Η βιασύνη των ηγετών της ΕΕ να µετατρέψουν την Ευρώπη σε στρατιωτική υπερδύναµη – φάνηκε ξεκάθαρα στις Βρυξέλλες στη Σύνοδο κορυφής 20 και 21 Μαρτίου 2025, σχετικά µε τις προθέσεις των Ευρωπαίων να αναπτύξουν µια σοβαρή αµυντική πολιτική, βλέποντας τις ΗΠΑ να αποµακρύνονται από τις ειληµµένες αποφάσεις τους και θεωρώντας του Ρώσους επικίνδυνο αντίπαλο. Το θέµα παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και ιδιαίτερα για τη χώρα µας, όπως θα δούµε στις εκτιµήσεις που αναπτύσσουµε στη συνέχεια. ∆εδοµένου ότι, όπως σηµειώσαµε σε δυο προηγούµενα σηµειώµατά µας, πρόκειται για θηριώδεις επενδύσεις στον τοµέα της άµυνας, µε το πρόσχηµα πιθανής ρωσικής εισβολής, θα επικεντρωθούµε σε ορισµένα σηµεία που δίνουν µια εικόνα ενδιαφέρουσα και για τη χώρα µας.
Στο έγγραφο της Κοµισιόν που παρουσίασε την 4η Μαρτίου 2025 το σχέδιο «ReArm Europe»1, µε στόχο την ενίσχυση των αµυντικών δυνατοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βασίσθηκε η Σύνοδος κορυφής. Οι συζητήσεις που έλαβαν χώρα οδηγούν στην επόµενη Σύνοδο κορυφής του Ιουνίου, όπου αναµένεται να ληφθούν αποφάσεις.
Αυτό έχει ιδιαίτερη σηµασία, εν όψει και της ενδεχόµενης επίτευξης ειρήνης µεταξύ των εµπολέµων στην Ουκρανία, δεδοµένου ότι το όλο πλέγµα αφορά την ΕΕ. Τονίζουµε τα τελευταία σηµειώµατά µας για την πλήρη κατανόηση του θέµατος που αφορούν πιστώσεις 800 δις € για τον επανεξοπλισµό της ΕΕ, παράλληλα τρέχοντας και µε τα περίπου 200 δις € που «τρέχει» ο προϋπολογισµός της ΕΕ.
Σηµειώνουµε ορισµένα σηµεία που παρουσιάζουν ειδικό ενδιαφέρον για τη χώρα µας, στα µέχρι τώρα δεδοµένα, χωρίς να τα ιεραρχήσουµε.
∆ιεύρυνση της έννοιας
του «αµυντικού προϊόντος»
Τόσο από το κείµενο των συµπερασµάτων όσο και στην πρόταση της Κοµισιόν εξάγεται ένα πρώτο ενδιαφέρον σηµείο, που αφορά την αµυντική πολιτική για ένα σύνολο, ας το ονοµάσουµε «προϊόντων», στα οποία εντάσσονται το σύνολο των πολιτικών της ΕΕ. Υπό µια έννοια, και τα αγροτικά προϊόντα είναι µέρος της αυτάρκειας και τη αυτοδυναµίας στον αµυντικό τοµέα. Οι υποδοµές για τη µετακίνηση στρατιωτικού υλικού (δρόµοι, λιµάνια …) εντάσσονται στα ίδια πλαίσια. Οι ειδικοί αναλυτές θα αναπτύξουν τα δεδοµένα που αφορούν την κάθε κατηγορία και ευελπιστούµε να κατανοήσουµε πλήρως περί τίνος πρόκειται. Παρατηρείται σύνδεση του ετήσιου προϋπολογισµού των περίπου 200 δις € µε την πρόταση της Κοµισιόν περί στραιωτικοποιήσως της ΕΕ. Αυτό µεταφράζεται σε τεράστια ευελιξία χρήσης των πόρων της ΕΕ και ουσιαστικά σηµαντικής υποβοήθησης των χωρών που µπορούν να υιοθετήσουν µεθόδους ανάπτυξης αµυντικής βιοµηχανίας. Εκ των πραγµάτων η χώρα µας θα µπορούσε να θεωρηθεί ευνοηµένη, δεδοµένου ότι διαθέτει ένα αναπτυγµένο πρωτογενή τοµέα, αλλά θα πρέπει να το θέσει διεκδικητικά.
Αυξηµένη κινητικότητα
αµυντικών δυνάµεων
Όπως αναφέρει το έγγραφο βάσης της Κοµισιόν «Ενισχύεται η ικανότητα των ενόπλων δυνάµεων των κρατών µελών και των συµµάχων να µετακινούν γρήγορα στρατεύµατα και εξοπλισµό σε ολόκληρη την ΕΕ σε περίπτωση σύγκρουσης ή εντατικοποιηµένου υβριδικού πολέµου. Η ενίσχυση της υλικοτεχνικής υποστήριξης των ενόπλων δυνάµεων ταιριάζει επίσης µε την ανάγκη να γίνει η οικονοµία µας πιο συνδεδεµένη και ανταγωνιστική – µια τέλεια εφαρµογή όσον αφορά τη διπλή χρήση». Υπενθυµίζουµε εδώ ότι ο Έλληνας επίτροπος κ. Τζιτζικώστας αναµένεται να διαδραµατίσει σπουδαίο ρόλο στο µέλλον ως αρµόδιος για την υποδοµή των µετακινήσεων (δρόµοι, λιµάνια, σιδηρόδροµοι).
