Το 1923 ο Κεμάλ Ατατούρκ δρομολόγησε τη δημιουργία δυτικόστροφου κοσμικού κράτους, το οποίο όμως παρά τις προσπάθειες, δεν κατάφερε τελικά να ενσωματώσει στην Τουρκία βασικές δυτικές δημοκρατικές αξίες, με εξαίρεση πληθυσμιακά στρώματα σε μέρος παράλιων ζωνών.
Υπερίσχυσαν: Η προυπάρχουσα του κεμαλισμού ισχυρή θεοκρατική οθωμανική συνείδηση και ο αντιδυτικισμός, ριζωμένος στην πεποίθηση, ότι τα δυτικά συμφέροντα ήταν εκείνα που διέλυσαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία (αρνούνται ότι κατέληξε ως ‘’Μεγάλος Ασθενής’’) και που συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να αντιμάχονται τα Τουρκικά.
Η μετά-Κεμάλ Τουρκία, υπήρξε εθνικιστική και επεκτατική (Κύπρος 1964, 1974, Αιγαίο, Ίμια 1996, ισλαμικό τόξο από Βαλκάνια μέχρι Καύκασο, Βόρειο Ιράκ, Συρία κλπ.), πολιτική που τροφοδοτήθηκε κυρίως, από την υπέρμετρη ενίσχυση από την κοσμική εξουσία προϋπάρχοντα εθνικισμού, ως αντίβαρου και υποκατάστατου στη θεοκρατική συνείδηση.
Η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 και η άμβλυνση της απειλής και άρα της εξάρτησης από τη δυτική ομπρέλα ασφαλείας, απελευθέρωσε ακόμη περισσότερο τις επεκτατικές στρατηγικές που είχε ήδη στην ατζέντα. Τόσο η κεμαλική-κοσμική ηγεσία όσο και οι αντικεμαλιστές οπαδοί του αντιδυτικού πολιτικού Ισλάμ, οι οποίοι μάλιστα πέτυχαν το 1996 να αναδείξουν τον πρώτο ισλαμιστή πρωθυπουργό (Ερμπακάν), θεώρησαν πλέον τη Δύση εμπόδιο στον στόχο να καταστεί η Τουρκία ισχυρή περιφερειακή δύναμη.
Το 2001, ο ισλαμιστής Αχμέτ Νταβούτογλου με το βιβλίο ‘’ Το στρατηγικό βάθος, η διεθνής θέση της Τουρκίας’’, σχηματοποίησε και διατύπωσε -ως πραγματικό ‘’μανιφέστο’’- τη στρατηγική της Τουρκίας: Αναθεώρηση των συνθηκών και Νεοθωμανικός επεκτατισμός.
2003, Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΚΑΙ Η (ΚΡΥΦΗ;) ΙΣΛΑΜΙΣΤΙΚΗ ΑΤΖΕΝΤΑ
Από το 2003 και μετά, ο ευφυής, χαρισματικός αλλά και μεγαλομανής ως προσωπικότητα, ισλαμιστής Ερντογάν, εξέπεμψε -ως πρωθυπουργός- …ελκυστικά, μηνύματα προς τη Δύση, όπως: περιορισμός της εξουσίας του στρατιωτικού κατεστημένου (ήταν κύριο ζητούμενο, καθότι κύριο εμπόδιο στα σχέδια των Δυτικών για το κουρδικό), εγκαθίδρυση δημοκρατικού μετριοπαθούς ισλάμ συνεργάσιμου με τη Δύση, προσέγγιση με την ΕΕ, μείωση της έντασης στο Αιγαίο, εκδήλωση προς τις ΗΠΑ ….αγαθών προθέσεων για τους Κούρδους κλπ., πράγμα που του εξασφάλισε αμέριστη υποστήριξή των Δυτικών, ακόμη και ανοχή να χειραγωγεί τη δικαιοσύνη.
Σε λιγότερο από μια 10ετία, καθυπόταξε το κεμαλικό στρατιωτικό κατεστημένο, κυριάρχησε στην εξουσία και ανέβασε την Τουρκία σε επίπεδο ισχυρής χώρας, αξιοποιώντας κυρίως ισλαμικά κεφάλαια τα οποία εισέρρεαν αφειδώς από διαφανείς και μη κατευθύνσεις. Η ισχυρή σχέση -κυρίως- στρατιωτική με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και οι στενές οικονομικές σχέσεις με την Ευρώπη, θόλωναν στα δυτικά ραντάρ την εικόνα μιας Τουρκίας με ηγεμονικές βλέψεις, που εξοπλιζόταν και ισλαμοποιούνταν.
