµνηστος Γιάννης Κατσανεβάκης την ασπάστηκε και ανέλαβε την πρωτοβουλία να την εισηγηθεί αρµόδια. Έτσι Στήθηκαν στην περιοχή της Παλαιόχωρας τα πρώτα µε καµπυλωτό σχήµα σε θέσεις που προστατεύονταν από τους καλαµιώνες και τις ελιές θερµοκήπια τύπου Πρεβέζης από το Στέλιο Σφηναρωλάκη και τον αείµνηστο Λυκούργο Αλυγιζάκη. Ωστόσο άρχισε να ωριµάζει η πρόταση για την ανάπτυξη θερµοκηπιακών καλλιεργειών σε κατάλληλες περιοχές σο Νοµό Χανίων. Το βάρος δίνεται για την περιοχή Κουντούρας λόγω των ευνοϊκών κλιµατικών συνθηκών. Μικρό βροχοµετρικό ύψος , µεγάλη ηλιοφάνεια που αγγίζει κατά µέσο όρο τις 250 µέρες, κατάλληλο εδαφικό περιβάλλον. Γίνονται ενηµερωτικές συγκεντρώσεις στο Βουτά και στα Καµατερά. Οι αγρότες κατά βάση ελαιοκαλλιεργητές και κτηνοτρόφοι δεν µπορούσαν να πιστέψουν µε τίποτα για την καλλιέργεια της τοµάτας σε θερµοκήπιο. Συχνές ήταν οι συζητήσεις µεταξύ τους µετά τις συγκεντρώσεις: «Κουζουλάθηκαν οι γεωπόνοι. Θέλουν να κατεβούµε να καλλιεργήσουµε τα χειµαδιά». ∆εκτικός στην καινοτοµία αυτή αποδείχτηκε ο Γραµµατέας της κοινότητας Βοθιανών ο φιλοπρόοδος Γιώργος Πατσουράκης. Πρώτος υποκινητής και συµπαραστάτης ο συνάδελφος Γιάννης Κατσανεβάκης. ∆ίπλα του και ο Γεωπόνος της Αγροτικής Τράπεζας Παύλος Ροζάκης. Αργότερα για καλλίτερη εξυπηρέτηση η περιοχή ∆υτικού Σελίνου υπάχθηκε στο Γραφείο Γεωργικής Ανάπτυξης Κισάµου. Υπεύθυνος Γεωπόνος ήταν ο Αντώνης Μανιατάκης. Το 1970 κατασκευάστηκε το πρώτο θερµοκήπιο από τον Γιώργο Πατσουράκη. Ο ίδιος εγκατέστησε και τον πρώτο ελαιώνα πυκνής φύτευσης στην περιοχή. Το νερό άρδευσης το µετέφερε µε πλαστικό σωλήνα από πολλά χιλιόµετρα µακριά. Αυτό ήταν. Υπήρχε υποδειγµατική αποδεικτική θερµοκηπιακή καλλιέργεια. Τα θερµοκήπια ήταν ξύλινα, πολύρρηκτα τύπου Ιεράπετρας και χαµηλά για τον φόβο καταστροφής από τον άνεµο. Για τον ίδιο λόγο στο εσωτερικό των θερµοκηπίων ήταν κρεµασµένοι ογκόλιθοι.
