Αποκαλυπτική και ενδιαφέρουσα είναι η έκθεση της εισαγγελίας Χανίων για την εγκληματικότητα στην Κρήτη, η οποία αναδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πατρίς» (11/7/1900). Σύμφωνα με τον αρθρογράφο ο Γενικός Εισαγγελέας Μπένσος δημοσίευσε την έκθεση, η οποία απευθυνόταν στην Ανωτέρα Διεύθυνση Δικαιοσύνης, στην «Επίσημη Εφημερίδα της Κρητικής Πολιτείας». Ο εισαγγελέας κάνει μια σύγκριση της εγκληματικότητας, η οποία υπήρχε στην Κρήτη πριν την ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας και συγκεκριμένα τα έτος 1897, με την τωρινή του έτους 1900.
Οι πίνακες της εισαγγελίας ήταν διαφωτιστικοί, καθώς το 1897 που υπήρχε η επανάσταση, δικάστηκαν 211 ανθρωποκτονίες και 199 απόπειρες ανθρωποκτονίας. Από τις 99 απόπειρες υπήρχαν τουλάχιστον άλλες τόσες, οι οποίες δεν καταγγέλθηκαν, διότι υπήρξε συμβιβασμός μεταξύ θυτών και θυμάτων. Επίσης, η έλλειψη δικαιοσύνης ωθούσε τους εμπλεκόμενους σε συχνές χειροδικίες και εμπρησμούς, Ειδικά οι εμπρησμοί, ενενήντα στο σύνολο, ήταν το εύκολο, γρήγορο και αποτελεσματικό μέσο εκδίκησης των συγγενών των θυμάτων των ανθρωποκτονιών. Στους εμπρησμούς πολύ συχνά εμπλέκονταν γυναίκες (σύζυγοι, κόρες, ξαδέλφες, ανιψιές) των φονευθέντων, οι οποίες σύμφωνα με την έκθεση «[…]η ασθενής της γυναικός φύσις δεν είνε εύκολον να εξοικιωθή[…]» με την ανθρωποκτονία. Καταγράφηκαν επίσης 177 ληστείες και 776 κλοπές. Από την έκθεση δεν έλειπε φυσικά και η μάστιγα της ζωοκλοπής, η οποία είχε το ρεκόρ των παραβάσεων, καθώς σημειώθηκαν 570 μεγάλες και 254 απλές ζωοκλοπές.
Αντίστοιχα, το 1900 η έκθεση παρουσιάζει μια εντυπωσιακή εικόνα βελτίωσης όλων των δεικτών εγκληματικότητας, την οποία η εφημερίδα «Πατρίς» αποδίδει στην έλευση του Πρίγκιπα Γεωργίου. Η παρουσία της Κρητικής χωροφυλακής αποκατέστησε την έννομη τάξη με τόσο θεαματικά αποτελέσματα, που ο δημοσιογράφος σε μια παράγραφο έχει την επικεφαλίδα «Η Κρήτη Ελβετία»!
Εκείνη τη χρονιά, λοιπόν, υπήρξαν επτά ανθρωποκτονίες, οι δύο εξ αμελείας, ενώ άλλες δύο είχαν ελαφρυντικά. Αναλογικά με τον πληθυσμό της Κρήτης, που αριθμούσε 450000 και αφαιρώντας τους δύο φόνους εξ αμελείας, αντιστοιχούσε ένας φόνος ανά 100000 κατοίκους, όπως στις πολιτισμένες ευνομούμενες χώρες. Οι ληστείες και οι εμπρησμοί εξαλείφθηκαν πλήρως. Όσον αφορά στη ζωοκλοπή καταγράφηκαν μόνο λίγες απλές ζωοκλοπές. Εδώ ο γενικός εισαγγελέας πρότεινε νέες, πιο αυστηρές τιμωρίες για να εξαλειφθεί. Όποιος θεωρούταν ύποπτος ζωοκλοπής θα εκτοπιζόταν σε άλλο νομό του νησιού, ενώ οι συνδημότες του θύματος θα αποζημίωναν το θύμα. Σε περίπτωση καταδίκης για ζωοκλοπή ο κατάδικος μετά την έκτιση της ποινής φυλάκισης θα εκτοπιζόταν εκτός Κρήτης για δύο χρόνια αν ήταν η πρώτη φορά, σε πέντε χρόνια εκτοπισμού αν ήταν η δεύτερη φορά και σε παντοτινή εξορία αν ήταν η τρίτη φορά. Η έκθεση έκλεινε με μια αναφορά στον μεγάλο αριθμό (150) εξυβρίσεων, που δικάστηκαν (Εφημερίδα «Πατρίς», «Η Δημοσία Ασφάλεια εν Κρήτη. Η έκθεσις του Γενικού Εισαγγελέως. Παρελθόν και παρόν», 11/7/1900).
Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι η οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική ακμή αυτής της περιόδου (1898-1913) οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στο αίσθημα ασφάλειας και δικαιοσύνης που ένοιωθαν και απολάμβαναν οι πολίτες χάρη στο ευνομούμενο κράτος που θεμελίωσαν οι αρχές της Κρητικής Πολιτείας.
