Πολλές φορές είναι γνωστό ότι η χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση των ατόμων οδηγεί σε εξαρτητικές συμπεριφορές και στον εθισμό σε εξαρτησιογόνες ουσίες.
Τι είναι όμως χαμηλή αυτοεκτίμηση και πώς συνδέεται με τα ναρκωτικά;
Η αυτοεκτίμηση είναι ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τις καταστάσεις, ο καθρέφτης του εαυτού μας, η άποψη που έχουμε σχηματίσει εμείς για το εγώ μας. Η αυτοεκτίμηση δρα καταλυτικά στον τρόπο που αναλογιζόμαστε, δρούμε, αισθανόμαστε. Επηρεάζει άμεσα την ψυχολογία και την κοινωνικοποίησή μας. Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση βιώνουν και αντιμετωπίζουν τον κόσμο από μια διαφορετική οπτική πλευρά. Αρχικά θεωρούν ότι συνεχώς βιώνουν μια περίοδο άνισης μάχης με τους γύρω τους, ενώ οι ίδιο αισθάνονται έρμαια των καταστάσεων. Έτσι, εμφανίζουν μια απροθυμία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, να διεκδικήσουν αυτό που επιθυμούν και γενικώς να αλλάξουν τη ζωή τους σε οτιδήποτε τους επηρεάζει αρνητικά.
Ως απόρροια όλων αυτών αποτελεί η εμφάνιση κρίσεων πανικού, κατάθλιψης, συναισθημάτων απελπισίας και μια δυσκολία λήψης αποφάσεων. Επιπλέον η συνεχής σύγκριση με τους άλλους, η υπερευαισθησία και η διαρκής επιθυμία αποδοχής από το κοινωνικό σύνολο είναι εμφανής. Κατά γενική ομολογία, επικρατεί μια ανεξέλεγκτη ανασφάλεια για το μέλλον και ένας φόβος για το άγνωστο. Σε δεύτερο χρόνο έχει αποδειχθεί ότι η χαμηλή αυτοεκτίμηση οδηγεί σε μια σειρά ψυχαναγκαστικών συμπεριφορών όπως είναι η ροπή σε εξαρτήσεις (τζόγος, αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες).
Το έντονο στρες που βιώνουν τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση σε συνάρτηση με την πρόθεσή τους να έρθουν από το παρασκήνιο στο προσκήνιο, ευνοούν τη χρήση των ναρκωτικών ουσιών, πιστεύοντας λαθεμένα ότι αυτός είναι ο πιο εύκολος τρόπος να βγουν από την αφάνεια και να αισθανθούν σημαντικοί πρώτα για τον εαυτό τους και ύστερα για τους άλλους. Καθώς οι άνθρωποι θέλουν να ανταπεξέλθουν στη δύσκολη καθημερινότητα που βιώνουν, ευρίσκουν νέους μηχανισμούς άμυνας και διεξόδου από τα προβλήματά τους.
Δίνουν δηλαδή στους ίδιους την ψευδαίσθηση ότι είναι κύριοι του εαυτού τους, χαρακτηριστικό που λείπει από τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Ως εκ τούτου άτομα με κλονισμένη αυτοεκτίμηση προσκολλώνται σε ανθρώπους και καταστάσεις, για να νιώσουν τη σταθερότητα που επιζητούν. Ιδιαιτέρως το φαινόμενο γίνεται όλο και πιο έντονο και επικίνδυνο, όταν οι ανήλικοι την περίοδο της εφηβείας στρέφονται σε χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. Ακόμη παρατηρείται ότι τα περισσότερα προγράμματα απεξάρτησης από τις ναρκωτικές ουσίες περιλαμβάνουν θεματικές ενίσχυσης της αυτοεκτίμησης και ματαίωσης της μέχρι τότε αντίληψης της αυτοεικόνας τους. Συνεπώς ο εθισμός οδηγεί στην αυτοκαταστροφή, στη θλίψη, στην απογοήτευση και σταδιακά προκαλεί τόσο τον πνευματικό όσο και το βιολογικό θάνατο.
Κατανοούμε επομένως πόσο σημαντική είναι η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης. Πρωτίστως θα πρέπει όλοι όσοι βιώνουν αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης να βοηθηθούν από το κοντινό τους περίγυρο (οικογένεια, φίλοι, σχολείο), ώστε να αρχίσουν να πιστεύουν στον εαυτό τους και στις ικανότητές τους, να ατενίζουν το μέλλον με αισιοδοξία και να προσπαθούν να είναι ευτυχισμένοι με τα απλά και καθημερινά πράγματα της ζωής, αντιμετωπίζοντας τις αντίξοες συνθήκες με υπομονή και επιμονή. Επίσης είναι βασικό για να εκλείψει η όποια αυτοκαταστροφική και αυτοτιμωρητική συμπεριφορά, να σταματήσει κάθε είδους σύγκριση με τους άλλους ανθρώπους, η οποία δυσχεραίνει την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση των ατόμων με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Επιπρόσθετα οι άλλου τύπου δραστηριότητες με στόχο τη χαλάρωση, τη γαλήνη και την ηρεμία της ψυχής όπως είναι η σωματική άθληση και η επαφή με τη φύση βοηθούν αισθητά στην τόνωση του ηθικού των ανθρώπων.
Στη βάση αυτή κατανοούμε πόσο ζωτικής σημασίας είναι για έναν άνθρωπο στο πλαίσιο της κοινωνικοποίησής του, με στόχο την ομαλή ανάπτυξη αλλά και την αναδιαμόρφωση της προσωπικότητάς του, να μάθει να αποδέχεται τον εαυτό του, τα προτερήματα και τα ελαττώματά του, να αποδέχεται τα λάθη του και να συμφιλιώνεται με το παρελθόν, να ζει το παρόν και να ανυπομονεί για το μέλλον. Εν κατακλείδι η αποδοχή και η συμφιλίωση με τον εαυτό μας, μπορεί να οδηγήσει τη ζωή μας στην ευτυχία. Συνοψίζοντας, μπορούμε να επισημάνουμε ότι η εκτίμηση και η αγάπη του εαυτού, οδηγεί στην αγάπη για τη ζωή, μια ζωή απαλλαγμένη από ουσίες και επίπλαστες ανάγκες.
