Κύριε διευθυντά,
στο φύλλο των “Χ.Ν.” της 13/6/2018 σελ. 11 διαβάσαμε ρεπορτάζ του εξαίρετου συνεργάτη σας δημοσιογράφου κ. Γ. Κώνστα για το πρόβλημα ποιότητας νερού άρδευσης που αντιμετωπίζουν οι καλλιεργητές Αβοκάντο στις περιοχές του κάμπου Στύλου.
Ευπαθές σαν προϊόν το Αβοκάντο, σαφώς και επηρεάζεται από την ποιότητα του νερού, από το ψύχος, από ασθένειες, κ.λπ.
Στο εν λόγω ρεπορτάζ ο τοπικός ΤΟΕΒ και ο Ο.Α.Κ. πληροφορούν για την ανάγκη ενεργοποίησης του αντλιοστασίου Στύλου (έτσι γενικά) χωρίς να προσδιορίζουν ότι εννοούν το εγκαταλελειμμένο (λόγω παλαιότερης δικαστικής απόφασης και έλλειψης αδειοδοτήσεων) αντλιοστάσιο σε περιοχή στο μέσον περίπου της διαδρομής ροής του ποταμού ΚΟΙΛΙΑΡΗ.
Είναι δε γνωστό ότι στο παρελθόν υπήρξαν έντονες διαμάχες, μεταξύ πρώην Ο.Α.ΔΥ.Κ. και κατοίκων της ευρύτερης περιοχής του κάμπου Στύλου, με το δικαιολογημένο αίτημα των κατοίκων, και των Τοπικών Συμβουλίων Στύλου και Νιο Χωριού, για μη υπεράντληση των νερών του ποταμού και διατήρηση της απαραίτητης οικολογικής ποσότητας που απαιτείται για την στοιχειώδη διατήρηση του οικοσυστήματος.
Πέραν όμως αυτών των λόγων υπήρχε και το πρόβλημα της παράνομης λειτουργίας του αντλιοστασίου με την μη ύπαρξη ολοκληρωμένων ειδικών περιβαλλοντικών μελετών και σχετικών αδειοδοτήσεων, με κατασκευαστικές υπερβάσεις στην κοίτη του ποταμού που αποκαλύπτονταν από σχετική αυτοψία του αρμόδιου τμήματος της τότε Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης.
Γνωρίζοντας πολύ καλά το ιστορικό της εγκατάστασης του αντλιοστασίου, τις συζητήσεις, τις διαβουλεύσεις, τις κινητοποιήσεις, τις δικαστικές διαμάχες και τους πραγματικούς λόγους εγκατάλειψης του αντλιοστασίου έχω να περιγράψω τα παρακάτω:
1ον Όσοι σήμερα μιλούν και απεργάζονται την ενεργοποίηση του αντλιοστασίου κάνουν σχεδιασμούς επί χάρτου από τον χώρο του γραφείου τους αφού με απλή επίσκεψη στην περιοχή αυτή θα διαπιστώσουν ότι η ροή του ποταμού έχει φτάσει σε κατώτατο επίπεδο (φωτ. στη διάθεση της εφημερίδας) τέτοιο που να καθιστά απολύτως απαγορευτική οποιαδήποτε υπεράντληση, που αυτό στη συνέχεια θα οδηγούσε με βεβαιότητα στην ξήρανση του ποταμού με όλες τις συνέπειες για το πλούσιο οικοσύστημα της περιοχής. (Με δυο λόγια το ίδιο το ποτάμι τώρα μπορεί να πει στον επισκέπτη «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος» για να θυμηθούμε και τους παροιμιώδεις νεκρικούς διαλόγους, επί του ποταμού Αχέροντα μεταξύ του Χάροντα και του κυνικού φιλόσοφου Μένιππου).
2ον Η απαραίτητη, λόγω Ελληνικής νομοθεσίας και Ευρωπαϊκών Οδηγιών, οικολογική ποσότητα νερού (το 1/3 της μέσης ροής θερινής περιόδου) δεν θα υπάρχει και μαζί με αυτήν θα εξαφανιστεί κάθε άλλη μορφής ζωή στην πλούσια χλωρίδα και πανίδα που ενδημούν κατά μήκος της υπέροχης διαδρομής του ποταμού μέχρι την θάλασσα.
3ον Σε αυτοψία που διενήργησε κλιμάκιο της Διεύθυνσης Υδάτων της Περιφέρειας Κρήτης την 9/4/2009 διαπιστώθηκαν οι υπερβάσεις, που και η τότε Νομαρχία είχε διαπιστώσει, πλην όμως όταν ζητήσαμε (Τοπική Κοινότητα) να μας κοινοποιήσουν την έκθεση αυτοψίας του κλιμακίου η απάντηση τους ήταν ότι «ατυχώς είχαν καταστραφεί τα δεδομένα στον σκληρό δίσκο Η/Υ»!