Από το 1971 ο υποφαινόµενος και ο συνάδελφος Αντώνης Μανιατάκης πραγµατοποιούσαν συχνές επισκέψεις στην Κουντούρα. Σιγά – σιγά αρχίζει η επέκταση των θερµοκηπίων στην περιοχή. Ο Αντρέας Τζατζάνης ,ο Λυκούργος Αλυγιζάκης, ο Μανώλης Σφακιανάκης, ο Σταύρος Μαράκης, ο Γιάννης Κανατάκης και πολλοί άλλοι «στήνουν» τα δικά τους θερµοκήπια. Ωστόσο το 1974 γίνεται και ο αναδασµός. ∆υστυχώς η ταχύτητα επέκτασης των θερµοκηπίων και η ανάγκη άµεσης στέγασης των καλλιεργητών δεν επέτρεψε τη δηµιουργία ξεχωριστού οικισµού. Η καλλιέργεια επεκτείνεται µε γοργό ρυθµό. Αξίζει να αναφέρει κανείς µεταξύ των πολλών και µερικούς θερµοκηπιούχους που ανιδιοτελώς βοήθησαν την προσπάθειά µας στην παραπέρα επέκταση της καλλιέργειας: Λυκούργος Αλυγιζάκης, Φυλλαδιτάκης Ευτύχης, Γιάννης Παττακός, Μανώλης Αρτεµάκης, Αντώνης Τζατζάνης, Βύρωνας Ψαράκης, Χαράλαµπος Φιωτάκης, Ηλίας Πατσουράκης και Μιχάλης Περράκης. Η παραγόµενη τοµάτα ήταν εξαιρετικής ποιότητας εξαιτίας του ευνοϊκού µικροκλίµατος. Ο προϊστάµενος του τµήµατος γεωργικών Εφαρµογών Νίκος Ρισσάκης διαπιστώνει την ανάγκη της ίδρυσης Γραφείου γεωργικής ενηµέρωσης στην Παλαιόχωρα. Τοποθετείται στο γραφείο αυτό ο αείµνηστος συνάδελφος Λάζαρος Οικονοµάκης . Η προσφορά του και των µετέπειτα διαδόχων του συναδέλφων Κωνσταντίνου Σµαρδά, Λάµπρου Βασιλάκη, Ιωάννη Κληρονοµάκη και των υπεύθυνων συναδέλφων του Γραφείου Κηπευτικών της ∆ιεύθυνσης Γεωργίας Τσιναράκη Ευανθίας και αείµνηστου Ιωάννη Παπαδάκη ήταν εξαιρετικά πολύτιµη.
Ο υποφαινόµενος επισκέπτεται συχνά την περιοχή. Την επιλέγει για τη διεξαγωγή των πειραµάτων για την ορθολογική αντιµετώπιση των ασθενειών. Συγκινητική η εικόνα της κάθε επίσκεψης. Οι θερµοκηπιούχοι περίµεναν έξω από την είσοδο του θερµοκηπίου, παρόλο που δεν είχαν φυτοπαθολογικό πρόβληµα. Ζητούσαν επιβράβευση της προσπάθειας και των κόπων τους. Η επίσκεψη ήταν από το πρωί µέχρι να δύσει ο ήλιος.
Η Κουντούρα επιλέγεται για την ανάλυση της εδαφικής µικροχλωρίδας προκειµένου να προσδιοριστεί η εποχική και σε βάθος κατανοµή. ∆είγµατα εδάφους µεταφέρονται αεροπορικώς στη Γαλλία όπου ο υποφαινόµενος έκανε τις µεταπανεπσιτηµιακές σπουδές για την απόκτηση του µάστερ και του διδακτορικού διπλώµατος. Τα εδάφη της Κουντούρας ήταν πλούσια σε ανταγωνιστές µικροοργανισµούς. Βρέθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα πάνω από 33 είδη µυκήτων
Νέα είδη µυκήτων στο έδαφος της Κουντούρας ( πηγή διδακτορική διατριβή Ε.Α Μπούρµπου, 1984,P= Παλαιόχωρα –Κουντούρα)
∆ηµιουργήθηκε ειδική µυκοθήκη για τη διατήρησή τους. Στη µυκοθήκη υπήρχαν και εκατό στελέχη του βοτρύτη για τη µελέτη της αποτελεσµατικότητας των χρησιµοποιούµενων δραστικών ουσιών. Εκπονήθηκε πρόταση παραγωγής οργανικών µιγµάτων εµπλουτισµένων µε τους αυτόχθονες ανταγωνιστές. Το πρόγραµµα «απορρίφτηκε» ως µη καινοτόµο!!!. Το Ισραήλ όµως ζήτησε µερικά στελέχη , τα οποία βέβαια δεν δόθηκαν. Η µυκοθήκη µε τη συνταξιοδότηση του γράφοντος καταστράφηκε.
Στην Κουντούρα λοιπόν έγιναν για πρώτη φορά τα πειράµατα για την αντιµετώπιση των εδαφογενών ασθενειών µε τη φυσικοβιολογική µέθοδο της ηλιοθέρµανσης του εδάφους µε τη βοήθεια πλαστικού. Τα αποτελέσµατα πέρα από τα αναµενόµενα . Απουσία των φουζαριώσεων , της βερτιτσιλλίωσης , των σήψεων του λαιµού και της πυρηνοχαίτας. Λόγω του αβαθούς του εδάφους παρατηρήθηκε και µείωση του πληθυσµού των νηµατωδών. Ακόµα καλλίτερη ανάπτυξη των φυτών, περισσότεροι σταυροί, καλλίτερη καρπόδεση ,αυξηµένη παραγωγή και ανώτερη ποιότητα ,απουσία φλασκών στους πρώτους σταυρούς, εξαφάνιση της οροβάγχης (λύκου). Σήµερα η Κουντούρα είναι η µόνη συγκροτηµένη περιοχή εφαρµογής σε ποσοστό πάνω από 90% της ηλιοθέρµανσης του εδάφους περιορίζοντας τα ισχυρά συνθετικά βιοκτόνα σε µηδενική βάση.
