Η χρήση συμβατικών οχημάτων στις μεταφορές απαιτεί τη κατανάλωση ορυκτών καυσίμων και έχει σαν αποτέλεσμα την έκλυση διαφόρων αέριων ρύπων στην ατμόσφαιρα συμπεριλαμβανόμενων και εκείνων που επιτείνουν τη κλιματική αλλαγή.
H κυκλοφορία οχημάτων με μηχανικές εσωτερικής καύσεως σε μεγάλες πόλεις έχει σαν αποτέλεσμα τη μόλυνση και την υποβάθμιση της ποιότητας του αέρα κάτι που προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων. Στα πλαίσια αυτά η Ευρωπαική Ένωση προωθεί σήμερα τη μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα στη οποία περιλαμβάνεται και η απανθρακοποίηση (de-carbonization) του τομέα των μεταφορών.Ιστορικά η ανάπτυξη των πρώτων οχημάτων στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν συνδεδεμένη με την ηλεκτροκίνηση τους και την επαναφόρτιση των μπαταριών τους και αργότερα μετά το τέλος του Α΄ παγκοσμίου πολέμου επεκράτησαν τα οχήματα με μηχανές εσωτερικής καύσεως. Σήμερα όλες οι εταιρείες παραγωγής οχημάτων έχουν δημιουργήσει πολλούς τύπους ηλεκτρικών αυτοκινήτων τους οποίους προωθούν στην αγορά. Οι κύριοι τύποι ηλεκτρικών οχημάτων περιλαμβάνουν,
Α) Τα υβριδικά οχήματα τα οποία έχουν μία συμβατική μηχανή εσωτερικής καύσεως και ένα ηλεκτρικό κινητήρα με μία ηλεκτρική μπαταρία,
Β) Τα αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες. Οι κύριοι τύποι των μπαταριών που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι οι μπαταρίες μολύβδου-οξέος καθώς και των ιόντων λιθίου , και
Γ) Τα ηλεκτρικά οχήματα με κυψέλες καυσίμου τα οποία διαθέτουν μία κυψέλη καυσίμου που παράγει ηλεκτρική ενέργεια συνήθως με τη χρήση υδρογόνου ή μεθανόλης σαν καυσίμου. Τα οχήματα της κατηγορίας αυτής είναι σήμερα πιο ακριβά από εκείνα των προηγούμενων δύο κατηγοριών.
Στη Κρήτη σήμερα χρησιμοποιούνται συμβατικά οχήματα με κατανάλωση βενζίνης και πετρελαίου κίνησης. Τα τελευταία χρόνια η συνολική κατανάλωση πετρελαικών καυσίμων σε οχήματα στη Κρήτη ανέρχεται σε περίπου 316.872 τον ετησίως, ενώ κατά τη χρήση τους εκλύονται 1.030.188 τόννοι διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα που αντιστοιχούν σε 1.51 τόννο CO2 ανά κάτοικο του νησιού. Συγκριτικά η παραγωγή τα τελευταία χρόνια ηλεκτρικής ενέργειας στη Κρήτη ανέρχεται σε 2.838 γιγαβατώρες ετησίως ενώ κατά τη παραγωγή της εκλύονται 2.128.350 τόνοι CO2 στην ατμόσφαιρα που αντιστοιχούν σε 3.12 τόνους CO2 ετησίως ανά κάτοικο. Συνεπώς η ποσότητα του CO2 που εκλύεται σήμερα ανά κάτοικο στο τομέα των μεταφορών στη Κρήτη είναι περίπου η μισή από εκείνη που εκλύεται κατά την ηλεκτροπαραγωγή. Η ενεργειακή απόδοση των ηλεκτρικών οχημάτων είναι αρκετά μεγαλύτερη από την απόδοση των οχημάτων με μηχανές εσωτερικής καύσεως καθώς μετατρέπουν το καύσιμο τους (ηλεκτρική ενέργεια) σε ενέργεια κίνησης του οχήματος αρκετά πιο αποδοτικά σε σχέση με τα συμβατικά οχήματα. Η ηλεκτρική ενέργεια που απαιτείται για τη φόρτιση των συσωρευτών ηλεκτρικών οχημάτων μπορεί να προέλθει είτε από συμβατικά καύσιμα ή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στη Κρήτη όπως είναι γνωστό χρησιμοποιούνται ευρύτατα οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για τη παραγωγή ηλεκτρισμού κυρίως με φωτοβολταικά συστήματα και με ανεμογεννήτριες. Οι τεχνολογίες αυτές είναι σήμερα ώριμες, αξιόπιστες και οικονομικές. Συνεπώς η αντικατάσταση των συμβατικών οχημάτων εξοπλισμένων με μηχανές εσωτερικής καύσεως στη Κρήτη με ηλεκτρικά οχήματα που διαθέτουν επαναφορτιζόμενες μπαταρίες θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τη μετάβαση από τη χρήση πετρελαικών καυσίμων στις μεταφορές στη χρήση καυσίμων (ηλεκτρικής ενέργειας) που μπορεί να προέλθουν από ενδογενείς ανανεώσιμες ενεργειακές πηγές (ηλιακή και αιολική ενέργεια). Αυτό θα είχε σαν αποτέλεσμα την απανθρακοποίηση του τομέα των μεταφορών στη Κρήτη που επιδιώκεται σήμερα με τη πολιτική της Ευρωπαικής Ένωσης.