4ον Με κοινή αναφορά – καταγγελία μας (Τοπικά Συμβούλια Στύλου και Νιο χωριού) από 5/11/2009 προς τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου αρμόδιο για θέματα Περιβάλλοντος γνωστοποιούσαμε τα προβλήματα υπεράντλησης των νερών, τα προβλήματα πτώσης αιωνόβιων πλατάνων και στέρεψης του ποταμού. Με έγγραφο του την 6/11/2009 προς την Εισαγγελία Πρωτοδικών Χανίων διαβίβασε την αναφορά με τα συνημμένα αποδεικτικά στοιχεία και ζητούσε να έχει ενημέρωση «εν καιρώ σχετικά με την έκβαση της υποθέσεως».
5ον Μετά την καταδικαστική απόφαση του Ειρηνοδικείου, για «Υποβάθμιση Περιβάλλοντος» την περίοδο Ιανουαρίου 2013, μέχρι σήμερα δεν λειτούργησε το αντλιοστάσιο ούτε κατόρθωσε ο φορέας διαχείρισης να εξασφαλίσει, από την Διεύθυνση Υδάτων της Περιφέρειας Κρήτης, τις απαιτούμενες άδειες λειτουργίας, χρήσης νερού, κ.λπ. Με τα σημερινά κλιματολογικά και πραγματικά αντικειμενικά δεδομένα είναι αμφίβολο αν η αρμόδια Διεύθυνση χορηγήσει σχετικά άδεια υδρομάστευσης αφού η προβλεπόμενη από τον νόμο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΑΝΕΛΛΙΠΟΥΣ ΡΟΗΣ όχι μόνο δεν αρκεί αλλά υπολείπεται κατά πολύ που σημαίνει ότι χρειάζεται συμπλήρωση (εμπλουτισμό) για την διατήρηση της πλούσιας χλωρίδας και πανίδας (φωτ. στη διάθεση της εφημερίδας) στο μοναδικό ποτάμι της Κρήτης που ρέει ακόμα όλη την χρονική περίοδο των 4 εποχών του έτους.
6ον Την ίδια περίοδο (μετά τη δικαστική απόφαση) ο ιδιοκτήτης των εγκαταστάσεων φορέας διαχείρισης νερού απεγκατέστησε τις πανάκριβες καταδυόμενες στο βαθύ φρεάτιο τέσσερις (4) αντλίες νερού για να τις έχει για εφεδρική χρήση σε άλλα αντλιοστάσια όπως πληροφορηθήκαμε. Ο,τι απέμεινε σε ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό ίσως να λεηλατήθηκε.
ΛΥΣΕΙΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ – ΘΕΛΗΣΗ ΥΠΑΡΧΕΙ;
Το Τοπικό Συμβούλιο, από την περίοδο Φεβρουαρίου 2011, έχει καταθέσει αναλυτικές προτάσεις προς της Αντιπεριφέρεια Χανίων και στην Περιφέρεια Κρήτης για κατασκευή ταμιευτήρων νερού κατά τα πρότυπα όμοιων στην Κύπρο (φωτ. στη διάθεση της εφημερίδας) όπου την περίοδο 1-2 μηνών πριν την μείωση της ροής του νερού του ποταμού αυτό να συλλέγεται και να διατίθεται στην κρίσιμη περίοδο ελλείψεων προς εμπλουτισμό του ακατάλληλου νερού άλλων πηγών που παρέχεται για την άρδευση καλλιεργειών.
Η πρόταση έχει αξιολογηθεί ως θετική από την Περιφέρεια και από τμήμα του ΠΕΧΩΔΕ και θα ληφθεί υπόψη σε μελλοντικούς σχεδιασμούς προγραμμάτων διαχείρισης των νερών των περιοχών μας.
Στο παρελθόν αλλά και πρόσφατα έγιναν δημόσιες παρουσιάσεις ερευνών και εργασίας εργαστηρίων του Πολυτεχνείου Κρήτης όπου ο πρύτανης κ. Ευάγγελος Διαμαντόπουλος και ο πρόεδρος του ΤΕΕ-ΤΔΚ κ. Σπ. Σοφιανός έκαναν συγκεκριμένες προτάσεις (βλ. “Χ.Ν.” από 7/5/2018 σελ. 7) για χρήση των εκροών από βιολογικούς καθαρισμούς (π.χ. Χανίων, Καλυβών, κ.λπ.) όπου με κατάλληλη επεξεργασία επιτυγχάνεται η
επαναχρησιμοποίηση του νερού για άρδευση ακόμα και κηπευτικών προϊόντων με πλήρη
ασφάλεια.
