Καλοί μου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!
Και βέβαια χρόνια πολλά, στις πολλές εορτάζουσες σήμερα Μαρίες και Δέσποινες, όπως και σ’ όλους τους κατοίκους της πόλης των Χανίων και των χωριών της περιφερειακής μας ενότητας, που έχουν προστάτιδά τους τη μικρούλα Παναγία των Εισοδίων.
Στα Εισόδια της Θεοτόκου είναι αφιερωμένο, όπως το ξέρουν και οι πέτρες του τόπου, το κεντρικό κλίτος του καθεδρικού Ναού της Τριμάρτυρης των Χανίων, στον οποίο αναφέρεται ο σημερινός Παιδότοπος. Από το μοναδικό στο είδος του, βιβλίο του πολυβραβευμένου, δασκάλου – λογοτέχνη, γνωστού ανά το πανελλήνιο, Βασίλη Χαρωνίτη “Η Κρήτη των θρύλων, το κείμενο που φιλοξενείται και από τους μαθητές της Στ2 τάξης του γειτονικού στην Τριμάρτυρη 2ου Δημ. Σχ. Χανίων οι ζωγραφιές που το διανθίζουν. Με ενθουσιασμό η υποδοχή της πρότασής μου, από τη δασκάλα της τάξης Αναστασία Παπαναστασίου να ασχοληθούν με την Τριμάρτυρη με αφετηρία τον σχετικό θρύλο. Και βέβαια από τα Εκτάκια της, που όπως επισημαίνει στο “τρυφερό” κείμενό της, «γνωρίζουν πολύ καλά και μια άλλη της πλευρά». Δημόσια η πρότασή μου ν’ αφιερώσουμε σ’ αυτήν έναν προσεχή Παιδότοπο, καλή μου συναδέλφισσα…
Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης,
δάσκαλος
Γεια σας και χρόνια πολλά κι από εμένα! Εγώ θα ήθελα να σας παρουσιάσω μια άλλη πλευρά της Τριμάρτυρης που την γνωρίζουν πολύ καλά τα παιδιά! Την πλατεία της!! Σ’ αυτή την πλατεία πολλά από τα παιδιά της πόλης έκαναν τα πρώτα τους βήματα (μαζί και το δικό μου). Σ’ αυτή την πλατεία δίνουν τα ζεστά απογεύματα της άνοιξης και του καλοκαιριού, ραντεβού για να παίξουν, να τρέξουν, να φάνε παγωτό… καμιά φορά δε δίνουν καν ραντεβού, απλά πηγαίνουν εκεί και ξέρουν ότι όλο και κάποιον φίλο/η τους θα συναντήσουν. Η πλατεία της Τριμάρτυρης είναι ένα ζωντανό σημείο της πόλης που σφύζει από ζωή και νιάτα. Ας μείνει έτσι, να την χαιρόμαστε!
Η δασκάλα της τάξης Αναστασία Παπαναστασίου
Η Τριμάρτυρη
[…] Η Τριμάρτυρη, ο καθεδρικός ναός των Χανίων γιορτάζει στις 21 του Νοέμβρη κάθε χρόνο. Ο κόσμος έρχεται και δείχνει την ευλάβεια και την πίστη του. Σκύβει και ασπάζεται τη μικρή ασημοσκεπασμένη εικόνα, που βρίσκεται στο προσκυνητάρι, αριστερά όπως μπαίνουμε από την κεντρική πόρτα κι ανάβει κερί. Πολλοί που ξέρουν για την εικόνα, διηγούνται την ιστορία και τα παθήματά της. Λένε πως κάποτε την πήγαν σε ζωγράφο να ζωντανέψει τα ξεθωριασμένα απ’ την πολυκαιρία χρώματά της, μα αυτή έφυγε την ίδια νύχτα, γύρισε στο μέρος ακριβώς που την είχαν πριν και ταυτόχρονα παρουσιάστηκε στον ύπνο εκείνου που την είχε πάρει και την φύλαγε και του παράγγειλε «μπαντανάδες δε θέλω».
Λένε κι άλλα πολλά. Ας τα βάλουμε όμως σε μια σειρά:
Το 1645 που τουρκοπατήθηκαν τα Χανιά, στη θέση που σήμερα υψώνεται η Τριμάρτυρη ήταν και τότε ναός χριστιανικός που οι Τούρκοι τον έκαναν σαπουναριό. Πέταξαν όλα όσα θύμιζαν την προηγούμενη μορφή του χώρου κι έφεραν καζάνια, λάδια, αλάτι κι όλα όσα χρειάζονταν να γίνει το σαπούνι! Όμως το κτίριο δεν έπαψε να θεωρείται ιερός χώρος, ακόμα κι από τους Τούρκους. Βέβαια σταμάτησαν οι όρθροι κι οι λειτουργίες. Δεν ακούγονταν ύμνοι και ψαλμοί και δεν καιγόταν θυμίαμα. Αλλά και τι μ’ αυτό;
Η εικόνα της Παναγιάς έμενε πάντα εκεί στη θέση της κι υπήρχε άσβηστο μπροστά της το καντήλι.
