«Γηράσκουμε όλο και περισσότερο και με μεγαλύτερη ταχύτητα» τονίζει μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΑΠΕ- ΜΠΕ, “Πρακτορείο 104,9 FM”, o καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βύρωνας Κοτζαμάνης, ενώ σημειώνει πως «ο πληθυσμός της χώρας μέσα στην επόμενη εικοσαετία θα μειωθεί με βάση τα διάφορα σενάρια κατά 500.000 έως και ένα εκατομμύριο άτομα».
«Το θέμα είναι πως μειούμενος ο πληθυσμός μας αλλάζει και στη σύνθεση του κατά ηλικία. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως σε 20 με 30 χρόνια (…) θα είμαστε πολύ πιο γηρασμένοι και αυτό δεν αφορά μόνο τους άνω των 65, αλλά και τους άνω των 85, που θα ‘ζυγίζουν’ όλο και περισσότερο» αναφέρει ο Έλληνας καθηγητής, ενώ συμπληρώνει πως ταυτόχρονα μειώνεται «ο πληθυσμός εργάσιμης ηλικίας, τουτέστιν ο πληθυσμός 20 έως 70 ετών (…) και ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός».
Ο κ. Κοτζαμάνης επισημαίνει πως οι τάσεις δεν εμφανίστηκαν με τη σημερινή κρίση αλλά έχουν «βάθος εικοσαετίας», με την οικονομική κρίση να «έχει φέρει μια επιτάχυνση στα γεγονότα». Ταυτόχρονα η σημερινή εικόνα έρχεται σε αντίθεση με την εικόνα της δεκαετίας του ‘90 αλλά και του 2000, όταν είχαμε αντιστροφή των μεταναστευτικών ρευμάτων, καθώς «η χώρα από χώρα εξόδου που ήταν μέχρι τη δεκαετία του ’70 έγινε χώρα εισόδου (και) είχαμε την είσοδο περίπου ενός εκατομμυρίου αλλοδαπών» και έτσι δεν είχε γίνει εμφανής η μείωση του πληθυσμού.
Τη συγκεκριμένη περίοδο οι αλλοδαποί «έκλεισαν το κενό (ενώ) συμμετείχαν και στη γεννητικότητα, καθώς το 15% των γεννήσεων την τελευταία δεκαετία έως δεκαπενταετία ήταν γεννήσεις αλλοδαπών” αναφέρει, και παραθέτει πως σε μια διαφορετική εξέλιξη το πρόβλημα της γήρανσης του ελληνικού πληθυσμού “θα είχε γίνει εμφανές στις αρχές της δεκαετίας του 2000».
«Μέχρι το 2010-2011 το ισοζύγιο εισόδων- εξόδων ήταν θετικό» τονίζει ο κ. Κοτζαμάνης που σημειώνει πως η οικονομική κρίση επιτάχυνε τις καταστάσεις. «Εάν δεν επιστρέψουν τα νέα άτομα, ηλικίας 25 με 45, θα επιδεινώσουν το πρόβλημα» σημειώνει και προσθέτει: «σήμερα δεν φεύγουν μόνο οι νέοι Έλληνες, φεύγει και ένα κομμάτι των εγκατεστημένων αλλοδαπών».
Σε ό,τι αφορά την αναζήτηση μιας ενδεχόμενης λύσης για το πρόβλημα ο Καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Βύρωνας Κοτζαμάνης σημειώνει πως «το θέμα είναι να προσχεδιάσουμε και να προγραμματίσουμε με βάση το τι γίνεται (ώστε) να μπορέσουμε να ανατρέψουμε κάποια πράγματα» ενώ ως πιθανή άμεση παρέμβαση περιγράφει την ανάγκη να μειωθεί η έξοδος Ελλήνων αλλά και αλλοδαπών από τη χώρα: «αυτοί που είναι εδώ, να μη φεύγουν»τονίζει.
Νησί… σαραντάρηδων η Κρήτη
Βάσει της τελευταίας τριμηνιαίας έκθεσης της ΕΛΣΤΑΤ με τίτλο “Η Ελλάς με αριθμούς” (Οκτώβριος – Δεκέμβριος), ο μόνιμος πληθυσμός στην Κρήτη ανέρχεται σε 622.913 άτομα, με το νησί μας να είναι το μεγαλύτερο σε πληθυσμό, με την Εύβοια να ακολουθεί δεύτερη με 191.206 μόνιμους κατοίκους.
