Η ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ: «Τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησαν»

«Τους τρεις μεγίστους φωστήρας της τρισηλίου θεότητος…»
Εορτή των ελληνικών γραμμάτων.
Χαιρετίζουμε το ελληνικό βυζάντιο.
Χαιρετίζουμε την ορθοδοξία.
Χαιρετίζουμε τον ελληνορθόδοξο πολιτισμό.
Καμαρώνουμε την οικουμενική ορθοδοξία.
Πίσω και πάνω απ’ όλα αυτά υποκλινόμαστε στους μεγάλους μπροστάρηδες του πολιτισμού, τους ελληνικής καταγωγής οικουμενικούς δασκάλους της ορθοδοξίας και του πανανθρώπινου, των λειτουργών της παιδείας και της κοινωνίας, τους τρεις Ιεράρχες, Βασίλειον τον μέγα, Γρηγόριον τον Θεολόγο και Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
Μαζί τους υποστηρικτές και συνεχιστές της πολιτισμικής προσφοράς των στην εκκλησία και τα γράμματα, πλειάδα δασκάλων και παιδαγωγών, αγίων Ιεραρχών και διακεκριμένων προσώπων.
Υπήρξαν και έζησαν «διηρημένοι τοις σώμασιν και ηνωμένοι τω πνεύματι» ο επίσκοπος Καισαρείας της Καππαδοκείας Βασίλειος ο Μέγας, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος Ναζιαζινός και επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Πατριάρχης της πόλης του Κωνσταντίνου. Ρηξικέλευθοι δάσκαλοι των ελληνικών γραμμάτων, δόκιμοι μαχητές της κλασσικής ελληνικής παιδείας έβαλαν τις βάσεις της ανέγερσης του λαμπρότερου οικοδομήματος του παγκόσμιου πολιτισμού δηλαδή ανέδειξαν το περίλαμπρο Βυζαντινό, ελληνικού πολιτισμού, διαχρονικό θαύμα των αιώνων που προέκυψε από το πολύ πετυχημένο συνδυασμό του ελληνικού κλασσικού ρεαλισμού και της ορθόδοξης εκκλησιαστικής και πνευματικής πραγματικότητας.
Γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται ως ελληνορθόδοξος πολιτισμός, μοναδικό φαινόμενο πολιτισμικής πληρότητας στην οικουμένη.
Καλούμαστε την σήμερον ημέραν στον ομαδικό εορτασμό των Τριών Μεγάλων Πατέρων να αξιολογήσουμε την πίστη του Χρυσοστόμου ο οποίος δηλώνει δημόσια και απροκάλυπτα: «Ου πενίαν δέδοικα, ου πλούτον επιθυμώ, ου θάνατον φοβούμαι, ου ζήσαι εύχομαι υμίν δια την υμετέραν προκοπήν, ο Χριστός μετ’ εμού, κ’αν κύμματα κατ’ εμού διαγείρετε, κ’ αν πελάγη, κ’ αν αρχόντων θυμός, εμοί πάντα ταύτα αράχνης ευτελέστερα, εμοί ο θάνατος ούτος αθανασίας υπόθεσις». Το ίδιο για τον Άγιο Βασίλειο ο οποίος καθόλου δεν υστερεί του Χρυσοστόμου και είναι γνωστή η διακήρυξή του ενώπιον των αρχόντων ότι «πυρ και ξίφος και οι τας σάρκας τέμνοντες όνυχες τρυφή μάλλον εισίν υμίν ή κατάπληξις». Παροιμιώδης ιστορική ομολογία πίστεως στην παράδοση και στον πολιτισμό της αγίας μας εκκλησίας το ίδιο και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μέσα από τους περίφημους θεολογικούς του λόγους αποκρυπτογραφεί την αγαπητική του σχέση με τον Θεό γι’ αυτό και Θεολόγος χαρακτηρίζεται.
Τα στοιχεία αυτά αποκαλύπτουν το εν Χριστώ ήθος των αγίων πατέρων μαζί με την κατά κόσμον πολυγνωσία τους, των οποίων ο συνδυασμός είχε ακριβώς αυτό το αποτέλεσμα, τη γέννηση και την ανάπτυξη του πρωτόγνωρου ελληνορθόδοξου πολιτισμού, που αποτελεί διαχρονικό καμάρι της ανθρωπότητας μέσα στην παγκόσμια κοινότητα των εθνών και των λαών της γης. Κυρίως στις σχέσεις των ανθρώπων στο χώρο της οικογένειας, ευρύτερα της κοινωνίας, στην παιδαγωγία των νεότερων αλλά και στην ανάπτυξη της εργατικής συνείδησης. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι τα μεγάλα έργα, σήμερον ιερά και όσια της φυλής και του γένους μας, με κορυφαίο τον ναό της Αγίας Σοφίας αυτό τον παγκόσμιο αρχιτεκτονικό θησαυρό που καθρεπτίζει την ελληνική ορθοδοξία και φυσικά προκαλεί τον φθόνο και το μίσος των αλλόθρησκων και μισαλόδοξων εθνών κυρίως των μουσουλμάνων που στην πρόσφατη προσβολή του μνημείου μετατρέποντάς το σε τζαμί η Ουνέσκο και η παγκόσμια κοινότητα των πολιτισμενων εθνών «νήσσαν ποιούμενοι» αδιαφόρησαν σαν να μην συμβαίνει τίποτα, προς εντροπή και ευτελισμό των ιδίων.