Το κόστος τέτοιων μεθόδων είναι πολύ χαμηλότερο από την κατασκευή π.χ. φραγμάτων δαπάνης 30-40 εκατομ. Ευρώ ενώ στο τρίτο τελικό στάδιο επεξεργασίας του νερού για επαναχρησιμοποίηση θα κοστίσει μόνο 1-2 εκατομ. ευρώ! Λύσεις υπάρχουν λοιπόν, αλλά η Πολιτεία, η Αυτοδιοίκηση (Α’ & Β’ Βαθμού) έχουν τη βούληση να προχωρήσουν καινοτόμα βήματα μπροστά; Είναι απογοητευτικό όταν εποχικά προκύπτει το πρόβλημα της λειψυδρίας τότε να αναζητούνται γρήγορες και εύκολες λύσεις (βλέπε προσπάθεια επαναλειτουργίας του αποτυχημένου αντλιοστασίου στον ΚΟΙΛΙΑΡΗ).
Στις 2 Φεβρουαρίου 2018 σε σύσκεψη στα γραφεία της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Απόστ. Βουλγαράκης με τον καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Νικ. Νικολαΐδη, παρουσία υπηρεσιακών παραγόντων, εξήγγειλαν την συνεργασία για την υλοποίηση «ενός εξαιρετικά σημαντικού ερευνητικού έργου» με αντικείμενο την «Ολοκληρωμένη Παρέμβαση Προστασίας του Παρόχθειου Δάσους του Ποταμού Κοιλιάρη – Αντιπλημμυρική Προστασία του ποταμού». Παράλληλα ανακοινώνονταν ότι «θα προσδιοριστούν τα σημεία της κοίτης όπου υπάρχει έντονη διάβρωση και τα δένδρα που κινδυνεύουν να πέσουν σε μελλοντική πλημμύρα». Εδώ θέλω να επισημάνω ότι στο άμεσα εγγύς σημείο της εν λόγω υδρομάστευσης και των εγκαταστάσεων του αντλιοστασίου έχουν ξεριζωθεί οκτώ (8) τεράστια υπεραιωνόβια πλατάνια (λόγω της δημιουργούμενης ορμητικότητας του νερού από τις τσιμεντοκατασκευές στην κοίτη και στα πρανή του ποταμού (συνημ. 5 & 6 δημοσιεύσεις στα “Χ.Ν.”). στο ίδιο άμεσα εγγύς σημείο της περιοχής των εγκαταστάσεων βρίσκονται άλλα επτά (7) πλατάνια σε διαδικασία ξήρανσης λόγω εξωγενούς δηλητηρίασης (όχι ασθένειας) και έχει κηρυχθεί από την Διεύθυνση Δασών Χανίων αναδασωτέα μια έκταση 100 τ.μ. (φωτ. στη διάθεση της εφημερίδας). Κατά συνέπεια τυχόν υπεράντληση νερού θα επιφέρει καταστροφικές συνέπειες στον περιβάλλοντα χώρο της παρόχθιας περιοχής και θα είναι εμπόδιο στην «επαναφορά με φυσική αναγέννηση της δασικής βλάστησης στην προ της αλλοίωσης κατάστασης» όπως αναφέρει η κήρυξη αναδάσωσης (φωτ. στη διάθεση της εφημερίδας).
Σημειώνω επίσης ότι για το θέμα της αυθαίρετης κατασκευής φράγματος και της παρεμπόδισης ροής του νερού Κοιλιάρη είχε κατατεθεί ΕΡΩΤΗΣΗ στην Ευρωβουλή από τους Οικολόγους Πράσινους την περίοδο Φεβρουαρίου 2010. (φωτ. στη διάθεση της εφημερίδας). Τελειώνοντας θα ήθελα να κάνω έκκληση στους αρμόδιους διαχείρισης των υδάτινων πόρων των περιοχών μας να μην αποδεχτούν πρόχειρες λύσεις που ουδένα όφελος θα έχουν, αντίθετα μάλιστα, αλλά να συμβάλλουν δημιουργικά σε αποδοχή προτάσεων ερευνητικών κέντρων της χώρας μας, τα οποία χρηματοδοτούνται από Ελλάδα και Ε.Ε. και να υιοθετήσουν μεθόδους που θα δίδουν μακροπρόθεσμες αποδοτικές, ασφαλείς και ελάχιστα κοστοβόρες λύσεις στο μείζον πρόβλημα της λειψυδρίας στις αρδεύσεις.
Οι αβοκαντοκαλλιεργητές του Αποκόρωνα, ειδικά στην περιοχή του κάμπου του Στύλου, έχουν λύσεις, συνεργαζόμενοι μεταξύ τους και με το Πολυτεχνείο Κρήτης.