Στην Κουντούρα πρωτοεφαρµόζεται η µελέτη του βαθµού ανθεκτικότητας του ΄µύκητα Βοτρύτη. Με την πρώτη εµφάνιση των προσβολών γινόταν εξέταση της συµπεριφοράς των στελεχών του βοτρύτη στα χρησιµοποιούµενα τότε βενζιµιδαζολικά και δικαρβοξιµιδικα µυκητοκτόνα. Έτσι ο βοτρύτης ελεγχόταν από την αρχή µε τις κατάλληλες επεµβάσεις. Αγροτικά αυτοκίνητα µε δείγµατα για τη µελέτη του Βοτρύτη ερχόταν και από τις άλλες περιοχές των Χανίων, καθώς και από από την Ιεράπετρα το Τυµπάκι και τον Πλακιά.
Σε µια ενηµερωτική συγκέντρωση κάποιος θερµοκηπιούχος παρατήρησε: « Όλα αυτά καλά και άγια .Μα εµείς δυσκολευόµαστε να τα συγκρατήσουµε. Αν υπήρχε τυπωµένα σε κάποιο φυλλάδιο θα µας βοηθούσαν πολύ». Αυτή ήταν η βασική αφορµή για την έκδοση των βιβλίων για τους εχθρούς και τις ασθένειες της τοµάτας και των κολοκυνθοειδών και τη σύνταξη της µονογραφίας για την ηλιοθέρµανση . Τα βιβλία και η µονογραφία εξαντλήθηκαν µέσα σε ένα χρόνο. Είναι πολύ χαρακτηριστικό το περιστατικό που έγινε σε κάποια άλλη συγκέντρωση. Ένας θερµοκηπιούχος κρατώντας µια τσάντα µε τοµάτες ζήτησε το λόγο να παρέµβει. «Μ αυτές τις τοµάτες αγοράζεις το βιβλίο. Πόσα αλήθεια καρότσια τοµάτες προσβεβληµένες πετούµε κάθε µέρα»;
Η Κουντούρα εξελίχθηκε σε ένα σηµαντικό κέντρο παραγωγής πρώιµων κηπευτικών. Η περιοχή είναι σίγουρο πως θα συνεχίσει να διαδραµατίζει βασικό ρόλο στον εφοδιασµό της εθνικής αγοράς µε ποιοτικά προϊόντα. Υπάρχουν ακόµα πολλά περιθώρια παραπέρα ανάπτυξης. Οι Κουντουριώτες θερµοκηπιούχοι είναι αρκετά επιδεκτικοί στη σύγχρονη τεχνογνωσία. ∆ιακρίνονται επίσης για το υψηλό συνεταιριστικό πνεύµα. Ο Συνεταιρισµός τους και η οµάδα παραγωγών διακρίνοται για τη δραστηριότητά τους. ∆εν είναι τυχαίο το γεγονός ότι καθιέρωσε το σύστηµα της ολοκληρωµένης παραγωγής και έθεσε ως στόχο τη µετεξέλιξη της Κουντούρας σε πρότυπο οικολογικό κέντρο παραγωγής υπό κάλυψη κηπευτικών. Η προοπτική αυτή είναι πολύ ευοίωνη. ∆εν πρέπει να ξεχνιέται πως η ολοκληρωµένη παραγωγή είναι το σκαλοπάτι για να µεταπηδήσει κανείς από τη ρυπογόνο και βασικού συντελεστή της κλιµατικής αλλαγής συµβατική γεωργία, στην οικολογική. Ο υποφαινόµενος υπήρξε µέλος της εθνικής επιτροπής εκπόνησης των αγρο1 και 2 για τα κηπευτικά. ∆υστυχώς όµως, όπως ασκείται σήµερα η ολοκληρωµένη φυτοπροστασία καθιστά τη µορφή αυτή γεωργίας «∆ούρειο ίππο της συµβατικής». Η εισήγησή του για την καθιέρωση λίστας πράσινων, κίτρινων και κόκκινων φυτοπροστατευτικών προϊόντων, που θα βοηθούσε την απεξάρτηση της µορφής αυτής από τις πολυεθνικές εταιρίες δεν εισακούστηκε. Στις µέρες µας υπάρχει αρκετή