Επίσης και άλλα έργα λογοτεχνικά, φιλοσοφικά καθώς και θετικών επιστημών ιατρικής, φυσικής, αστρονομίας και νομικής λαμπρύνουν το ελληνικό συγγραφικό πάνθεον των αιώνων.
Να σημειώσουμε για το μέγα Βασίλειο ότι πέρα από το γεγονός ότι υπήρξε ο θεωρητικός θεμελιωτής του μοναχικού κοινοβίου και του κοινοβιακού συστήματος γενικότερα, ότι και εκείνος εδογμάτισε θεοπρεπώς και κατακόσμισε τα ήθη των ανθρώπων με το ήθος του Χριστού αλλά και με την πληθωρική συγγραφή του όπως διασώζεται μέχρι σήμερα, χρήσιμη στη φιλοσοφία, την αστρονομία, την ιατρική. Να προσθέσουμε ακόμα για τον Επίσκοπο της Καισάρειας την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα και την κοινωνία γενικότερα, θα λέγαμε τον κοινωνικό επαναστάτη, τον διάκονο του λαού του Θεού, τον ιδρυτή της Βασιλειάδας, την πρόνοια των πασχόντων, τον θεραπευτή των ασθενούντων, τον μεγάλο μεταρρυθμιστή και αναμορφωτή της κοινωνίας, τον ηρωικό επίσκοπο.
Είναι βέβαιο ότι ο Μέγας Βασίλειος αν δεν υπήρξε ανώτερος των αρχαίων κλασσικών προγόνων μας υπήρξε ισάξιος στη γνώση, την αρετή και την επιστήμη.
Για τον Χρυσόστομο τον Πατριάρχη της Κωνσταντινουπόλεως αναφερόμαστε πρωτίστως στη μελιστάλακτη γλώσσα του η οποία και του χάρισε τον χαρακτηρισμό του Χρυσόστομου. Και να σημειώσουμε ακόμα ότι υπήρξε όχι μόνον υποστηρικτής των φτωχών αλλά και επικριτής των αδικούντων, από τον πιο άσημο άνθρωπο ως και τη βασίλισσα.
Μιλούμε για τον άνθρωπο το Θεού γενικότερα που δεν νοιάζεται παρά μόνο για την αλήθεια και το δίκαιο και ζει και αγωνίζεται για αυτά αφοσιωμένος υπερασπιστής των φτωχών, των χηρών, των ορφανών.
Να προσθέσουμε για τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο ότι η σοφία του και οι θεολογικοί του λόγοι, ο πεζός και ο ποιητικός του γενικότερα συγγραφικός του λόγος καθώς και οι απόψεις του σε θέματα ορθοδοξίας αποτελούν ένα είδος δόγματος, στέρεου οικοδομήματος που υποστηρίζει την ορθόδοξη πίστη. Ουσιαστικά αποτελούν δόγματα δηλαδή έχουν πεπληρωμένη αλήθεια που δεν επιδέχονται προσθήκη ή επιδιόρθωση.
Για τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο σημειώνουμε ότι η εκκλησία του απέδωσε αυτό τον χαρακτηρισμό του θεολόγου για την θεολογική του εμβρίθεια και την πλειονότητα της θεολογικής σκέψεώς του.
Να σημειώσουμε ακόμα την ποιητική του δυνότητα καθώς και το βάθος και το εύρος της θεολογίας του, αληθινός άνθρωπος του Θεού και της εκκλησίας που δεν δίστασε να αφήσει πίσω του τον πρώτο θρόνο της ορθοδοξίας και μοιράζεται τη ζωή του στη Ναζιανζό, τη μικρή επισκοπή από την οποία πήρε και τον χαρακτηρισμό του Ναζιανζινού.
Αυτοί οι πατέρες αποτελούν για μας για την Ελλάδα και την ορθοδοξία τιμή και καμάρι, ευλογία και πλούσιον έλεος του Θεού.