ΣΗΜΕΙΟ ΚΑΜΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ ΤΟ 2009
Τα αντανακλαστικά των Δυτικών ενεργοποιήθηκαν το 2009, όταν τοποθετήθηκε υπουργός εξωτερικών ο συντάκτης του νεοθωμανικού μανιφέστου, ισλαμιστής, καθηγητής Αχμέτ Νταβούτογλου και παράλληλα ο Ερντογάν, προκειμένου να προσεγγίσει ισλαμικές χώρες, εγκαινίασε σκληρή επιθετική στάση απέναντι στο Ισραήλ (Νταβός, Ιαν. 2009).
Από τις πρώτες δυτικές αντιδράσεις στη διαφαινόμενη πλέον, νεοθωμανική-ισλαμιστική, αντιδυτική και αντι-ισραηλινή πορεία της Τουρκίας, ήταν η απόρριψή της ως ‘’συνδικαιούχο’’ στα ενεργειακά αποθέματα της Κυπριακής ΑΟΖ, στα οποία διεκδικούσε μερίδιο, χωρίς έρεισμα σε διεθνές δίκαιο και μάλιστα με στρατιωτικές απειλές ….. ‘’αλα τούρκα. Στη συγκεκριμένη φάση εξελίξεων, η Δύση επέλεξε την Ελλάδα και όχι την Τουρκία στην ομάδα χωρών συνεργασίας (Κύπρος, Ισραήλ Αίγυπτος) στις ΑΟΖ των οποίων είχαν εντοπιστεί κοιτάσματα.
Η Ελλάδα, χωρίς συγκροτημένη Εθνική Στρατηγική απέναντι στις εξελίξεις (σ.σ. μέχρι το 2009 δεν είχε καν μεταφραστεί στα Ελληνικά το βιβλίο ‘’ευαγγέλιο του νεοθωμανισμού’’, του Νταβούτογλου), απλά συμπαρασύρθηκε στη δίνη των γεωστρατηγικών αλλαγών που είχε αρχίσει να διαμορφώνει η Δύση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το 2010, άρχισαν οι πρώτες επαφές συνεργασίας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ ενώ ο πρόεδρος Ομπάμα άρχισε να πιέζει την ΕΕ, να μην αφεθεί η Ελλάδα σε άτακτη χρεωκοπία και ταυτόχρονα με τις ‘’ευλογίες’’ του, άρχισε να σχηματοποιείται στρατιωτικό τόξο συνεργασίας από το Αιγαίο μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο, νότια της Τουρκίας.
Το 2011, η σχεδίαση του αγωγού μεταφοράς αερίου East-Μed (Ισραήλ, Κύπρος, Κρήτη) εξ αρχής παράκαμπτε την Τουρκία, παρά τις από τότε έντονες, τουρκικές αντιδράσεις.
Το 2013 οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να πουλήσουν στην Τουρκία το αντιπυραυλικό σύστημα Patriot, γιατί οι Τούρκοι απαιτούσαν μαζί και τον ‘’πυρήνα’’ της υψηλής τεχνολογίας του.
Το 2015, η Τουρκία με το πρόσχημα της δήθεν παραβίασης του εναέριου χώρου της, άρα και του ΝΑΤΟ, κατέρριψε ρωσικό μαχητικό, με υστερόβουλη επιδίωξη να εμπλέξει το ΝΑΤΟ με την ίδια πρωταγωνιστή στη Συρία. Η απάντηση του ΝΑΤΟ ήταν ‘’άλλα λόγια…’’.
ΣΕ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΙΣΛΑΜΙΚΗΣ ΣΤΡΟΦΗΣ
Το 2016, ο Ερντογάν με αφορμή το πραξικόπημα, άρχισε και συνεχίζει το ξεθεμελίωμα κάθε δυτικόστροφης εστίας στο κράτος -κυρίως στη Δικαιοσύνη και στις Ένοπλες Δυνάμεις-, εντατικοποίησε την ισλαμοποίηση στο σύνολο σχεδόν του συστήματος παιδείας και παράλληλα ανέβασε στα ύψη την αντιαμερικανική ρητορική.
