Oι σημαντικότερες εξ αυτών είναι: α) η κρατούσα θεωρία, β) θετική θεωρία, γ) η θεωρία της ταυτότητας κράτους και δικαίου, δ) η μαρξιστική θεωρία κλπ.
Ι) Η κρατούσα θεωρία που υποστήριξε ο G. Jellinek είναι δυαδική, δέχεται την κοινωνιολογική και νομική έννοια του κράτους.
Κατά την κοινωνιολογική άποψη, Κράτος είναι λαός εγκατεστημένος μόνιμα σ’ ορισμένο έδαφος και που ασκεί πρωτογενή εξουσία. Από τον ορισμό αυτό έχουμε τα τρία συστατικα γνωρίσματα του Κράτους: λαός, χώρα και εξουσία.
Λαός, είναι το σύνολο των πολιτών ενός Κράτους, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, θρησκείας, γλώσσας και εθνικότητας. Ο Λαός ενός Κράτους μπορεί να αποτελείται από πρόσωπα ανήκοντα σε διάφορα έθνη, ενώ τα άτομα που απαρτίζουν ορισμένο έθνος μπορούν να αποτελούν τμήματα του λαού διαφόρων Κρατών.
Έδαφος, είναι ο εδαφικός χώρος μέσα στον οποίο ασκείται η κρατική εξουσία. Ο όρος επικράτεια υποδηλώνει το χερσαίο, θαλάσσιο και εναέριο χώρο που ασκείται η κρατική εξουσία. Κατά το Kelsen, το έδαφος είναι «ο χώρος ισχύος, το εδαφικό πεδίον ισχύος της έννομης τάξης του Κράτους», με τον ορισμό αυτό δικαιολογεί την ύπαρξη του χώρου και στη περίπτωση ενός νομαδικού λαού, που δεν είναι μόνιμα εγκατεστημένος κάπου, αλλά μετακινείται.
Εξουσία, η Κρατική εξουσία είναι η ανώτατη δύναμη «του επιτάσσειν μετ’ εξαναγκασμόν». Η κρατική εξουσία είναι πρωτογενής, δηλαδή ανήκει εις αυτό εξ ιδίου δικαίου και δεν παραχωρείται υπ’ άλλης δυνάμεως, ενώ η εξουσία των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου είναι παράγωγος, δηλαδή παραχωρείται υπό του Κράτους και μπορεί να ανακλείται υπ’ αυτού ελευθέρως. Η κρατική εξουσία πρέπει να ‘ναι ακόμη κυρίαρχος, δηλαδή να ‘χει δικαίωμα απεριόριστο «άρχειν και από κανένα να μην άρχεσθαι». Τα ουσιώδη στοιχεία της κυριαρχίας είναι δύο, η υπεροχή προς τα έσω και η ανεξαρτησία προς τα έξω.
Η νομική έκφραση της θεωρίας του Κράτους υποστηρίζει ότι Κράτος είναι λαός εγκατεστημένος μόνιμα σ’ ορισμένο έδαφος, οργανωμένος σε νομικό πρόσωπο που ασκεί πρωτογενή εξουσία. Από τον παραπάνω ορισμό ξαναβλέπουμε τα τρία κλασσικά στοιχεία της έννοιας του κράτους και επιπρόσθετα τη νομική φυσ. Δηλαδή το κράτος ως νομικό πρόσωπο είναι υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.
Το κράτος κατά την παραπάνω άποψη είναι δημιουργός ή φορέας του δικαίου, συνεπώς δικαιωμάτων αλλά και υποχρεώσεων, όπως κάθε φυσικό πρόσωπο. Δηλαδή το κράτος πρέπει να αυτοδεσμεύεται και να αυτοπεριορίζεται.
ΙΙ) Θετική θεωρία του Κράτους. Κατά τη θεωρία αυτή, το κράτος αποτελεί ένα πραγματικό γεγονός που συνίσταται στη διαφοροποίηση μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνωμένων, δηλαδή στην εξουσίαση ανθρώπων από ανθρώπους. Ο Duguit, ένθερμος εκπρόσωπος της θεωρίας αυτής, υποστηρίζει ότι το Κράτος είναι οι άνθρωποι που επιβάλλουν τις θελήσεις τους στην κοινωνία των ανθρώπων.
ΙΙΙ) Η θεωρία της ταυτότητας του Κράτους και Δικαίου. Ο Kelsen υποστηρίζει την άποψη ότι το Κράτος ταυτίζεται με το Δίκαιο. Χαρακτηριστικά τονίζει το κράτος είναι κατά τη φύση του μια εξαναγκαστική τάξη, ένα σύστημα κανόνων ή η έκφραση της ενότητας ενός τέτοιου συστήματος. Αυτό ως σύστημα κανόνων μπορεί να ‘ναι μόνο η θετική έννομος τάξη. Με άλλα λόγια, εφόσον το δίκαιον και το Κράτος χαρακτηρίζονται από το στοιχείο του δέοντος: Δίκαιο και Κράτος είναι το αυτό. Ο Kelsen θεωρεί το κράτος μόνο ως νομική έννοια και ταυτίζει το Κράτος με το δίκαιο και η ταύτιση αυτή συνεπάγεται ότι το Κράτος μπορεί να είναι μόνο Κράτος Δικαίου και με την κατάργηση του Δικαίου καταργείται και το Κράτος.
IV) Η μαρξιστική θεωρία. Δέχεται η μαρξιστική θεωρία τα παρακάτω τρία στάδια, εξέλιξης του Κράτους: α) το καπιταλιστικό κράτος, β) το μεταβατικό κράτος, γ) την αταξική κοινωνία.
Ο Μαρξισμός γενικά θεωρεί το κράτος ως μια οργανωμένη εξουσία, αποκλειστικός σκοπός της οποίας είναι η υπό της άρχουσας τάξης καταπίεση των άλλων κοινωνικών τάξεων.
Το παρόν καπιταλιστικό κράτος είναι το μέσο ή ο μηχανισμός μέσω του οποίου επιτυγχάνεται υπό της άρχουσας τάξεως οικονομική εκμετάλλευση της τάξεως των αδυνατων. Χαρακτηριστικά ο Μαρξ λέει: Στον καπιταλισμό οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Το Κράτος συνεπώς όσο υπάρχουν τάξεις και ταξικές αντιθέσεις είναι ταξικό και με την κατάργηση των τάξεων και της οικονομικής εκμετάλλευσης της μιας τάξεως σε βάρος της άλλης, εκλείπει ο σκοπός της υπάρξεώς του. Το καπιταλιστικό κράτος το διαδέχεται ένα άλλο κράτος το οποίο ιδρύεται με την επανάσταση των Προλεταρίων κατα της άρχουσας αστικής τάξης. Η προλεταριακή τάξη μεταβάλλεται σε άρχουσα και η αστική σε καταπιεζόμενη.
Σκοπός αυτού του κράτους είναι η πλήρης κατάργηση του καπιταλισμού και η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής. Απώτερος σκοπός του Μαρξισμού είναι η κατάργηση του Κράτους και η δημιουργία μιας αταξικής ακρατικής κοινωνίας. Χαρακτηριστικά ο Lenin γράφει: «Ως τελικό σκοπό θεωρούμε την κατάργηση του Κράτους, δηλαδή κάθε οργανωμένης και συστηματικής εξουσίας πάσης εφαρμογής εξουσίας κατ’ ανθρώπων εν γένει». Την θέση της Κυβερνήσεως επί προσώπων περιλαμβάνει η διοίκηση πραγμάτων και η διεύθυνση των παραγωγικών διαδικασιών.