Πρόκειται για τη δηµιουργία διαδρόµων που χρειάζονται ουσιαστικές και επείγουσες επενδύσεις για τη διευκόλυνση της µετακίνησης στρατευµάτων και στρατιωτικού εξοπλισµού. Μάλιστα η Κοµισιόν τονίζει ότι για τη στρατιωτική κινητικότητα µπορεί να ενισχυθεί περαιτέρω η αυξηµένη διαθεσιµότητα εξειδικευµένων µέσων µεταφοράς και διπλής χρήσης σε όλους τους τρόπους µεταφοράς. Αυτή η διαδικασία εντάσσει και τη βελτίωση των ίδιων υποδοµών για την ευρεία χρήση τους για µη στρατιωτικούς σκοπούς.
Προστασία των συνόρων
Στο κείµενο βάσης σηµειώνεται για το θέµα αυτό ότι «Η άµυνα όλων των χερσαίων, εναέριων και θαλάσσιων συνόρων της ΕΕ είναι σηµαντική, ιδίως όσον αφορά τα ανατολικά σύνορα της ΕΕ. Το έργο για την ασπίδα των ανατολικών συνόρων είναι µια αξιοσηµείωτη άσκηση από ορισµένα κράτη µέλη για την αντιµετώπιση των αυξανόµενων προκλήσεων». Το σηµείο αυτό θα περιληφθεί και στις προτάσεις που θα ετοιµαστούν για τη Σύνοδο κορυφής του Ιουνίου. Έτσι , θεωρούµε ως αυτονόητο ότι η κυβέρνηση θα εντάξει και το θέµα αυτό για να υπενθυµίσει στους εταίρους της ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα θαλάσσια σύνορα προς ανατολάς για ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ, σηµειώνοντας το γεγονός ότι για τη χώρα µας είναι εν ισχύ «casus belli» από την Τουρκία ενώ σε ένα άλλο κράτος µέλος (Κύπρος) υπάρχει σηµαντικό µέρος υπό κατοχή από την ίδια χώρα. Θεωρείται αυτονόητο ότι δ οι ταγοί της Ευρώπης αντιµετωπίζουν µε ενιαίο τρόπο τα σύνορα της ΕΕ.
Φορολογική Ευχέρεια
Προτείνεται η αναστολή των δηµοσιονοµικών κανόνων της ΕΕ, επιτρέποντας στα κράτη-µέλη να αυξήσουν τις αµυντικές τους δαπάνες χωρίς να παραβιάζουν τα όρια ελλείµµατος. Αυτό θα βοηθήσει στη συγκέντρωση των απαραίτητων κονδυλίων. Το σηµείο αυτό υποστηρίχθηκε και από τον Έλληνα πρωθυπουργό ο οποίος είναι αλήθεια ότι είχε να αντιµετωπίσει το θέµα αυτό από την αρχή της θητείας του, λόγω µνηµονίων που δεν επέτρεπαν να έχουµε την ευχέρεια αυξηµένων δαπανών στρατιωτικού χαρακτήρα, λόγω της «φιλίας» µας µε το γείτονα.
Απασχόληση και ανεργία
Στην πρόταση της Κοµισιόν µπορούµε να διαβάζουµε ότι: «Η Ένωση ∆εξιοτήτων προβλέπει µια Εγγύηση ∆εξιοτήτων για τους εργαζόµενους σε τοµείς που υπόκεινται σε αναδιάρθρωση ή σε κίνδυνο ανεργίας, ώστε να έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν τη σταδιοδροµία τους σε άλλους τοµείς, συµπεριλαµβανοµένης της άµυνας. Οι προηγµένες δεξιότητες STEM (Επιστήµη, Τεχνολογία, Μηχανική και Μαθηµατικά) είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη ικανοτήτων επόµενης γενιάς, όπως υπογραµµίζεται επίσης στο Union of Skills, συµπεριλαµβανοµένου ιδίως του τοµέα της ασφάλειας και της άµυνας».
Ο Γάλλος πρόεδρος συγκαλεί σύνοδο κορυφής για την Ουκρανία την επόµενη εβδοµάδα 27 Μαρτίου στο Παρίσι µε τους πρόθυµους και είναι καλό να διερευνήσουµε τα ανωτέρω σηµεία, που θα πρέπει να διαδραµατίζουν ρόλο προστασίας της ειρήνης, αν κληθεί να συµµετάσχει και η χώρα µας.
