Σε προηγούμενο άρθρο μας σημειώσαμε ότι η Ευρώπη φαίνεται να θέλει, από δω και πέρα, να ζει με όλο και λιγότερους από τους πολίτες της.
Μεγάλοι πληθυσμοί Ευρωπαίων οδηγούνται στο κοινωνικό και οικονομικό περιθώριο, εφόσον έτσι κρίνουν οι παντοδύναμες αγορές ότι θα εξυπηρετηθούν καλύτερα τα συμφέροντά τους. Τα σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη – εμφορούμενα πλέον από το διαποτισμένο με άκρατο νεοφιλελευθερισμό, νέο Ευρωπαϊκό Παράδειγμα – έχουν κάνει την επιλογή τους: ενδυναμώνουν και θεοποιούν τις αγορές και υπακούουν στα κελεύσματά τους, ανεξάρτητα αν αυτό οδηγεί τις κοινωνίες τους σε κατάθλιψη και απόγνωση και αν φθάνει το σύστημα στα όρια των αντοχών του.
Είναι αλήθεια ότι η υφεσιακή πολιτική που έχει επιβάλλει η Γερμανία στην Ευρώπη – πολιτική η οποία διογκώνει την ανεργία, συρρικνώνει τα εισοδήματα και διαλύει την κοινωνία – έχει προνομιακά θύματα τους νέους της Ευρώπης.
Σήμερα αρκετοί αναλυτές αποδίδουν την επιλογή της πολιτικής της ύφεσης στη δημογραφική γήρανση της Γερμανίας. Στη Γερμανία σήμερα ο πληθυσμός μειώνεται ετησίως κατά 0,28%, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξάνεται. Στη Γαλλία αυξάνεται κατά 0,56%, στη Βρετανία κατά 0,70%, στις ΗΠΑ κατά 0,86%. Αυτό σημαίνει ότι το μερίδιο των ατόμων άνω των 65 ετών (δηλαδή αυτών που είναι εκτός της παραγωγικής διαδικασίας και ενδιαφέρονται μόνον για τη διατήρηση του εισοδήματος και της περιουσίας που κατέχουν) ως προς τον συνολικό πληθυσμό, αυξάνεται ταχύτερα στη Γερμανία απ’ ό,τι στην Ευρώπη και στην Αμερική. Η μέση ηλικία στην Ευρώπη είναι σήμερα 40 ετών, στη Βρετανία 39, στη Γαλλία 40, ενώ στη Γερμανία υπερβαίνει τα 45 έτη. Αυτό συνεπάγεται αυξημένο ειδικό βάρος των ηλικιωμένων εις βάρος των νέων και οικονομικά ενεργών, των εισοδηματιών εις βάρος των παραγωγικών.
Επαναλαμβάνεται έτσι το ανάλογο του 19ου αιώνα ο οποίος, παρά τη βιομηχανική επανάσταση, χαρακτηρίστηκε στην Ευρώπη από διαρκή οικονομική στασιμότητα, που επέβαλαν οι κάτοχοι του χρήματος.
Ας δούμε με λίγα αριθμητικά στοιχεία, τα «επιτεύγματα» της Γερμανίας που την καθιστούν ικανή να επιβάλει σ’ ολόκληρη την Ευρώπη την πολιτική των γερόντων, την πολιτική της ύφεσης και της δυστυχίας.
