«Ο παπά Γιάννης τυλιγμένος τ’ άσπρο του φελόνι, καλός πατέρας και καλός παππούς με το σιρόκο στη γενειάδα, χρόνια – αιώνες, χρόνια και νιάτα που έχει η ομορφιά».
Νίκος Καρούζος
Πριν λίγες μέρες πήρα μια φωτογραφία από τον Λουδοβίκο των Ανωγείων με τους ήρωες της επανάστασης του ’21. Μπουμπουλίνα, Κολοκοτρώνης, Καραϊσκάκης, Δασκαλογιάννης, Παπαφλέσας και Μακρυγιάννης. Στην απορία μου όταν τον πήρα τηλέφωνο να τον ρωτήσω από πού είναι οι φωτογραφίες μου λέει:
“Αγιογραφίες θέλεις να πεις”. Πάλι δεν κατάλαβα.
Στον Αη Γιώργη στο Μεϊντάνι στ’ Ανώγεια είναι οι ήρωες της επανάστασης που ο παπα Ανδρέας τους έβαλε στην εκκλησία. Απίστευτο. Καλά λένε ότι όμορφο είναι το διαφορετικό και το αναπάντεχο. Τώρα που το ξανασκέφτομαι για την πίστη και την πατρίδα έγινε ο ξεσηκωμός έλεγε ο Γέρος του Μοριά. Κοινό επομένως θα πρέπει να είναι το αγιοστάσιο της εκκλησίας και του λαού. Μας έχει συνηθίσει σε τέτοια ο παπα Ανδρέας. Ενα ανήσυχο πνεύμα, ένας ρηξικέλευθος παπάς, ένας καλός λευίτης. Ενας ιερωμένος που κατοικεί εκεί που υπάρχει η ανάγκη, η δυσκολία, το πρόβλημα για τους ενορίτες του.
Ελπίζω παπά Ανδρέα να μη σε βάλω σε μπελάδες με το σχόλιό μου διότι εκτός από τους λαϊκούς παπάδες υπάρχουν και οι επίσκοποι. Και οι επίσκοποι του ’21 “μετριόντουσαν” στην Πύλη και όχι στο Μανιάκι όπως ο Παπαφλέσσας.
Θυμάμαι πριν χρόνια σε μια επίσκεψή μου στην Λέρο, πήγα στην Παναγία την Κιουρά (Κυρά), ένα εξωκλήσι στη Λέρο που το αγιογράφησαν το 1967 – 70 πολιτικοί κρατούμενοι. Μία πρωτότυπη – παράξενη αγιογράφηση, όχι στα βυζαντινά πρότυπα. Οι εξόριστοι ακούμπησαν και αποτύπωσαν στο πρόσωπο της Παναγιάς, το πρόσωπο της μάνας που τους περίμενε. Στα μάτια του Χριστού τον θυμό για την αδικία. Ζωγράφισαν τα όνειρά τους, τις ελπίδες τους, τους καϋμούς τους και τα οράματά τους για ένα καλύτερο μέλλον. Αυτές οι υπέροχες αγιογραφίες ασβεστώθηκαν από τους φανατικούς της εκκλησίας και χρειάστηκε η παρέμβαση της ελβετικής αρχαιολογικής υπηρεσίας για να γίνει η αποκατάσταση αυτής της μοναδικής στα διεθνή χρονικά εκκλησιαστικής και εικαστικής δημιουργίας.
Τα σέβη μου παπά Ανδρέα για τα ψυχικά ίχνη που αφήνεις στους ανθρώπους. Τι θα ήταν ο Χριστός χωρίς την απέριττη φάτνη, χωρίς το λιβάνι και τη σμύρνα. Μέσα στην κατερήμωση των καιρών, μέσα στην καταβύθιση αξιών και νοημάτων, ευτυχώς που υπάρχει και η διαφάνεια των ορέων απ’ όπου πηγάζουν τα γάργαρα….
