Σήμερα έχει γίνει ευρύτερα αποδεκτό ότι η επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης για ένα καλύτερο μέλλον απαιτεί μία ολιστική προσέγγιση η οποία συνδυάζει την οικονομική μεγέθυνση, τη κοινωνική δικαιοσύνη και τη περιβαλλοντική αειφορία.
Στις 25 Σεπτεμβρίου 2015 τα κράτη μέλη του ΟΗΕ συμφώνησαν στη δημιουργία ενός κοινού πλαισίου για τη αειφόρο ανάπτυξη το οποίο περιελάμβανε 17 στόχους τους οποίους θα έπρεπε να επιδιώξουν να πετύχουν μέχρι το 2030. Οι στόχοι αυτοί αντικατοπτρίζουν το όραμα της παγκόσμιας κοινότητας για το κοινό επιθυμητό μας μέλλον και υποδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο η ολιστική προσέγγιση της αειφόρου ανάπτυξης θα επιτευχθεί σε τοπικό, περιφερειακό, Εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης αποτελεί μονόδρομο για την ανθρωπότητα χωρίς εναλλακτικές δυνατότητες και προοπτικές και όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Ban Ki-moon, γενικός γραμματέας του ΟΗΕ τη περίοδο 2007-2016, “Δεν έχομε plan B γιατί δεν υπάρχει planet B”. Κατά κάποιο τρόπο οι δεκαεπτά τεθέντες στόχοι αποτελούν τον οδηγό που θα πρέπει να ακολουθηθεί για να φθάσομε σε ένα πιο ασφαλή, δίκαιο και βιώσιμο κόσμο. Συνεπώς οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις, οι ακαδημαϊκοί οργανισμοί και η κοινωνία των πολιτών θα πρέπει να παρακολουθούν τακτικά το βαθμό επίτευξης των στόχων αυτών, να θέτουν προτεραιότητες, να εντοπίζουν τους τομείς που παρουσιάζουν προβλήματα και να προβαίνουν σε διορθωτικές παρεμβάσεις.
Ποιοι είναι όμως οι δεκαεπτά στόχοι της αειφόρου ανάπτυξης;
– Ο πρώτος στόχος περιλαμβάνει την εξάλειψη της φτώχειας σε όλες τις μορφές της παντού,
– Ο δεύτερος στόχος περιλαμβάνει την εξάλειψη της πείνας με τη προώθηση της αειφορικής γεωργίας και την εξασφάλιση επάρκειας τροφίμων,
– Ο τρίτος στόχος περιλαμβάνει την επίτευξη καλής υγείας και μακροζωίας,
– Ο τέταρτος στόχος περιλαμβάνει τη παροχή καλής εκπαίδευσης αλλά και των κατάλληλων ευκαιριών εκπαίδευσης για όλους,
– Ο πέμπτος στόχος περιλαμβάνει την επίτευξη της ισότητας ανδρών-γυναικών,
– Ο έκτος στόχος περιλαμβάνει τη παροχή καθαρού νερού και ικανοποιητικών συνθηκών υγιεινής σε όλους,
– Ο έβδομος στόχος περιλαμβάνει τη παροχή επαρκούς και αειφόρου ενέργειας σε όλους,
– Ο όγδοος στόχος περιλαμβάνει τη παροχή αξιοπρεπούς εργασίας σε όλους και τη προώθηση της οικονομικής μεγέθυνσης,
– Ο ένατος στόχος περιλαμβάνει τη προώθηση της αειφορικής βιομηχανίας, της καινοτομίας και τη δημιουργία επαρκών υποδομών,
– Ο δέκατος στόχος περιλαμβάνει τη μείωση των οικονομικών ανισοτήτων στο εσωτερικό των διαφόρων χωρών και μεταξύ των χωρών,
– Ο ενδέκατος στόχος περιλαμβάνει τη δημιουργία αειφορικών πόλεων και κοινοτήτων,
– Ο δωδέκατος στόχος περιλαμβάνει τη προώθηση της αειφορικής παραγωγής προϊόντων και αειφορικών καταναλωτικών προτύπων,
– Ο δέκατος τρίτος στόχος περιλαμβάνει την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με το περιορισμό εκπομπής ανεπιθύμητων αερίων και τη προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας,
– Ο δέκατος τέταρτος στόχος περιλαμβάνει τη προστασία της ζωής στις θάλασσες και τους ωκεανούς,
– Ο δέκατος πέμπτος στόχος περιλαμβάνει τη προστασία των χερσαίων οικοσυστημάτων,
– Ο δέκατος έκτος στόχος περιλαμβάνει τη προώθηση της ειρήνης και της δικαιοσύνης καθώς και τη δημιουργία ισχυρών θεσμών σε όλα τα επίπεδα,
– Ο δέκατος έβδομος και τελευταίος στόχος περιλαμβάνει τη προώθηση της διεθνούς συνεργασίας για την επίτευξη των στόχων της αειφόρου ανάπτυξης.
