Εκείνο το φθινοπωρινό πρωινό η πόλη της Σούδας ρουφούσε αδηφάγα τη ζωή με αυτόπτη μάρτυρα το χρυσίζοντα ήλιο που την είχε κατακλύσει με τις ακτίνες του, φωτίζοντας και την τελευταία γωνιά της.
Οι τελευταίες αργοπορημένες τράτες είχαν μόλις ξεφορτώσει τα πολύτιμα αλιεύματά τους, μετά από την καθιερωμένη ετήσια πολύμηνη ανάπαυση, ενώ οι εργάτες του λιμανιού, του Ναυστάθμου και των Κυλινδρομύλων, ο καθένας στη θέση του, έδιναν από νωρίς αμέριμνοι την καθημερινή τους μάχη για τον επιούσιο.
ΤΟ ΤΡΟΜΕΡΟ ΣΥΜΒΑΝ
Μελίσσια οι τάξεις του Δημοτικού σχολείου της πόλης, πλάι στην αλμύρα της θάλασσας, με τα παιδιά καθισμένα στα θρανία, αμέσως μετά την πρωινή προσευχή, έσφυζαν από ζωντάνια την ώρα που οι δάσκαλοι καλωσόριζαν τον καινούριο μήνα αποτυπώνοντας με τη λευκή κιμωλία στο μαυροπίνακα τον ερχομό του, «1η Οκτωβρίου 1979.»
Και ξαφνικά, ώρα 8.45 ακριβώς ένας παράξενος, τρομερός εκκωφαντικός ήχος ανέτρεψε βίαια τούτη την πρωινή ανεμελιά. Ταυτόχρονα ένα τεράστιο μανιτάρι από φωτιές και καπνούς που ξεφύτρωσε από την πλευρά της θάλασσας κατέκλυσε την ατμόσφαιρα. Αυτόματα οι δάσκαλοι συσχέτισαν το συμβάν με μια πιθανή έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης οι συνέπειες της οποίας έφθασαν έως εδώ ή με ένα πιθανό ατύχημα στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις της περιοχής. Προσπάθησαν να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους, δίνοντας θάρρος στα πανικόβλητα παιδιά, που στο μεταξύ με εντολή τους ζάρωσαν κάτω από τα θρανία κλαίγοντας κάποια από αυτά γοερά. Ακολούθησαν και άλλες εκρήξεις μικρότερης έκτασης που κατέστρεψαν ολοσχερώς τις πολυπληθείς τζαμαρίες του σχολείου, ενώ τα θραύσματα από τα τζάμια διασκορπίζονταν στην αυλή, αλλά και μέσα στις αίθουσες. Πυρακτωμένα σίδερα έπεφταν σαν βροχή στην αυλή με κίνδυνο κάποια από αυτά να προσγειωθούν και στις σχολικές αίθουσες περνώντας μέσα από τα παράθυρα, οι κάσες των οποίων έχασκαν παραμορφωμένες. Ως εκ θαύματος δεν κινδύνευσε η ζωή των παιδιών με τις απώλειες να μετρούν εκτός από την ψυχική οδύνη παιδιών και εκπαιδευτικών στο μικρό τραυματισμό μιας μαθήτριας στο χέρι από τα θραύσματα των γυαλιών.
Στο μεταξύ έξω στο δρόμο, ακουγόταν εναγώνιες ανθρώπινες κραυγές που ζητούσαν την απομάκρυνση των παιδιών λέγοντας ότι θα ακολουθούσαν και άλλες εκρήξεις, αφού το μότορσιπ που εξερράγη μετέφερε δυναμίτες και πυρομαχικά. Η καρδιά της Σούδας χτυπούσε στο σχολείο της με τους πρώτους γονείς να καταφθάνουν έντρομοι για να παραλάβουν τα παιδιά τους. Σταδιακά το σχολείο εκκενώθηκε με τη φροντίδα των δασκάλων που με απαράμιλλη ψυχραιμία, μεθοδικότητα και τάξη δικαίωσαν ένα ακόμη από τους πολυπληθείς ρόλους που διαχρονικά επιτελούν, σε ώρα κινδύνου, ξεπερνώντας το φυσιολογικό ανθρώπινο φόβο τους και δίνοντας το παράδειγμα σε παιδιά και γονείς.