Οι ιθύνοντες στον Ο.Α.Κ. ας εξασφαλίσουν τις πιστώσεις που ήδη συγκεντρώνονται για εφαρμογή των προτάσεων των ερευνητικών ιδρυμάτων και να εγκαταλείψουν παλαιές αποτυχημένες μεθόδους που προκάλεσαν ζημιές στο περιβάλλον, δεν έλυσαν προβλήματα και σπαταλήθηκαν τεράστια ποσά (εκατοντάδων χιλιάδων Ευρώ) όπως τα έργα και οι μηχανολογικές εγκαταστάσεις στο εν λόγω αντλιοστάσιο υδρομάστευσης με τις ελλιπείς μελέτες (υδρογεολογικές, περιβαλλοντικές, αδειοδοτήσεις, κ.ά).
Ευελπιστώ ότι η Διεύθυνση Υδάτων Περιφ. Κρήτης και ο διευθύνων σύμβουλος Ο.Α.Κ. θα κατανοήσουν το πρόβλημα, με τα ελάχιστα εναπομείναντα νερά του Κοιλιάρη, αλλά και με την εξαιρετική δυσκολία έκδοσης σχετικών αδειοδοτήσεων και θα συμβάλλουν στην κατεύθυνση για λήψη ενδεδειγμένων και οριστικών αποτελεσματικών λύσεων.
Βιβλιογραφία/Νομοθεσία/Ημερίδες/Αλληλογραφίες/ δημοσιεύσεις:
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ, Ειδικό Σχέδιο Διαχείρισης των Υδατικών Πόρων για τις Λεκάνες Απορροής των Ποταμών Κερίτη-Θερίσου και Κοιλιάρη, Χανιά. Εκθεση προς Δημόσια Διαβούλευση. Μάρτιος 2010.
Εφημερίδα της Κυβέρνησης, Αρ. Φύλλου 54 , 8 Μαρτίου 2007, Οδηγία για το Νερό 2000/60/ΕΚ.
Ν. 3199/2003: προστασία και διαχείριση των υδάτων. Εναρμόνιση με την οδηγία 2000/60 ΕΚ.
N. 1650/1986 (ΦΕΚ 160 Α): για την προστασία του περιβάλλοντος.
N. 1739/1987: για τη διατήρηση των υδατικών πόρων
Ν. 998/1979: για την προστασία των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας
Ν.996/1971: εθνικοί δρυμοί, αισθητικά δάση και διατηρητέα μνημεία της φύσης.
Ν. 1335/1983: κύρωση διεθνούς σύμβασης για την διατήρηση της άγριας ζωής και φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης
Ν. 2204/15-4-1994 (ΦΕΚ 59 Α’): Κύρωση Σύμβασης για τη βιολογική ποικιλότητα
Ν. 3010/25 Απριλίου 2002 (ΦΕΚ-91 Α’): Εναρμόνιση του Ν. 1650/1986 με τις Οδηγίες 97/11 Ε.Ε. και 96/61 Ε.Ε., διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις.
Π.Δ. 67/29-11-1980 “Περί προστασίας της Αυτοφυούς Χλωρίδας και Αγριας Πτηνοπανίδας και διαδικασίας συντονισμού και ελέγχου της Ερεύνης επ΄αυτών. ΚΥΑ 69269/5387/1990 για την κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, περιεχόμενο Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), καθορισμό περιεχομένου Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) και άλλες συναφείς διατάξεις, σύμφωνα με το Ν. (650/1986) Π.Δ. 256/89 ΦΕΚ 121Α Π.Δ. 51/2007 ΦΕΚ 54/8.3.2007
ΚΥΑ 69269/5387/1990 για την κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, περιεχόμενο Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), καθορισμό περιεχομένου Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) και άλλες συναφείς διατάξεις, σύμφωνα με το Ν. (650/1986)
ΚΥΑ 43504/05 ΦΕΚ 1784Β
Οδηγία: 92\43\ΕΟΚ Για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.
Κατάθεση ΕΡΩΤΗΣΗΣ Οικολόγων Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο από 5/2/2010
Κήρυξη αναδασωτέας έκτασης από Διεύθυνση Δασών Χανίων με αριθ. 3676/24-05-2016.
Ημερίδες δημόσιας διαβούλευσης για την «Διαχείριση του υδάτινου Δυναμικού της Κρήτης»
Αδιαβάθμητη έγγραφη αλληλογραφία μεταξύ εκπροσώπων, φορέων και υπηρεσιών
Σχετικό φωτογραφικό υλικό.
Δημοσιεύσεις ερευνών και αρθρογραφίας.
Αναφορές σχεδίων διαχείρισης μέσω ιστοσελίδων
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
Γιάννης Ματθ. Γαβριλάκης
πρώην πρόεδρος Κοινότητας
Στύλου Αποκορώνου
