Τελευταία παρουσιάσθηκε ένα βιβλίο που αναφέρεται στην ουσία στη θέση της Γενεύης στη πολυμερή διπλωματία από την εποχήν της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ), προκατόχου του ΟΗΕ (Olga Hidalgo-Weber et Bernard Lescaze (υπό την εποπτείαν), 100 ans de multilateralisme à Gèneve de la SDN à l’ONU. Editions Suzanne Hurter, 2020, 2 Vol.).
Δεν είναι η πρόθεσή μου να κάνω κριτική αυτού του βιβλίου σ’ αυτό το άρθρο γιατί δεν το έχω ακόμη στα χέρια μου αλλά να πάρω αφορμή για το θέμα του σχετικά με τη Γενεύη.
Είναι γνωστόν ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ κατά την εποχή του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου Woodrow Wilson είχε την ιδέα για δημιουργία ενός διεθνούς οργανισμού διατήρησης της ειρήνης και αυτό στο τέλος πήρε σάρκα και οστά υπό τη μορφή της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ). Στο τέλος οι ΗΠΑ δεν έλαβαν μέρος σ’ αυτόν τον οργανισμό λόγω της ένστασης της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας υπό τον Πρόεδρον της Henry Cabot-Lodge. Αυτός ήταν και ο λόγος της αδυναμίας της ΚτΕ από της ίδρυσής της. Για έδρα της επελέγη η Γενεύη, λόγω επίσης του ότι ήταν ήδη η έδρα της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού (βλ. Benjamin Chaix, “Croix Rouge, Un Sentier Humanitaire”, Tribune de Genève, 31/10-1/11/2020, σελ. 18).
H ΚτΕ μπορεί να απέτυχε σε πολιτικά θέματα, όπως στην επίθεση της Ιταλίας κατά της Αιθιοπίας ή στον Ισπανικόν Εμφύλιον Πόλεμον, ή στο Β’ Παγκόσμιον Πόλεμον, έκαμεν, όμως, αρκετή δουλειάν στην κοινωνικήν και οικονομική σφαίραν, όπως στον αγώνα εναντίον των ναρκωτικών, της δουλείας, επίσης στην εργατική νομοθεσία στο Διεθνές Γραφείον Εργασίας, σε οικονομικές μελέτες κ.α.
Το μεγαλοπρεπές Palais des Nations έγινε η έδρα της Κοινωνίας των Εθνών. Με το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμον οι νικητές πίστευσαν ότι απέτυχεν η ΚτΕ και την αντικατέστησαν με τον
ΟΗΕ. Επίσης, λόγω των νέων δεδομένων και της ισχύος των ΗΠΑ, η έδρα του νέου οργανισμού μετετέθη στη Νέα Υόρκη, το δε Palais des Nations παραμένει η Ευρωπαϊκή έδρα των Ηνωμένων Εθνών.
Στη Γενεύην, όμως, παραμένουν οι έδρες πολλών εξειδικευμένων οργανισμών του ΟΗΕ, όπως του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), της Ύπατης Αρμοστείας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Προσφύγων, του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας, και πολλών άλλων δημοσίων και ιδιωτικών οργανισμών. Επίσης παραμένει πάντα η έδρα του Ερυθρού Σταυρού.
Παρά το ότι η έδρα του ΟΗΕ είναι στη Νέαν Υόρκη, η Γενεύη συνεχίζει να είναι κέντρον πολυμερούς διπλωματίας από 100ετίας και ο ρόλος της αυξάνεται ή τουλάχιστον, δεν ελαττώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Η Ελβετική Συνομοσπονδία και το Καντόνι της Γενεύης ενθαρρύνουν και οικονομικά αυτό το ρόλον. Πλήθος διεθνών διασκέψεων λαμβάνουν χώραν στη μικρήν αυτή πανέμορφη πόλη, το δε Ινστιτούτον Ανωτέρων Διεθνών Σπουδών αναπτύσσεται περισσότερο φιλοξενώντας φοιτητές και διπλωμάτες απ’ όλα τα μέρη του κόσμου.
Εμείς, που είχαμεν την τύχη να σπουδάσομε σ’ αυτήν τη μικρή αλλά σημαντική πόλη, με περηφάνειαν και ικανοποίηση τη βλέπομε να αναπτύσσει το ρόλο της στη διεθνή σκηνή και στην πολυμερή διπλωματία.
*Ο Δρ Χρίστος Α. Θεοδούλου είναι Δικηγόρος, Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών & Διεθνών Σχέσεων (Η.Ε.Ι., Γενεύης Ελβετίας). Πρόεδρος του Ιδρύματος Θεοδούλου. Πρώην Μέλος της Γραμματείας του ΟΗΕ στο Τμήμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