Η Γερμανία υπερηφανεύεται για τη διεθνή ανταγωνιστικότητά της και ως απόδειξη επικαλείται το ότι το 7,5% του εισοδήματός της, 200 δισεκατομμύρια ευρώ, είναι από το εξωτερικό. Όμως παράλληλα καταγράφει ισχνή αύξηση του ΑΕΠ, πράγμα που σημαίνει ότι η εγχώρια παραγωγή βρίσκεται ήδη σε ύφεση. Ακόμα, το μεγάλο εξωτερικό πλεόνασμα θα έπρεπε να συνεπάγεται μεταφορά θέσεων εργασίας από τις ελλειμματικές χώρες προς τις πλεονασματικές. Όμως μέχρι σήμερα, ενώ σβήνουν 12 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στον ελλειμματικό Νότο, μόνον 500.000 θέσεις έχουν ανοίξει στον πλεονασματικό Βορρά. Τα πλεονάσματα αποσπώνται, αποθησαυρίζονται, αλλά δεν ανακυκλώνονται, με συνέπεια ότι οι θέσεις εργασίας σβήνουν στο Νότο, αλλά δεν μεταφέρονται στο Βορρά, η ευρωπαϊκή οικονομία συρρικνώνεται, η παγκόσμια οικονομία δέχεται μεγάλη υφεσιακή πίεση, οι αντιπαλότητες μεταξύ των εθνών αναδεικνύονται και οξύνονται μέχρι συγκρούσεως. Θα πρέπει ακόμα να σημειωθεί ότι το 66% του πλεονάσματος της Γερμανίας προέρχεται από το εμπόριο με τους εταίρους στην Ευρωζώνη, για να γίνει αντιληπτή η ύφεση που προκαλεί στην Ευρώπη η αποθησαύριση και μη ανακύκλωση των πλεονασμάτων της Γερμανίας.
Τέτοιες αναλύσεις οδήγησαν τις εφημερίδες Γουώλ Στριτ και Φαϊνάνσιαλ Τάιμς να αποκαλέσουν το γερμανικό μοντέλο «παρασιτικό» και «διεθνές βαρίδι», επειδή τρέφεται χωρίς ανταπόδοση εις βάρος της παγκόσμιας οικονομίας. Δεν προάγει την παγκόσμια οικονομία αλλά την καταποντίζει.
Αλλά και στο σύνολό της η Ευρώπη έχει εξωτερικό εμπορικό πλεόνασμα. Εν τούτοις, και παρά το ότι σημειώνεται κάμψη της διεθνούς ζήτησης, η Γερμανία επιβάλλει περικοπές στη δική της αλλά και συνολικά στην ευρωπαϊκή ζήτηση, με συνέπεια την αποσταθεροποίηση της ευρωπαϊκής οικονομίας, αφού δεν διασφαλίζεται το επίπεδο απασχόλησης και η ανεργία αυξάνεται.
Όταν σήμερα η Ευρώπη των 27 απορροφά το 90% του συνολικού ΑΕΠ της, ενώ εξάγει στον υπόλοιπο κόσμο μόνο το 10% αυτού, οι πολιτικές λιτότητας που περικόπτουν εισοδήματα και κοινωνικές παροχές, αποβαίνουν στην ουσία αυτοκαταστροφικές.
Η Γερμανίδα καγκελάριος ισχυρίζεται ότι είναι «ηθικό, δίκαιο και οικονομικά αποτελεσματικό» ο πλούτος να συσσωρεύεται ως επιβράβευση σε όλο και λιγότερα χέρια, η φτώχεια σε όλο και περισσότερα. Εφαρμόζοντας αυτό η Γερμανία με τα τεράστια πλεονάσματα αφαιρεί δυναμισμό από την Ευρωπαϊκή οικονομία, τον οποίο όμως δεν αναπληρώνει, αφού κατακρατεί τα πλεονάσματά της και δεν τα ανακυκλώνει ούτε στο εσωτερικό της.