Χαρακτηριστική του μεγέθους της εργαλειοποίησης της θρησκείας, ήταν η δήλωση του υπουργού Εθνικής Άμυνας Χουλουσί Ακάρ στις 18 Ιουνίου 2018 στα Ίσπαρτα: ‘’Ο εθνικός μας στρατός ανήκει στον οίκο του προφήτου’’. (Οι πρώτοι που μπορούν να αντιληφθούν το βάθος του νέου που ενσωματώνει στον Τούρκο στρατιωτικό η δήλωση, είναι οι πολιτικο-θρησκευτικοί αναλυτές και οι πιλότοι μας που αναχαιτίζουν τελευταία στο Αιγαίο ).
ΣΚΗΝΙΚΟ ΑΠΟΛΥΤΩΝ ΤΑΚΤΙΚΙΣΜΩΝ ΣΤΟ BLAME GAME ΔΥΣΗΣ – ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Η σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας είναι αρκετά ισχυρή, κυρίως λόγω του κουρδικού και του αναθεωρούμενου γεωστρατηγικού προσανατολισμού της Τουρκίας, ώστε η ρήξη δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Μέχρι σήμερα το παίγνιο της επίρριψης ευθυνών (blame game) ποιος δεν θα ‘’χρεωθεί’’ τη ενδεχόμενη ρήξη, καλά κρατεί.
Από πλευράς ΗΠΑ, ο πρόεδρος Τράμπ προσπαθεί –άγνωστο μέχρι πότε- να μην εξωθήσει τη ρήξη και να αποφύγει ενδεχόμενη γεωστρατηγική σύμπραξη Ρωσίας-Τουρκίας-Ιράν, καθώς και να μην χρεωθεί μια περαιτέρω ισλαμοποίηση της Τουρκίας, κατά το προηγούμενο του Ιράν.
Ο Ερντογάν, χωρίς να εγκαταλείπει τους τουρκικούς στόχους, διεξάγει αγώνα ‘’χαρακωμάτων’’, επειδή η ρήξη συνεπάγεται επιπτώσεις οικονομικές, προβλήματα στη συντήρηση μεγάλου μέρους του τουρκικού οπλοστασίου, αλλά και απώλεια της δυνατότητας παρεμβάσεων σε θέματα ΝΑΤΟ, ως μέλος του.
Σε ότι αφορά την Ευρώπη, θεωρεί μεν τη σχέση αναγκαία λόγω εξάρτησης της οικονομίας, πλην όμως επιδιώκει να κρατά απόσταση ‘’ασφαλείας’’ ώστε να αποτρέπει παρεμβάσεις απέναντι στην αυταρχική ισλαμο-εθνικιστική του εξουσία.
Ο Πούτιν από την άλλη πλευρά, εργαλειοποιεί τη σημερινή Τουρκία στο νέο ψυχρό πόλεμο με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και παράλληλα τη θεωρεί ευνοϊκό πεδίο οικονομικής συνεργασίας. Ερωτηματικό παραμένει για τους Ρώσους, αν θα ενισχύουν ή αν θα ανέχονται τη στρατιωτική και οικονομική ισχυροποίηση της Τουρκίας, σε επίπεδο, που να ‘’επιστρέψει’’ στο μέλλον ως πρόβλημα, για τα συμφέροντα της ίδιας της Ρωσίας (κλασικό και επαναλαμβανόμενο λάθος των Δυτικών με διάφορες ανά τον κόσμο, ηγεσίες)
Συμφωνώ με πολλούς αναλυτές, ότι Τουρκία δεν θα εγκαταλείψει την ισλαμο-εθνικιστική νεοθωμανική στροφή, είτε επανέλθει είτε όχι σε κεμαλική-κοσμική εξουσία, καθότι οι νεοθωμανικές επεκτατικές βλέψεις, έχουν πλήρως κυριαρχήσει και ότι ο Ερντογάν απλά είναι ο πλέον πληθωρικός εκφραστής τους.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΞΕΛΙΣΣΕΤΑΙ ΓΑΙΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΣΕ ΧΩΡΑ ΠΡΩΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ, ΑΛΛΑ…
Η Δύση σίγουρα δείχνει ότι δεν θέλει την Τουρκία ‘’κουμανταδόρο’’ στην περιοχή, και ότι έχει εστιάσει στην Ελλάδα, ερώτημα όμως παραμένει αν η χώρα μας έχει εξασφαλίσει από ΗΠΑ και ΕΕ κάτι παραπάνω από τους επαίνους, λεκτικές εγγυήσεις και κάποιες συμβολικές παρουσίες σύγχρονων αμερικανικών και ΝΑΤΟϊκών οπλικών συστημάτων στη χώρα μας.
