Από την εισήγησή του στην ανοιχτή συζήτηση του κύκλου ιδεών για την εθνική ανασυγκρότηση με τίτλο: “Η δοκιμασία των μεταπολιτευτικών σταθερών της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας με όλες τις σταθερές 42 χρόνων να έχουν ανατραπεί”
Τρίτη -τελευταία- συνέχεια από την ανοιχτή συζήτηση του κύκλου ιδεών για την εθνική ανασυγκρότηση
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου
Πρ. υπουργός εξωτερικών άμυνας, πολιτισμού
Οικονομικών και πρ. αντιπρόεδρος κυβέρνησης και π. Πρόεδρος ΠΑΣΟΚ
Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ 2017
Θεσσαλονίκη
Λόγω του φετεινού 81ου Μνημόσυνου του Ελευθερίου Βενιζέλου την προηγούμενη Κυριακή στο Ακρωτήρι των Χανίων, στον τάφο του αείμνηστου Έλληνα κυβερνήτη γράψαμε επίκαιρο αφιερωματικό άρθρο με τίτλο «Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ».
Aυτός ο θρίαμβος ήταν οι ΝΙΚΕΣ του Βενιζέλου για όλους τους βαλκανικούς αγώνες, αλλά και για όλη την εσωτερική και εξωτερική πολιτική ως τη βαριά κρίση, της όλης χαμένης Ιωνίας – ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ, με επίκεντρο τον τότε ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΧΑΣΜΟ.
Ο ΑΞΟΝΑΣ ΤΟΥ ΔΙΧΑΣΜΟΥ ΕΦΕΡΕ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Ό διχασμός ήταν ο άξονας γύρω από τον οποίο περιστράφηκε η εσωτερική και η εξωτερική πολιτική που ασκήθηκε στις κρίσιμες εσωτερικές σχέσεις της χώρας και κυρίως στην πιο κρίσιμη περίοδο της εξωτερικής πολιτικής της. Με την Ελλάδα να βιώνει τον εσωτερικό διχασμό ακόμα και ως τη Νέα Φιλελεύθερη πολιτική διακυβέρνηση της Βενιζέλου. Τότε, που ο Ελ. Βενιζέλος δημιούργησε πολλούς νέους θεσμούς καθώς και την ελληνική διοικητική εξέλιξη και μεταρρύθμιση. Για να φθάσει η κυβέρνηση αυτή το 1933 σε νέα κρίση, οικονομική και πολιτική, λόγω κυρίως της διεθνούς οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα που έφτασε στα όρια της πτώχευσης, με σκληρή πίεση των ξένων ομολογιούχων, κυρίως της Αγγλίας.
Ο ΛΑΟΣ ΜΑΣ ΑΓΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΑΜΕΝΗ ΤΟΥ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ
Όμως σήμερα, η κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα έχει τους ίδιους και μεγαλύτερους κινδύνους, τόσο στον οικονομικό τομέα όσο και στην πολιτική αντιμετώπιση. Κυρίως όμως στην εθνική κυριαρχία μας. Με τον λαό να αγωνιά τώρα, για όλες τις περαιτέρω επιβαλλόμενες καταπιέσεις, με χειροτέρευση των συνθηκών της καθημερινής επιβίωσης. Χωρίς να μπορούμε να κάνουμε τίποτε αφού οι δεσμεύσεις και οι καταπιέσεις διαμορφώνονται από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και ιδιαίτερα από το ΔΝΤ.