Είναι, νομίζω, γενική διαπίστωση ότι η Ευρώπη βιώνει μια νοσηρή κατάσταση την οποία ούτε οι ελίτ ούτε οι ευρωπαϊκές κοινωνίες κινούνται για να την αντιμετωπίσουν, πράγμα που κατά τον Καθηγητή Κ. Βεργόπουλο είναι ο ορισμός της παρακμής. Και συνεχίζει ο ίδιος: «Η αίσθηση της “παρακμής” δεν συνιστά αντικειμενικό γεγονός, αλλά υποκειμενικό, που όμως επισύρει αντικειμενικές συνέπειες». Η νεανική ανεργία, που παίρνει διαστάσεις χιονοστιβάδας στην Ευρώπη, είναι η πλέον ζοφερή πλευρά της σημερινής νοσηρότητας που βιώνουμε. Στην Ελλάδα και στην Ισπανία το ποσοστό των νέων ανέργων υπερβαίνει το 60% του αντίστοιχου ηλικιακού πληθυσμού, στην Ιταλία και στην Πορτογαλία το 38%, στη Γαλλία το 25%.
Είναι κατανοητό ότι μια τέτοια κατάσταση οδηγεί σε κοινωνική σύγκρουση με πρωταγωνιστές τους νέους. Ο ίδιος ο Γερμανός υπουργός Σόιμπλε, ο θιασώτης της «εξυγίανσης» μέσω της λιτότητας, δηλώνει: «Εάν δεν αντιμετωπίσουμε την νεανική ανεργία, θα έχουμε μια ακόμη χαμένη γενιά και επανάσταση όχι αύριο, αλλά την ίδια μέρα». Όμως, παρά τις διαπιστώσεις, άλλα πράττει, για διασφάλιση των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου.
Αυτή είναι η μοίρα που επιφυλάξαμε στα παιδιά μας ακολουθώντας τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, χειροκροτώντας τους εμπνευστές των και υποστηρίζοντας τους σπιθαμιαίου αναστήματος, ταυτισμένους μ’ αυτές, πολιτικούς στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Εμείς οι μεγαλύτεροι, το λιγότερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ζητήσουμε συγγνώμη από τους νέους και να τους αφήσουμε να βγουν στο προσκήνιο.
Όμως δεν θα είναι τόσο απλό.
Με τη δική τους πραγματική Επανάσταση και μόνον θα μπορέσουν να πάρουν στα χέρια τους αυτό που τους ανήκει, δηλαδή τη ζωή τους και το μέλλον τους.
Αν σκεφτεί κανείς ότι ο Μ. Αλέξανδρος όταν έγινε βασιλιάς, για να κατακτήσει στη συνέχεια τον κόσμο, ήταν μόλις είκοσι χρονών…
Αν σκεφτεί κανείς ότι οι περισσότεροι στρατηγοί της Γαλλικής Επανάστασης (Βοναπάρτης, Ος, Μαρσώ, Ζουρντάν, Πισεγκρύ, Σαμπιοννέ, Ζουμπέρ, Νταβού, Νεΰ, Ωζερώ, Μακντονάλ, Ουντινό, Βικτόρ, Γκουβιόν Σαιν-Συρ και άλλοι πολλοί ακόμη) ήταν από είκοσι τριών μέχρι τριάντα χρονών…
Αν σκεφτεί κανείς ότι ο Άλμπερτ Αϊνστάιν όταν άνοιξε, με την ειδική θεωρία της σχετικότητας, το παράθυρο για την κατανόηση των μυστικών του σύμπαντος, ήταν μόλις είκοσι έξι χρονών…
Αν σκεφτεί κανείς και τόσους άλλους εκπληκτικούς νέους…
Ε, τότε δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι και σήμερα οι νέοι της Ευρώπης μπορούν να κάνουν την επανάσταση που τόσο φοβάται ο κ. Σόιμπλε. Την Επανάστασή τους! Μια Επανάσταση που χρειάζεται, μπορεί και πρέπει να γίνει!
(*) Δρ. Μηχανικός
τ. Δ/ντής ΔΕΔΔΗΕ
Αναφορές
Κ. Βεργόπουλος, ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ, η χαμένη γενιά, Ελλάδα-Ευρώπη, εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ, Αθήνα, 2014.
Όλα τα δημοσιευμένα κείμενα της στήλης μπορείτε να τα βρείτε στο
http://www.haniotika-nea.gr/author/koufakis/
