«Αλλάξετε το δρόμο σας, πουλιά μου ευλογημένα,
σύρετε αλλού να ζήσετε και να ζευγαρωθείτε.
Εκεί εθολώσαν τα νερά, είναι φωτιά τ’ αγέρι,
και δε θα βρείτε για φωλιά ούτε κλωνί χορτάρι»
Αρ. Βαλαωρίτης (στ. 357)
Ενα ενθύμιο τιμής για τα παιδιά και τα εγγόνια όλων των εκτελεσθέντων
Το τελευταίο οχυρό του ελλαδικού χώρου μάχεται. Η Κρήτη, ο λαός της Κρήτης, βοηθούμενος από τους στρατιώτες μας -όσοι είχαν προφθάσει να ‘ρθουν από τα σύνορά μας, όταν έγραψαν το έπος του ‘40-’41- από συμμάχους στρατιώτες Βρετανούς και Νεοζηλανδούς, στάθηκαν φρουροί της παγκόσμιας Ελευθερίας.
Σαν αντεκδίκηση οι Γερμανοί, αποθηριωμένοι, χωρίς καν να έχουν ηθικά στοιχεία που επιβάλλουν οίκτο του νικητή προς τους ηττημένους, διέπραξαν εγκλήματα, όπου στους αιώνες θα μένουν και θα προσβάλλουν το ανθρώπινο γένος. Μέσα σ’ αυτά τα εγκλήματα είναι και η εκτέλεση 10 νέων ανδρών στο χωριό Στέρνες Ακρωτηρίου.
5 Ιουνίου 1941. Ενα τάγμα Γερμανών, φτάνει στο χωριό Στέρνες Ακρωτηρίου. Μόλις τα αυτοκίνητα έφτασαν στην πλατεία, οι Γερμανοί άρχισαν να κλωτσούν τις πόρτες κάθε φτωχικού σπιτιού. Οσους χωριανούς βρήκαν, τους συγκέντρωσαν στην πλατεία και άρχισαν μια πράξη θανάτου, ποιους θα εκτελούσαν. Πού πίστευαν αυτά τα ανθρωπόμορφα θηρία; Οχι βέβαια στον Θεό.
Τα ονόματα των νέων είναι: Νικόλαος Τσουρλάκης (ετών 41 – πατέρας 6 παιδιών), Γεώργιος Πατεράκης (ετών 46 – πατέρας 6 παιδιών), Νικόλαος Παπαδομανωλάκης (ετών 48), Ιωάννης Λίτινας (ετών 42), Μάρκος Πατρελάκης (ετών 39), Βασίλειος Βεργανελάκης (ετών 25 – πατέρας 3 παιδιών), Ηλίας Τρουλάκης (ετών 54) Ιωάννης Γιαννακάκης (ετών 64), Εμμανουήλ Γεωργίου Μπιωτάκης (ετών 26), Αντώνιος Εμμ. Παντελάκης (ετών 35). Σύμφωνα με μαρτυρίες και κάποιοι από τους υπόλοιπους εκτελεσθέντες ήταν γονείς παιδιών αλλά δεν έχουμε ακριβή στοιχεία ώστε να τα αναφέρουμε.
Ανάμεσα στους 10 άντρες που επρόκειτο να εκτελεστούν ήταν ο γιος του Ιωάννη Τσουρλάκη, Νικόλαος.
Ο πατέρας του Ιωάννης βλέποντας το γιο του να οδηγείται για εκτέλεση πρότεινε στους Γερμανούς εκτελεστές να πάρει αυτός τη θέση του γιου του ο οποίος είχε έξι παιδιά!
Αυτοί δεν δέχτηκαν, θέλουνε νέους άνδρες να “λείψουν” τα παλικάρια. Τα παιδιά που θα ορφάνευαν δεν συγκινούσαν τους Γερμανούς. Ο γέρος πατέρας αγωνιζόταν να γλυτώσει τον γιο του για να μην λείψει στα παιδιά του.
Τρέχει, και βρίσκει τον Βασίλη Πετράκη που ήταν αδελφός της γυναίκας του Νίκου.