Σε τούτο το σαπουναριό γίνονταν κι άλλα περίεργα. Το σαπούνι που έφτιαχναν δεν ήταν καλό. Ό,τι κι αν έκαναν δεν ψηνόταν, όπως έπρεπε. Οι Τούρκοι ιδιοκτήτες έφερναν τον έναν τεχνίτη ύστερ’ από τον άλλον, αλλά το αποτέλεσμα έμενε το ίδιο. Το σαπούνι δεν πετύχαινε.
Και να ήταν μόνο το σαπούνι; Οι γειτόνοι δε έπαυαν να διηγούνται πως έβλεπαν ένα φως να τριγυρίζει στη σκεπή τις νύχτες, άκουγαν παράξενους νυχτερινούς θορύβους, το παιδί του ιδιοκτήτη έπεσε στο πηγάδι και σώθηκε θαυματουργικά, έβλεπαν παράξενα όνειρα κι άλλα πολλά. Ο ίδιος, μάλιστα, ο τεχνίτης του σαπουναριού, μια νύχτα, λέει, είδε μια μαυροφόρα στον ύπνο του και του’πε : «Εγώ το σπίτι μου δε θέλω να είναι σαπουναριό. Δε σε πειράζω, αλλά να φύγεις».
Ο τεχνίτης φοβήθηκε και έφυγε, παίρνοντας όμως μαζί του και την εικόνα.
Στο μεταξύ ο ιδιοκτήτης του σαπουναριού γίνηκε πρωθυπουργός της Τουρκίας και η χριστιανική Κοινότητα Χανίων του ζήτησε την άδεια να χτίσει ναό, γιατί οι “Άγιοι Ανάργυροι” δε χωρούσαν τους χριστιανούς της πόλης. Ο Σουλτάνος, που σ’ αυτόν έφτασε η αίτηση, έδωσε την άδεια μαζί με μια δωρεά αό 100.000 γρόσια και ο πρωθυπουργός, από ευγνωμοσύνη για τη σωτηρία του γιου του, χάρισε το σαπουναριό μαζί με 30.000 γρόσια. Το νέο κυκλοφόρησε αμέσως κι η χαρά του κόσμου ήταν απερίγραπτη.
Ο τεχνίτης του σαπουνιού, που είχε πάρει την εικόνα μαζί του, όταν έφυγε, μόλις έμαθε πως το σαπουναριό θα γινόταν ναός, την πήρε και την πήγε σε ζωγράφο να την περιποιηθεί. Μα, όπως είπαμε, την ίδια νύχτα η εικόνα γύρισε στο σπίτι του και ταυτόχρονα τού παρουσιάστηκε στον ύπνο, λέγοντάς του: «μπαντανάδες δε θέλω».
Στο μεταξύ, το έργο για το χτίσιμο του ναού είχε αρχίσει. Έτσι ο τεχνίτης πήρε τη εικόνα και την έφερε στα Χανιά. Στην αρχή τη φύλαξαν στους Αγίους Αναργύρους κι όταν προχώρησε κάπως το έργο, την έφεραν με πομπή και την τοποθέτησαν στον τοίχο της πρόσοψης.
Η ανέγερση του ναού προχωρούσε γοργά, η μια δωρεά διαδεχόταν την άλλη και το 1860 ο ναός ήταν έτοιμος μαζί με το καμπαναριό.
Η καμπάνα τοποθετήθηκε και ο ήχος της απλώθηκε στην πόλη. Καλούσε τους χριστιανούς σε προσκυνήματα και σε ζωντάνεμα μνήμης. Οι Τούρκοι αντέδρασαν αμέσως και κατάφεραν να την κατεβάσουν και να την κρύψουν. Ευτυχώς, όχι για πολύ. Ένας χριστιανός τη βρήκε, ανέβηκε τη νύχτα στο καμπαναριό, την κρέμασε και το ξημέρωμα ο ήχος της ξύπνησε τους Χανιώτες. Ο ίδιος ήχος διαλάλησε αργότερα τον ερχομό της λευτεριάς και συνεχίζει ως τα σήμερα…
Έτσι έγινε η Τριμάρτυρη. Ένα στολίδι των Χανίων που δέθηκε μ’ όλα τα μεγάλα και τα αξιομνημόνευτα του τόπου γεγονότα. […]
(Από το βιβλίο του Βασίλη Χαρωνίτη “Η Κρήτη των Θρύλων”)