Χαιρόμαστε τα πρόσωπά τους, τιμούμε τη μνήμη τους, είναι οι πρεσβευτές μας στη βασιλεία του Θεού, νοιάζονται για μας, προσεύχονται για μας, προπάντων προσεύχονται για τα παιδιά μας και θέλουν όπως και οι ίδιοι εκείνοι να μαθαίνουν γράμματα, σπουδάσματα, του Θεού τα πράγματα.
Ευλογημένα πρόσωπα.
Περίλαμπροι δάσκαλοι των αιώνων, άγιοι που «καλώς αθλήσαντες και καλώς στεφανωθέντες» πρεσβεύουν διαχρονικά υπέρ πάντων ημών.
Με τη θεογνωσία τους ενώνουν τη γη με τον ουρανό, τον άνθρωπο με τον Θεό, την προσκαιρότητα με την αιωνιότητα, το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον και λειτουργούν υπέρ ημών ως το αιώνιο παρόν του Θεού.
Όταν μιλούμε τόσο οικεία για τους μεγάλους και οικουμενικούς δασκάλους της εκκλησίας μας εκείνο που δίνει βάρος και αξία στα λεγόμενά μας περί αυτών ξέρετε ποιο είναι;
Πρώτον το κατά Χριστόν ήθος των αγίων πατέρων.
Δεύτερον η κατά κόσμον γνωσιολογία στην πληρότητά της.
Και τρίτον η αποδοχή από όλους της θεογνωσίας επίσης στην πληρότητά της αλλά και την κατάταξή της στην κορυφή των επιλογών τους. Γιατί γνωρίζουμε ότι η θεογνωσία υπερκαλύπτει τον κοσμογνωσία. Και κάτι άλλο ακόμα εξίσου σημαντικό ότι η θεογνωσία ενισχύει και τροφοδοτεί το κατά Χριστόν ήθος.
Σήμερα φροντίσαμε πρωτίστως να απογυμνώσουμε τα σχολεία μας από τα ιερά και τα όσια της φυλής και του γένους με αποτέλεσμα η γνώση να παρέχεται ξηρή και γυμνή από ήθος Χριστού.
Χαιρόμαστε τους τεχνολόγους και χρησιμοποιούμε την τεχνολογία στο μέτρο του εφικτού που είναι μεγάλη ευλογία για την εποχή μας και τον σημερινό άνθρωπο γιατί πράγματι βελτιώνουν την αληθινή ζωή και ανακουφίζουν τον άνθρωπο στην καθημερινότητά του. Αλλά φοβούμαστε και κατά κάποιο μέτρο τρέμουμε όταν ακούμε δημόσια και από τα μέσα ενημέρωσης και από ιδιωτικά και δημόσια πρόσωπα για διαδικτυακή πορνεία, για διαδικτυακή αυτοκτονία, για οικονομικές και άλλες κοινωνικές ανασφάλειες που φαίνεται ότι περιέχουν μεγάλη δόση αλήθειας.
Λέμε ναι στην τεχνολογία ή το λιγότερο οι τεχνολόγοι να έχουν ήθος Χριστού για να μπορούν να ιερουργούν και να διακονούν τον άνθρωπο με τη βοήθεια της επιστήμης.
Ναι στην τεχνολογία της εντιμότητας και ναι στην τεχνολογία της διευκολύνσεως. Ναι στην τεχνολογία του εξανθρωπισμού, της αρετής, του δικαίου και του αγαθού. Σε αυτά νιώθουμε σιγουριά και ελευθερία που είναι αναγκαία για τη ζωή μας. Και σ’ αυτά σίγουρα έχουμε συμμάχους μας τους Τρεις Ιεράρχες και οι τρεις ξόδεψαν τη ζωή τους στη διακονία του ανθρώπου.
Έχουμε πάντοτε κάποιες επιφυλάξεις για την ανεξέλεγκτη χρήση της τεχνολογίας και μάλιστα από τα παιδιά μας τα οποία δεν είναι μόνο απαιτητικά είναι και ριψοκίνδυνα και τολμηρά και θέλουν να τα δοκιμάζουν όλα. Για τούτο προτρέπουμε και προτρεπόμεθα εγνωσμένη χρήση της τεχνολογίας από μικρούς και μεγάλους.
«Γνώσιν άγνωστον γνώναι». Είναι το πρώτο βήμα που έχουμε να κάνουμε για να είμαστε όσο γίνεται περισσότερο ασφαλείς.
Επιμένουμε στο ήθος των δασκάλων της τεχνολογίας και της επιστήμης γιατί δεν το λέμε μόνο εμείς, μας το υπενθυμίζουν από τα βάθη των αιώνων οι πρόγονοί μας «επιστήμη χωριζομένη αρετής πανουργία εστί».