τεχνογνωσία που επιτρέπει την άσκηση της οικολογικής γεωργίας. Η µορφή αυτή της αειφόρου γεωργίας έχει απεγκλωβιστεί από την αποµόνωση που την κρατούσαν τα διάφορα ανθρωποσοφιστικά της ρεύµατα και µπορεί να υποκαταστήσει την ευρωβόρο και περιβαλλοντοκτόνα συµβατική. Η περιοχή έχει συγκριτικά πλεονεκτήµατα για την εφαρµογή της. Κάποτε πρέπει να κάνει το άλµα. Η αλληλοπάθεια το φυσικό φαινόµενο της εξισορρόπησης των ζωντανών οργανισµών σε ένα οικοσύστηµα έχει φέρει στο προσκήνιο ικανά µέσα και προϊόντα για να γίνει αυτό το άλµα. Από τον γράφοντα έχει εκδοθεί σχετικό βιβλίο. Και είναι επιτακτική ανάγκη όχι µόνο για την παραγωγή προϊόντων άριστης ποιότητας. Ο οικισµός είναι διάσπαρτος. Ανάµεσά του υπάρχουν θερµοκήπια. Ο αέρας είναι γεµάτος από επικίνδυνα φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Η Κουντούρα ζει συχνά στο «πετσί» της την κλιµατική αλλαγή. Χαλάζι καταστροφικό, µεγάλη διαφορά θερµοκρασίας νύχτας και ηµέρας µε επίπτωση στην παραγωγή. Υπάρχει περιβαλλοντικό πρόβληµα µε τα πλαστικά και πρέπει να αναληφθεί η πρωτοβουλία ολοκληρωµένης διαχείρισης. Τα νιτρικά που απορρέουν στη θάλασσα θα πρέπει να διευθετηθούν. Ο βιολογικός καθαρισµός τρίτου βαθµού που άρχισε να λειτουργεί θα προσφέρει τα µέγιστα στην αξιοποίηση του νερού και στην κοµποστοποίηση των κατάλληλων απορριµµάτων. Η καλλιέργεια των κηπευτικών «παντρεύεται» άριστα µε τον τουρισµό, αλλά και µε την ελαιοκαλλιέργεια. Το πρώτο βήµα έγινε µε την εφαρµογή του προγράµµατος της ολοκληρωµένης παραγωγής. Αρχίζει να κάνει τα πρώτα βήµατα και η οικολογική γεωργία.
Στην Κουντούρα θα πρωτοεφαρµοστεί το ενεργό νερό που θα µηδενίσει τη χρήση των φυτοπροσταευτικών προϊόντων τόσο στο θερµοκήπιο, όσο και στη διαλογή. Τα εξαιρετικά αποτελέσµατα που αποκτήθηκαν από την εφαρµογή του σε θερµοκήπια στην Ιεράπετρα και σε διαλογητήρια στη Βέροια είναι πολύ υποσχετικά.
Η ενίσχυση της συνεταιρικής προσπάθειας είναι επιβεβληµένη στα χρόνια που ζούµε. Έτσι διασφαλίζεται η αποτελεσµατική διάθεση των παραγόµενων προϊόντων , η παραγωγή υψηλής ποιότητας και η µείωση του κόστους της παραγωγής. Υπάρχει σήµερα η τεχνογνωσία ,ώστε η Κουντούρα να γίνει το πρώτο οικολογικό κέντρο παραγωγής. Οι κουντουριώτες διακρίνονται για τη δεκτικότητα στην καινοτοµία και το συνεταιριστικό πνεύµα. Η περιοχή της Κουντούρας υπερέχει σε συγκριτικά πλεονεκτήµατα. ∆εν χρειάζεται τίποτα περισσότερο από το ενδιαφέρον της πολιτείας για την αναπτυξιακή προοπτική της περιοχής .Κι είναι καιρός να το δείξει.
*O δρ Βαγγέλης Α. Μπούρµπος είναι γεωπόνος ερευνητής, φυτοπαθολόγος, οικοτοξικολόγος.