ΟΙ ΝΕΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Παλαιότερα στα χρόνια του Ελ. Βενιζέλου (είπαμε παραπάνω) οι συνθήκες ήταν και τότε εξαιρετικώς δύσκολες. Όμως τώρα οι συνθήκες της τωρινής κρίσης είναι διαφορότροπες, με την κρίση να αντιμετωπίζεται μετά το 2009 τελείως διαφορετικά και αναποτελεσματικά. Σ’αυτή την κρίση μετά τον αιφνιδιασμό του Καστελόριζου και την αδιέξοδη πολιτική εκείνης της ώρας του Γ. Παπανδρέου ο Ευάγγελος Βενιζέλος βρέθηκε μετά ως υπουργός οικονομικών και μετέπειτα ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης στην διαχείριση και αντιμετώπιση όλων των επιπέδων της μεγάλης αυτής κρίσης. Οι προκλήσεις όμως και τα αδιέξοδα συνεχιζόταν ως που φθάσαμε στο 2015 με την νέα διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, μέσα στο κλίμα των νέων ελπίδων και των νέων διαψεύσεων από τότε μέχρι σήμερα συνέβησαν πάρα πολλά, γι’ αυτά τα πολλά ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός των οικονομικών Ευαγ. Βενιζέλος αποσύρθηκε λειτουργώντας ως παρατηρητής και κριτής των επόμενων φάσεων για όλα αυτά τα γεγονότα. Το 2016 συμμετείχε σε μια ανοιχτή συζήτηση του Κύκλου Ιδεών για την εθνική ανασυγκρότηση όπως γράψαμε και στα δυό προηγούμενα άρθρα μας για τους καθηγητές Ευάνθη Χατζηβασιλείου και Δημήτρη Καιρίδη, στη δική του ομιλία ο καθηγητής του συνταγματικού δικαίου μίλησε με θέμα: «Η δοκιμασία των μεταπολιτευτικών σταθερών της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφαλείας». Για να εξετάσει ποιες είναι οι έντεκα μεταπολιτευτικές σταθερές της ελληνικής εξωτερικής και εσωτερικής πορείας τα τελευταία 42 χρόνια, εμείς από τις 11 αυτές σταθερές θα αναφέρουμε αποσπασματικά καίρια σημεία.
Από τις 11 σταθερές θα αναφέρουμε αποσπασματικά καίρια σημεία. Ως πρώτη από αυτές τις επιλογές θεωρεί ο Ευάγγελος Βενιζέλος τη συμμετοχή της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση για λόγους πρωτίστως πολιτικούς, για λόγους ασφαλείας και για τους δημοκρατικούς-θεσμικούς, αλλά και για λόγους εξωτερικούς. Με την πιο απλή και συμβατική έννοια του όρου προστασίας της εθνικής ακεραιότητας των χερσαίων και θαλασσίων συνόρων όλης της χώρας.
Η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΥΠΕΡ-ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΕ ΚΡΙΣΗ
Για να τονίσει ο Βενιζέλος ότι βεβαίως πρόκειται για μια πολιτική υπερεπένδυση που είχε έντονου συναισθηματικού και ρητορικού χαρακτήρα. Αυτή, η επισήμανση δηλώνει μια επιφύλαξη όλες τον τότε μεγάλο ενθουσιασμό και στην πολιτική και στον λαό.
Για να αναφερθεί παράλληλα στη συνθήκη της Λισσαβώνας που η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής, ουσιαστική για την επιθετική πολιτική της Τουρκίας. Η οποία δεν είναι μέλος της Ε.Ε. πράγμα που έχει κάποια σημασία. Για να συμπληρώσει πως: «όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι η διεθνοπολιτική –στρατιωτική οντότητα που μπορεί να προσφέρει στην Ελλάδα, στο πεδίο όλες εξωτερικής πολιτικής και όλες πολιτικής ασφαλείας, ΠΟΥ ΝΟΜΙΖΑΜΕ Ή ΝΟΜΙΖΟΥΜΕ διαμορφώνοντας ένα εθνικό στερεότυπο το οποίο (όπως όλα τα εθνικά στερεότυπα), έχει πολλά στοιχεία ΕΠΙΠΟΛΑΙΟΤΗΤΑΣ μέσα του.
Η ΣΟΥΔΑ ΣΤΗΡΙΖΕΙ… ΕΛΛΑΔΑ
Ως δεύτερη επιλογή (η οποία, ξεκίνησε από το 1950) ήταν η ένταξη και παραμονή στο ΝΑΤΟ. Επιλογή που ξεκίνησε ταυτόχρονα με την Τουρκία. Γεγονός που ανέδειξε και επέβαλλε πώς να χειραφετείται η ΕΕ. σ’ αυτό τον άκρως σημαντικό τομέα, αλλά να έχει ουσιαστικά τη δική της αυτάρκεια.
Ως τρίτη σταθερά, ο Ευάγγελος Βενιζέλος τοποθετεί τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, οι οποίες με παρά πολλές διακυμάνσεις είναι σταθερές-στρατηγικές και βελτιώνονται χωρίς να ξέρουμε πως θα εξελιχθούν με το νέο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Ως σημαντικό γεγονός της συμβολής της Ελλάδας στην ευρω-ατλαντική πολιτική, σημειώνει ο Ευάγγελος Βενιζέλος, είναι η Μεγάλη Βάση όλες ΣΟΥΔΑΣ, όπου με παρελκόμενες ευκολίες που προσφέρει, αποτελεί βασικό επιχείρημα, μέσω του οποίου, προσπαθούμε ν’αναδείξουμε το Στρατηγικό βάρος της χώρας και την ικανότητα εισφοράς σε διάφορες διεθνείς αποστολές κ.λπ.
ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΟΥΜΕ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Η τέταρτη σταθερά είναι η αποφυγή εντάσεων με την Τουρκία, όμως εμείς στην περίοδο των τελευταίων 42 ετών έχουμε δοκιμάσει πάντα σταθερή ανάπτυξη καλών σχέσεων με την Τουρκία…. Με τα πράγματα βέβαια να μην είναι καθόλου βέβαια και απλά.
Πέμπτη σταθερά είναι η επιλογή σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου…. Με την πραγματικότητα του Διεθνούς Δικαίου να είναι πάντα πιο πολύπλοκη και πιο σκληρή.
ΕΚΤΗ ΣΤΑΘΕΡΑ όλα αυτά τα χρόνια είναι η Ειρήνη στα Βαλκάνια, στην ανατολική Μεσόγειο… με πολλά δυστυχώς θέματα, όπως είναι το Κυπριακό, η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με μονομερείς τουρκικές αξιώσεις παραβιάσεις κ.λπ., αλλά και τις παραβατικές συμπεριφορές καθώς και το πρόβλημα του ονόματος της πρώην Γιουγκοσλαβικης Δημοκρατίας της Μακεδονίας, καθώς και τα ζητήματα με την Αλβανία που έρχονται.
ΕΒΔΟΜΗ ΣΤΑΘΕΡΑ είναι η ΕΠΙΛΟΓΗ να έχουμε φιλικές έως προνομιακές εταιρικές σχέσεις με τη Ρωσία χωρίς, να αποβάλλουμε και την ιδιότητα της χώρας από μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.
Η ΟΓΔΟΗ ΣΤΑΘΕΡΑ είναι η διατήρηση της Μεσογειακής διάστασης παρότι παραδόξως σε σχέση με το βαλκανικό στοιχείο αυτή είναι υποτιμημένη ως πρόσληψη.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΑΝΑΤΡΑΠΗΚΑΝ. ΕΜΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΒΡΕΘΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΠΟΡΕΥΤΟΥΜΕ;
Η ΕΝΑΤΗ ΣΤΑΘΕΡΑ είναι οι καλές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο, στη βάση μιας απόλυτα ρεαλιστικής προσέγγισης απέναντι στους συνεχιζόμενους πολέμους στην ανατολική Μεσόγειο με προτεραιότητα οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών.
Η ΔΕΚΑΤΗ πιο νέα ΣΤΑΘΕΡΑ είναι οι καλές σχέσεις με το Ισραήλ τα τριγωνικά σχήματα συνεργασίας: Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ και στη συνέχεια Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος. Χωρίς οι κοινωνίες αυτές να συμμετέχουν σε πολεμικούς κινδύνους που η ελληνική κοινωνία δεν έχει απολύτως καμμία σχέση με την κοινωνία του Ισραήλ.
Τέλος η ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΣΤΑΘΕΡΑ είναι το συνειδητό και επίμονο άνοιγμα των σχέσεων με ΚΙΝΑ που αναπτύσσονται και με την ικανότητα του ελληνικού εξοπλιστικού τομέα.
Για να πει, τελικά: Αυτές είναι οι Ελληνικές σταθερές των τελευταίων 42 ετών. Τώρα αυτές οι σταθερές, ή σχεδόν (πάντως οι πιο σημαντικές και παραδοσιακές) ξαφνικά τίθενται υπό αμφισβήτηση, διατάραξη ή επανεξέταση….
Μέσα όμως από αυτήν την κρίση εμείς διερωτώμεθα: που θα βρεθούμε και πως θα πορευτούμε;
Για να πούμε από την πλευρά μας ότι λογαριάζοντας τους μεγάλους αγώνες του 1821 για την ελευθερία μας (που πλησιάζουν τα 200 χρόνια), ζήσαμε με τους δικούς μας αγώνες ως ανεξάρτητο κράτος με ελευθερία, τώρα αυτή η ελευθερία έχει γίνει μια συμβατική πραγματικότητα η οποία χαρακτηρίζει κυρίως την νέα ανελευθερία της Ελλάδας.