Η Χρήση ηλεκτρικών οχημάτων στη Κρήτη θα προάγει την ενεργειακή δημοκρατία με την έννοια ότι ο κάθε πολίτης θα μπορεί να μειώσει την εξάρτηση του από τις ενεργειακές εταιρείες και τα πετρελαικά καύσιμα καθώς θα μπορεί να παράγει την ενέργεια που καταναλώνει μόνος του από ήπιες μορφές μετατρεπόμενος σε παραγωγό-καταναλωτή ενέργειας, μειώνοντας η μηδενίζοντας ταυτόχρονα το ενεργειακό του αποτύπωμα σε άνθρακα. Οπως είναι γνωστό σήμερα ο κάθε ένας από εμάς μπορεί, εφόσον θελήσει, να μην εξαρτάται από τα ορυκτά καύσιμα όσον αφορά τη κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της κατοικίας του. Η πολιτεία του δίδει το δικαίωμα με το πρόγραμμα «ετήσιου συμψηφισμού» να παράγει με ηλιακή ενέργεια όση ηλεκτρική ενέργεια καταναλώνει ετησίως, ενώ του προσφέρει επιδότηση (με το πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ) εάν αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για τη παραγωγή θερμότητας στη κατοικία του. Με τη χρήση επιπλέον ηλεκτρικού οχήματος και εφόσον φορτίζει τη μπαταρία του με ηλεκτρική ενέργεια που θα παράγει με φωτοβολταικά συστήματα στο σπίτι του δεν θα εξαρτάται πλέον από τα ορυκτά καύσιμα ή από την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται με αυτά.
Για την μαζική χρήση ηλεκτρικών οχημάτων με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες στη Κρήτη θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα εκτεταμένο δίκτυο σταθμών φόρτισης των μπαταριών τους κάτι που δεν μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στη άλλη και απαιτεί χρόνο και επενδύσεις στις απαραίτητες υποδομές. Θα πρέπει προφανώς ο χρήστης του ηλεκτρικού οχήματος να μπορεί να επαναφορτίζει τη μπαταρία του όταν παραστεί ανάγκη. Η αντικατάσταση των συμβατικών οχημάτων με ηλεκτρικά θα περιορίσει τη χρήση ορυκτών καυσίμων και θα μειώσει τις εισαγωγές πετρελαίου καθώς και το συνάλλαγμα που δαπανάται γι αυτές. Δεδομένου ότι τα καύσιμα των συμβατικών οχημάτων, το πετρέλαιο και η βενζίνη, φορολογούνται βαρύτατα η πολιτεία θα χάσει πολύτιμους πόρους καθώς θα μειώνεται η χρήση τους. Εφόσον το κόστος των ηλεκτρικών οχημάτων είναι υψηλότερο από ότι των συμβατικών, οι καταναλωτές θα δαπανήσουν μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων τους για αγορά ηλεκτρικού οχήματος. Η κίνηση των ηλεκτρικών οχημάτων θα απαιτήσει αυξημένα ποσά ηλεκτρικής ενέργειας για τη φόρτιση των μπαταριών τους συνεπώς θα πρέπει να δημιουργηθούν νέες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ή να αυξηθούν οι εισαγωγές της από γειτονικές χώρες) ορισμένες από τις οποίες θα περιλαμβάνουν και εγκαταστάσεις παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές.
Η διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων στο τομέα των μεταφορών στη Κρήτη επιβραδύνεται λόγω των πολλών προβλημάτων που επιτείνονται σήμερα λόγω της σοβαρής οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα τα οποία ενδεικτικά είναι :
• Το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων λόγω οικονομικής κρίσης ,
• Το γεγονός ότι τιμές των ηλεκτρικών οχημάτων είναι σήμερα υψηλότερες από τις αντίστοιχες των συμβατικών οχημάτων,
• Το γεγονός ότι τα δημοσιονομικά προβλήματα της χώρας δεν επιτρέπουν τη χορήγηση σημαντικών κινήτρων στους πολίτες για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων συμπεριλαμβανομένων επιδοτήσεων του κόστους αγοράς ή/και φορολογικών απαλλαγών (όπως γίνεται σήμερα σε άλλες χώρες),
• Το γεγονός ότι το κράτος θα χάσει σημαντικά φορολογικά έσοδα που έχει σήμερα από τη φορολόγηση των καυσίμων των συμβατικών οχημάτων, αλλά θα ωφεληθεί παράλληλα από τη μείωση των εισαγωγών πετρελαίου,
• Το γεγονός ότι απαιτείται η δημιουργία σταθμών επαναφόρτισης των ηλεκτρικών οχημάτων που δεν μπορεί να γίναι από τη μία ημέρα στην άλλη.
Καθώς όμως η τεχνολογία των μπαταριών βελτιώνεται και μειώνεται το κόστος τους, το οποίο επηρεάζει σημαντικά το κόστος του ηλεκτρικού οχήματος, σταδιακά τα ηλεκτρικά οχήματα στο μέλλον θα αυξηθούν στη Κρήτη, όπως ήδη γίνεται και αλλού, συμβάλλοντας στη μείωση των εκπομπών άνθρακα στο τομέα των μεταφορών και μετριάζοντας τη συμβολή του τομέα αυτού στη κλιματική αλλαγή.
** Περισσότερες πληροφορίες για την ανάπτυξη ηλεκτρικών οχημάτων στη Κρήτη υπάρχουν στο άρθρο του γράφοντος “ Studies on the electrification of the transport sector in the island of Crete, Greece ” που έχει δημοσιευθεί στο διεθνές επιστημινικό περιοδικό OPEN JOURNAL OF ENERGY EFFICIENCY και είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα http://www.scirp.org/Journal/PaperInformation.aspx?PaperID=83106