Το κάτι παραπάνω αναγκαίο, κατά τη γνώμη μου είναι οικονομικές επενδύσεις στη χώρα μας και ενίσχυση των ΕΔ με εκείνο το σύγχρονο συμπληρωματικό στρατιωτικό υλικό αποτρεπτικής ικανότητας, το οποίο η Ελλάδα δεν έχει σήμερα την οικονομική δυνατότητα να προμηθευτεί. Είναι τα μόνα που θα μείνουν στη χώρα μας αν στο μέλλον ανατραπούν οι τρέχουσες γεωστρατηγικές ισορροπίες.
Η χώρα μας όφειλε και μπορούσε να είναι κέντρο εμπεριστατωμένων γεωστρατηγικών αναλύσεων και εκτιμήσεων με αποδέκτες τους Δυτικούς, για το που οδεύουν μεταψυχροπολεμικά τα Βαλκάνια και η Τουρκία, αξιοποιώντας το τεράστιο κεφάλαιο διπλωματικών παρακαταθηκών και εμπειριών της χώρας, στο πεδίο άσκησης της Εξωτ. Πολιτικής, της εποχής του Ελ. Βενιζέλου.
Δυστυχώς δεν το έπραξε. Σήμερα, επειδή δεν υπάρχει Ελ. Βενιζέλος, εξακολουθεί να είναι κραυγαλέα απών ένας διαχρονικός, κρατικός και διακομματικά αποδεκτός φορέας για τα παραπάνω, ο οποίος και να διαμορφώνει προτάσεις εναλλακτικών χειρισμών προς την εκάστοτε κυβέρνηση στα θέματα εξωτερικών και ασφάλειας.
Αν υπήρχε, σίγουρα κάποιοι από τους υπουργούς και υφυπουργούς εξωτερικών παρελθόντος και παρόντος, θα ενεργούσαν με λιγότερη αποσπασματικότητα και προχειρότητα.
Βλέπε την άποψή μου για τη συγκρότηση τέτοιου φορέα, (Συμβούλιο Υποστήριξης επί Εθνικών Θεμάτων), στο άρθρο ‘’ Απαραίτητες οι κομματικές συγκλίσεις, στα κρίσιμα εθνικά θέματα. ‘’ που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα http://www.haniotika-nea.gr/anagki-kommatikon-sigkliseon/ στις 20/02/2019 και στην προσωπική μου ιστοσελίδα aksiokratia.gr στις 19/02/2019.
Υ.Γ.1: Συμβουλευτικό όργανο θεμάτων εξωτερικών και άμυνας τύπου “Στρατηγού Γρυλλάκη”, με καθαρά κομματικό επιτελείο, το πλέον πιθανό είναι να εισάγει στείρες και επιζήμιες αντιπαραθέσεις στα κρίσιμα εθνικά θέματα ακόμη και μέσα στα Υπουργεία Άμυνας και Εξωτερικών.
Υ.Γ.2: Για τη διαμόρφωση συγκροτημένης στρατηγικής από τη χώρα μας, πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα αν η Δύση επιχειρεί να περιορίσει την έκταση των ‘’συνόρων της καρδιάς’’ σε ξηρά θάλασσα και αέρα που η Τουρκία επιδιώκει, απειλώντας με ισλαμική νεοθωμανική στρατιωτική ισχύ, ή αν η Δύση (κατ’ άλλους) επιδιώκει να ‘’στριμώξει’’ την Τουρκία για τα δικά της συμφέροντα και μόνο.
Υ.Γ.3: Εκτιμώ ως ουσιαστική την πρωτοβουλία και θετικό βήμα τη σύσταση Ακαδημίας Γεωστρατηγικών Ερευνών από το ‘’Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος’’, που ανακοινώθηκε πρόσφατα.