Ο ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΗΣ ΧΑΡΤΟΓΙΑΚΑΣ…
ΚΑΙ Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ
Το χάραμα της επόμενης ημέρας βρήκε τους δασκάλους στις επάλξεις να προσπαθούν να συγκεντρώσουν με σκούπες, φαράσια και κάθε πρόσφορο μέσο τα γυαλιά και τα θραύσματα για να τα απομακρύνουν στη συνέχεια από το σχολείο με τη βοήθεια ενός φορτηγού. Εκείνη την ώρα κατέφθασε και ο επιθεωρητής που αντίκρισε με τα ίδια του τα μάτια το χάος που επικρατούσε στο σχολείο, αλλά και τους εκπαιδευτικούς «επί το έργον»
Φαίνεται, όμως, ότι παραξενεύτηκε που δεν είδε τα παιδιά στο σχολείο, αφού εκείνος δεν είχε δώσει τέτοια εντολή και με αυστηρό ύφος ρώτησε το διευθυντή και τους εκπαιδευτικούς:
-Πού είναι οι μαθητές;
Εκείνοι, κατάπληκτοι από την απροσδόκητη ερώτηση, έμειναν άφωνοι!
Μόνο μια δασκάλα είχε το θάρρος να του απαντήσει με τη δική της ερώτηση αυτή τη φορά και φανερή την αγανάκτηση στο πρόσωπο της.
-Σοβαρά, κύριε επιθεωρητά, ό,τι θέλουμε λέμε; Του είπε κατά γράμμα.
-Αφού ό,τι θέλουμε λέμε, φεύγω αυτή τη στιγμή. Δεν χρειάζεται να μείνω, απάντησε εκείνος βγαίνοντας κυριολεκτικά από τα ρούχα του.
-Κύριε επιθεωρητά, εδώ έγινε χαλασμός. Βλέπετε ότι δεν υπάρχει ούτε ένα τζάμι στα παράθυρα. Αν είχαμε φέρει τα παιδιά και τραυματιζόταν από τα τζάμια κάποιο από αυτά, ποια θα ήταν η θέση μας; Τόλμησε να συνεχίσει η ίδια.
Ακούγοντας τα λόγια αυτά ο επιθεωρητής έφυγε άπρακτος με έκδηλη δυσαρέσκεια, αφήνοντας αδιευκρίνιστες τις προθέσεις του για το αν θα έδινε συνέχεια στην υπόθεση αυτή στο μέλλον με κάποια πιθανή αρνητική έκθεση.
Στο μεταξύ η πόλη κηρύχτηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κάνοντας τον τραγικό απολογισμό της που τον συνέθεταν ο θάνατος του άτυχου εργάτη, Βασιλείου Βατζιουράκη, οι 138 τραυματίες, οι τρεις ακρωτηριασμένοι και οι ανυπολόγιστες ζημιές στις υποδομές της και τις περιουσίες των ανθρώπων. Μια συνέχεια στα τεκταινόμενα που περιγράφηκαν στο χώρο του σχολείου από την πλευρά του επιθεωρητή, σαφώς δεν θα είχε κανένα νόημα.
Η ΟΥΣΙΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ Η ΙΔΙΑ
Το 1982 ο θεσμός του επιθεωρητή που καθιερώθηκε το 1830, ως μηχανισμός ελέγχου του εκπαιδευτικού έργου και χαρακτηρίστηκε για τον έντονο κομματικό, αυταρχικό, και γραφειοκρατικό χαρακτήρα του καταργείται για να αντικατασταθεί το 1984 από το θεσμό του σχολικού συμβούλου. Πρόκειται για ένα θεσμό σαφώς δημοκρατικότερο, για τον οποίο δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης με τον προηγούμενο, που έχει ως στόχο την καθοδήγηση, την επιμόρφωση και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.
Ωστόσο στην πορεία και αυτός ο θεσμός εκφυλίζεται, ως προς το ρόλο του στην πράξη, χωρίς να προσφέρει ουσιαστικό ρόλο στον τρόπο λειτουργίας του σχολείου και στην ουσιαστική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου.
Το 2018 οι σχολικοί σύμβουλοι καταργούνται και αντικαθίστανται από τους Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου για να επανέλθουν δριμύτεροι με αυξημένες αρμοδιότητες στις μέρες μας με το νέο όνομα των Σύμβουλων Εκπαίδευσης αυτή τη φορά, με βάση το καινούριο νομοθετικό πλαίσιο.
Και ενώ οι νέες ονοματοδοσίες στο υπουργείο Παιδείας καλά κρατούν, η ουσία παραμένει η ίδια, με τους μάχιμους εκπαιδευτικούς να σηκώνουν διαχρονικά το βάρος της εκπαίδευσης και να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της ευθύνης και του καθήκοντος.
Είναι χαρακτηριστικό επίσης, ότι στη δύσκολη καθημερινότητα του σχολείου, χρόνια τώρα, συναντούν γραφειοκρατικά εμπόδια τα οποία συχνά παρεμποδίζουν σε μεγάλο βαθμό το πολύτιμο έργο τους. Κανένας, επίσης δεν γνωρίζει τόσο καλά τα προβλήματα της σχολικής μονάδας και τον τρόπο αντιμετώπισης τους, όσο οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί που τα βιώνουν από μέσα.