Είναι προφανές ότι η επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων τη περίοδο 2015-2030 δεν είναι καθόλου εύκολη και απαιτεί ένα επαναπροσδιορισμό και αναπροσανατολισμό των πολιτικών των διαφόρων χωρών σε μία ολιστική προσέγγιση για τη ταυτόχρονη επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής δικαιοσύνης και περιβαλλοντικής αειφορίας που αποτελούν τους τρείς πυλώνες της αειφόρου ανάπτυξης. Για την αξιολόγηση των επιδόσεων διαφόρων χωρών όσον αφορά την επίτευξη των ανωτέρω στόχων καθορίσθηκαν διάφοροι δείκτες, με αναφορά το έτος 2015, με τους οποίους αυτές βαθμολογήθηκαν ποσοτικά σε κλίμακα από το 0 έως το 100. Η κατάταξη των 40 πρώτων χωρών όσον αφορά τις επιδόσεις τους στην επίτευξη των στόχων της αειφόρου ανάπτυξης για το 2015 παρουσιάζονται στο πίνακα 1.
Η κατάταξη αυτή της χώρας μας, στη 37η θέση, είναι χειρότερη από τη θέση της στη διεθνή κατάταξη όσον αφορά το δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης ( human development index) όπου καταλαμβάνει τη 29η θέση (με στοιχεία του έτους 2015).
Από το πίνακα 1 προκύπτουν διάφορες διαπιστώσεις , όπως
1. Η κλίμακα κατάταξης όσον αφορά τους δείκτες αειφόρου ανάπτυξης κυμαίνεται από το μηδέν έως το εκατό. Τη πρώτη θέση καταλαμβάνει η Σουηδία με βαθμό 84.5 και τη τελευταία, εκατόν τεσσαρακοστή ενάτη θέση, η κεντρική Αφρικανική δημοκρατία με βαθμό 26.1. Συνεπώς υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ της πρώτης και της τελευταίας στη κατάταξη χώρας.
2. Οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά την επίτευξη των στόχων της αειφόρου ανάπτυξης είναι οι Σκανδιναβικές χώρες οι οποίες καταλαμβάνουν τις 4 πρώτες θέσεις του πίνακα ενώ η Ισλανδία καταλαμβάνει την 9η θέση. Είναι προφανές ότι οι χώρες αυτές έχουν πετύχει ένα υψηλό βαθμό οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής δικαιοσύνης και περιβαλλοντικής αειφορίας.
3. Από τις δεκαπέντε πρώτες χώρες στο πίνακα κατάταξης οι δεκατέσσερις είναι χώρες της Ευρώπης ενώ συμπεριλαμβάνεται και ο Καναδάς. Συνεπώς οι επιδόσεις των Ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης είναι ανώτερες των άλλων χωρών του πλανήτη.
4. Η χώρα μας καταλαμβάνει τη τριακοστή εβδόμη (37η) θέση υπολειπόμενη σχεδόν όλων των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Συνεπώς θα πρέπει να βελτιώσει τις επιδόσεις της όσον αφορά την επίτευξη των 17 στόχων της αειφόρου ανάπτυξης.
5. Ισχυρές οικονομικά χώρες όπως οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν μόλις την 25η θέση. Ίσως οι χώρες αυτές έχουν πετύχει υψηλό βαθμό οικονομικής ανάπτυξης αλλά οι επιδόσεις τους στους τομείς της κοινωνικής δικαιοσύνης και της περιβαλλοντικής αειφορίας υστερούν.
6. Χώρες που έχουν αποκτήσει σήμερα αυξανόμενο ρόλο στη διεθνή σκηνή όπως οι χώρες BRIC ( Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα) υστερούν σημαντικά όσον αφορά την επίτευξη των στόχων της αειφόρου ανάπτυξης.
7. Πολλές χώρες της κεντρικής και βόρειο-δυτικής Ευρώπης που βρισκόταν μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 80 υπό Σοβιετική επιρροή (Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) έχουν καλύτερες επιδόσεις από την Ελλάδα όσον αφορά την επίτευξη των στόχων της αειφόρου ανάπτυξης. Το ίδιο συμβαίνει με ορισμένες Βαλκανικές χώρες ( Σλοβενία, Κροατία, Βουλγαρία).
Η βελτίωση των επιδόσεων της Ελλάδας όσον αφορά τους 17 στόχους της αειφόρου ανάπτυξης απαιτεί την επινόηση και εφαρμογή ολιστικών και πολυδιάστατων πολιτικών σε όλους τους τομείς με τη σύμφωνη γνώμη και την ενεργό συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων. Δεν αποτελεί βεβαίως εύκολο εγχείρημα όμως οι 17 στόχοι της αειφόρου ανάπτυξης αποτελούν τη πυξίδα η οποία θα μας οδηγήσει στο επιθυμητό μέλλον της οικονομικής ευημερίας της κοινωνικής δικαιοσύνης και της περιβαλλοντικής αειφορίας. Η προσέγγιση αλλά και η επίτευξη των στόχων αυτών αποτελεί μονόδρομο χωρίς εναλλακτικές δυνατότητες γιατί όπως πολύ σωστά είπε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ δεν υπάρχει plan B γιατί δεν υπάρχει planet B.