Στην Κρήτη η μέση ηλικία του μόνιμου πληθυσμού είναι στα 40 χρόνια, δεύτερη πιο “νεανική’ απόδοση πανελλαδικά μετά την περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, όπου ο μέσος όρος ηλικίας είναι στα 39,8 χρόνια, βάσει των στοιχείων της απογραφής του 2011. Στις αστικές περιοχές του νησιού ο μέσος όρος ηλικίας πέφτε στα 37,8 έτη ενώ στις αγροτικές ανεβαίνει στα 43,9 . Ο Δήμος Ρεθύμνου είναι ο τέταρτος πιο… νεανικός στην χώρα, με μέση ηλικία 36,2 έτη.
Πανελλαδικά, η μέση ηλικία του μονίμου πληθυσμού είναι 41,9 έτη με την περιφερειακή ενότητα Μυκόνου να παρουσιάζει την μικρότερη μέση ηλικία κατοίκων (37,0 έτη) και την περιφερειακή ενότητα Ευρυτανίας να παρουσιάζει τη μεγαλύτερη (48,9 έτη).
Στην Κρήτη διαμένει το 5,8% του ελληνικού πληθυσμού, με τους περισσότερους να συγκεντρώνονται στην Αττική (35,4%) και την Κεντρική Μακεδονία (17,4%). Ακολουθούν η Θεσσαλία, η Δυτική Ελλάδα και την πρώτη πεντάδα συμπληρώνει το νησί μας.
Το Ηράκλειο είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας (173.993 κατοίκους) μετά την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα, έχοντας περισσότερες γυναίκες (88.860 έναντι 85.133 ανδρών).
Η πλειοψηφία των κατοίκων της Κρήτης γενικότερα είναι γυναίκες (314.400 έναντι 308.665 ανδρών) . Το εργατικό δυναμικό του νησιού το 2015 ανερχόταν σε 276.000 εκ των οποίων οι 67.000 ήταν άνεργοι.
Βάσει των στοιχείων της απογραφής του 2011, οι περισσότερες γυναίκες στην Κρήτη δεν έχουν κανένα παιδί (94.820), ενώ ακολουθούν οι γυναίκες που έχουν δύο παιδιά (91.142).
Η απογραφή του 1900 στην Κρήτη: Διπλασιαστήκαμε… μέσα σε 100 χρόνια
Ανατρέχοντας στην βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης, βρίσκουμε στοιχεία για την απογραφή του πληθυσμού που πραγματοποιήθηκε στο νησί τον Ιούνιο του 1900. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, ο πληθυσμός ανερχόταν τότε σε 303,543 εκ των οποίων οι 33.496 ήταν Μουσουλμάνοι. Την περίοδο εκείνη οι άνδρες ήταν περισσότεροι στην Κρήτη, 154.438 έναντι 149.105 γυναικών. Όπως έγραφαν τότε τα αποτελέσματα της απογραφής «η υπεροχή του άρρενος φύλλου παρατηρείται
παρ ημίν εις απάσας σχεδόν τας Επαρχίας, πλην των Επαρχιών Αποκορώνου, Σφακίων , Αγίου Βασιλείου, Αμαρίου, Πεδιάδος, Λασηθείου και Βιάννου, εις ας έχει την υπεροχήν το θήλυ φύλον».
Από το συνολικό πληθυσμό της Κρήτης το 1900, μόνον οι 84.627 ήξεραν γραφή και ανάγνωση. Κάθε οικογένεια στα Χανιά είχε κατά μέσο όρο 4,1 άτομα, σττα Σφακιά 3.89 άτομα, στο Ρέθυμνο 3,94 ,στο Ηράκλειο 3,91 και στο Λασήθι 3,69 άτομα.
Στον τότε Δήμο Χανίων (περιελάμβανε την πόλη, τα δημόσια γραφεία και τον Δημοτικό Κήπο, το Κουμ Καπί, την Καινούρια χώρα και Βαρούσι και τη Χαλέπα) απογράφηκαν 21.001 άτομα.
