Η σάτιρα γενικά είναι υπόθεση καθαρά Ελληνική και σκοπός της στην Αρχαιότητα δεν ήταν μόνο το γέλιο. Εξυπηρετούσε χίλιους δύο σκοπούς, μέχρι και την ανατροπή των τυρράνων.
Mε την υποδούλωση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους, το 46 μ.Χ. εκφυλλίστηκε στην άκομψη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή και δεν είχε καμία σχέση με την πανέμορφη Ελληνική και δεν ήταν Έμμετρη.
Με την ίδρυση του Ελληνικού κράτους το 1827 γεννιέται ένα νέο είδος ποίησης. Η έμμετρη σάτιρα με τη σημερινή της μορφή που έδωσε ζωή και αναψυχή για 100 χρόνια σε όλους τους Έλληνες που δεν ξεπερνούσανε τότε τα δύο (2) εκατομμύρια.
Το πρώτο έμμετρο σατιρικό ποίημα της νεότερης Ελλάδας (που θα το ακούσετε σε λίγο) γράφτηκε το 1831 στο Ναύπλιο από τον Αλέξανδρο Σούτσο. Τα χρόνια που ακολούθησαν τον μιμηθήκανε ο Δημήτρης Γουζέλης και o Διονύσιος Σολωμός. Το 1850 κάνουν την εμφάνισή τους ο Ανδρέας Λασκαράτος, ο Χουρμούζης και ο Ροΐδης και από το 1870 μέχρι το 1919 οι Μολφέτας, Χρυσομάλλης, Σουρής, Τριαντάφυλλος, Ασύπιος, Κόκκος και Σκόκος.
Αυτοί οι (13) είναι όλοι κι όλοι οι διακεκριμένοι και καταγεγραμμένοι μαζί με το έργο τους ποιητές της έμμετρης σάτιρας τα πρώτα εκατό χρόνια του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους και στην ουσία από τους δεκατρείς, τρεις είναι τα “Ιερά Τέρατα” που σημαδέψανε την εποχή τους: Ο Αλέξανδρος Σούτσος 1830-1860, ο Ανδρέας Λασκαράτος 1860-1890 και ο Γεώργιος Σουρής 1883 – 1919. Και οι τρεις λάβανε μέρος στο Διαγωνισμό μας και τα αποτελέσματα θα τα δείτε στην πορεία.
Μετά τον θάνατο του Σουρή το 1919 και επειδή εν τω μεταξύ είχαν πεθάνει και όλοι οι άλλοι, η έμμετρη σάτιρα μπαίνει στην Εντατική… και παραμένει στη ζωή με κάποιες ενέσεις του Αννίνου Μπάμπη και του Κωστή Παλαμά. Το 1950 ένας προικισμένος σατιρικός, ο Θίσβιος, της κάνει την πρώτη τονωτική ένεση με το να γράφει κάθε μέρα στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας “Αθηναϊκή” του συμπατριώτη μας Μανώλη Μπακλατζή ένα πανέμορφο και πανέξυπνο ποιηματάκι της επικαιρότητας 5-15 στίχων. Δυστυχώς όμως η προσπάθεια του δε βρήκε μιμητές. Δεκαπέντε αντιχουντικά ποιήματα το 1974 διακόπησαν βάναυσα. Το 1977 κάνει την εμφάνισή του ένας νεαρός δικηγόρος από το Ρέθυμνο ο Κωστής ο Καλλέργης γράφοντας κατ’ άραιά διαστήματα ως και σήμερα ένα κειμενάκι της πολιτικής σάτιρας. Από το 1970 ο Μεντης Μποστατζόγλου ένας σατιρικός αντάξιος των μεγάλων του είδους γράφει όμορφη έμμετρη σάτιρα αλλά ασχολείται κυρίως με τη μεταφορά σε έμμετρη κωμωδία τραγωδιών της αρχαιότητας όπως της Μήδειας κ.λ.π.
Και το ίδιο διάστημα ποιητές και μουσικοί όπως: Ο Βαρνάλης, ο Αναγνωστάκης, ο Χατζηδάκης , ο Ζαμπέτας, ο Κηλαϊδόνης, Μουφλουζέλης και άλλοι γράψανε έμμετρα σατιρικά τραγούδια για τη δισκογραφία.
Τα οκτώ (8) έμμετρα σατιρικά βιβλία μου από το 1993 έως το 2010 εκ των οποίων το ένα που φέρει τον τίτλο “Έμμετρα χιουμοριστικά πορτρέτα Ελλήνων πολιτικών ” αξιολογήθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων, δεν βρήκαν μιμητές και για τον λόγο αυτό δημιουργήσαμε το 2010 τον Παγκόσμιο Διαγωνισμό μας που ανέπτυξε ένα νέο ρεύμα ποίησης ανώτερο από αυτό της εποχής του Σουρή (αυτά τα λόγια είναι του Βαγγέλη Κακατσάκη) και κατέστησε τα Χανιά μας Μητρόπολη της έμμετρης σάτιρας και Κέντρο Πολιτισμού γιατί μόνο η προκήρυξη του Διαγωνισμού δημοσιεύεται σε 5.000 έντυπα του Εξωτερικού.
Και κλείνω με μια λίαν εγωιστική επισήμανση: Δεκατρία άτομα γράψανε σάτιρα στα πρώτα εκατό χρόνια της νεότερης Ελλάδας και άλλα 5-10 στα δεύτερα εκατό μέχρι το 2010 και μόνο στο σημερινό Διαγωνισμό γράψανε πετυχημένη έμμετρη σάτιρα (215) άτομα από όλα τα μέρη του κόσμου και οι 182 πήρανε βαθμό άνω του δεκαπέντε (15) .
Αυτό το τελευταίο δεν το γράφω για να μειώσω τους παλιούς και να εξυψώσω τους σημερινούς γιατί τότε θα συνέκρινα ανόμοια πράγματα, αφού οι παλαιοί δεν είχαν στη διάθεσή τους τα μέσα που έχουν οι σημερινοί, αλλά για να στείλω το μήνυμα σε ζωντανούς και πεθαμένους όλου του κόσμου ότι το ωραιότερο είδος του γραπτού λόγου (η έμμετρη σάτιρα της εποχής του Σουρή) αναβίωσε, βελτιώθηκε και δεν πρόκειται να πεθάνει ποτέ!
*Ομιλία στη “Γιορτή Σάτιρας 2018” (12-12-2018 Δεσποτικό)