Ο Βασίλης Πετράκης μόλις είχε γυρίσει από το Αλβανικό μέτωπο.
– Βασίλη, γύρισες από την Αλβανία! Εκεί στις μάχες θα μπορούσες να ‘χεις σκοτωθεί. Ελα παιδί μου, μπες στην ομάδα, να βγει ο πατέρας των παιδιών της αδελφής σου, του είπε ο γερο Τσουρλάκης.
Και ο Βασίλης δέχθηκε και πήγε! Ομως πάλι τα “θηρία” δεν τον δέχτηκαν. Εδώ, για άλλη μια φορά, ο Ελληνας Βασίλης για χάρη των έξι μικρών παιδιών που κινδύνευαν από την έλλειψη του πατέρα, θέλει να θυσιαστεί αλλά από την άλλη τα “θηρία” ούτε από αυτή την πράξη ανθρωπισμού δεν συγκινήθηκαν.
…Και ο διερμηνέας ανάγνωσε την απόφαση και τα ονόματα των νέων που θα εκτελούνταν. Ενας από αυτούς, ο Βεργανελάκης Βασίλης, προβάλλοντας το γυμνό του στήθος τους είπε: «Εδώ χτυπήστε δολοφόνοι! Μας βρήκατε ξαρμάτωτους και μας νικήσατε».
Τη στιγμή αυτή, την τραγική τη στιγμή του θανάτου, ο 25χρονος Βεργανελάκης Βασίλης ανταποκρίθηκε με την πιο ηρωική απάντηση και αποθέωσε το ιδεώδες του πατριωτισμού.
Για την εκτέλεση των 10 παληκαριών στις Στέρνες, ο Ευτύχης Μαλεφάκης στο βιβλίο του “Μπροστά στο Εκτελεστικό απόσπασμα” (Χανιά 1981, σελ. 34-35) γράφει: «Τα πολυβόλα αντιλάλησαν εκνευριστικά και παρατεταμένα στους γυμνούς λόφους του Ακρωτηρίου. Ο ναζιστικός χάρος έκοψε άσπλαχνα το νήμα της ζωής δέκα ηρωικών Ακρωτηριανών».
Οι δικοί των εκτελεσθέντων, γονείς – αδέλφια και παιδιά όσα δεν ήταν βυζανιάρικα, είδαν και άκουσαν τα τραγικά αυτά γεγονότα. Σε όλη τους τη ζωή, δεν θα μπορέσουν να τα ξεχάσουν το μεγάλο αυτό φονικό.
Για τον Γιάννη Τσουρλάκη, τον πατέρα του Νίκου που εκτελέστηκε, διηγούνται τα παρακάτω: Μόλις πέσανε τα κορμιά των αδικοσκοτωμένων κάτω, πήγε στον γιο του, γονάτισε, αγκάλιασε το γιο του ακούμπησε το πρόσωπό του στις πληγές του. Προσπάθησε να του μιλήσει, να τον παρηγορήσει, να του πει για τα παιδιά του ή ήθελε να τον αφήσουν να χορτάσει θρήνο;
Η δύναμη και η τραγικότητα του Ομήρου ξαναζεί. Οταν ο Πρίαμος ζήτησε από τον Αχιλλέα να τον αφήσει να αγκαλιάσει τον σκοτωμένο γιο του Εκτορα και να χορτάσει θρήνο «και μετά σκότωσέ με».
Η μέγιστη ένταση των τραγικών αυτών στιγμών, ο απέραντος καημός του πατέρα όταν ο γιος του μπαίνει στον τάφο, αφού δεν μπόρεσε να του γλυτώσει τη ζωή, να του γιατρέψει τις πληγές, και η πονεμένη του σκέψη, του επιτρέπουν να εκφράσει τα τραγικά συναισθήματά του και να του πει:
«Θα ’θελα να ’χα τη δύναμη γιε μου
του μαυρισμένου του τάφου σου
ουρανό να σου τον αστερώσω».
Σημ.: Ο Γιάννης Τσουρλάκης ήταν καλός λυράρης και γερός τραγουδιστής. Οταν εκτελέστηκε ο γιος του, δεν ξανάπιασε στα χέρια του τη λύρα.
