Εορταζόμενες υποτονικά και σε εντελώς στενό τοπικό επίπεδο. Αγνοούμενες σχεδόν παντελώς, από τα σχολικά μας βιβλία και κατά συνέπεια και από τους Έλληνες.
Την άνοιξη του 1770, ο Ιωάννης Βλάχος ή Δασκαλογιάννης από την Ανώπολη Σφακίων, εν συνεννοήσει με κάποιους Έλληνες και κυρίως Πελοπονησίους και προφανώς με τους Ελληνικής καταγωγής Ρώσους αξιωματικούς Γ. Παπαζόλη από τη Σιάτιστα και Λάμπρο Κατσώνη από την Λιβαδειά, συμμετέχοντας στα Ορλωφικά, ξεσηκώνει τα Σφακιά, ενάντια σε μία παντοδύναμη Οθωμανική αυτοκρατορία.
Ιωάννης Δασκαλογιάννης Λάμπρος Κατσώνης
«…………Άρχοντες να γροικήσετε το βιαστικό χαμπέρι:
επλάκωσεν ο Μόσκοβος εις του Μωριά τα μέρη.
Από καιρό σας το ‘λεγα για να χαζιρευτούμε,
την Κρήτη την πατρίδα μας ελεύθερη να δούμε……..».
Μετά από ένα ηρωικό και λυσσαλέο αγώνα, τα Σφακιά ξεθεμελιώθηκαν και ο Δασκαλογιάννης εγδάρει ζωντανός, στις 17 Ιουνίου 1771, στην κεντρική πλατεία του Μεγάλου Κάστρου (Ηρακλείου).
Τώρα και αρκετά χρόνια οι αρμόδιοι και υπεύθυνοι για την Ελληνική παιδεία, πιθανόν να θεωρούν ότι δεν χρειάζεται οι Έλληνες να γνωρίζουν το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, το είδα να αναγράφεται στα σχολικά βιβλία με τρεις μόνο λέξεις (κυριολεκτικά).
Οι φορείς της Κρήτης, και ειδικά των Χανίων και όλοι οι αρμόδιοι, θα πρέπει να φροντίσουν, κατά πρώτον, να γίνει η καταγραφή του ιστορικού γεγονότος στα σχολικά βιβλία, για μια πληρέστερη και ολοκληρωμένη μόρφωση των Ελλήνων και κατά δεύτερον, να φροντίσουν, ούτως ώστε, να γίνεται, ένας αξιοπρεπής εορτασμός της επετείου, τουλάχιστον σε παγκρήτιο επίπεδο, σε συνδυασμό πάντα με το τοπικό και με την πρέπουσα μεγαλοπρέπεια.
Τώρα όσον αφορά την έναρξη της Επανάστασης του 1821 στην Κρήτη, τα γεγονότα περιληπτικά, έχουν ως εξής:
Έγινε μια πρώτη συνέλευση στα Γλυκά Νερά Σφακίων στις 07-04-1821 χωρίς να ληφθεί απόφαση, δι’ αυτό έγινε και μια δεύτερη στις 15-05-1821 στη Παναγία τη Θυμιανή των Σφακίων, όπου και αποφασίσθει η κήρυξη της Επανάστασης.
Κ. ΚΡΙΑΡΗΣ Χ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΑΡΗΣ
Πριν ξεκινήσουν όμως οι πρόγονοί μας οποιαδήποτε πολεμική ενέργεια το μελετούσαν καλά, καθ’ όσον πενήντα χρόνια πριν, στην επανάσταση του Δασκαλογιάννη, τα Σφακιά είχαν ξεθεμελιωθεί, οι πλείστοι των ανδρών είχαν σκοτωθεί και από τον πληθυσμό που επέζησε λίγοι έμειναν και οι πολλοί έφυγαν, όπως περιγράφει τα γεγονότα και ο Μπάρμπας Μπατζελιός :
«……….Πείνα και φτώχεια κι ερημιά, κλάϋματα, μοιρολόγια.
Αναστενάζουν χλιβιερά και κλαίσι βουρκωμένα,
πως απόδωκαν τα Σφακιά τα πολυπαινεμένα
Ερημ’ αφήκαν τα Σφακιά, κλιτά και γρινιασμένα
κι ούλα, αόρια και γιαλιές, κατατροχαλιασμένα,
Ούλα γενήκαν τρόχαλος και ποιος να τα’ αναχτίσει,
που πιάσαν οι νοικοκυροί Ανατολή και Δύση………».
Στη συνέχεια η πρώτη μάχη της Επανάστασης του 1821 έγινε στο Λούλο Κεραμειών Χανίων, στις 14 Ιουνίου 1821, όπου είχε εξορμήσει ο αιμοβόρος Χουσεΐν Μπαντρής, εκ του φρουρίου των Χανίων. Εκει αντιμετωπίσθει από οπλαργηγούς Σφακίων, Αποκορώνου, Κεραμείων και Θερίσου : Α. Παναγιώτου, Γ. Δασκαλάκη, Παπανδρέα, Χάλη, Μουτσογιάννη, Γερανιώτη, Σήφακα, Βαρδουλομανούσο. Οι Τούρκοι μετά από σκληρή ολοήμερη μάχη, κατεδιώχθησαν μέχρι τις παρυφές της πόλεως των Χανίων, ο δε περιβόητος Μπάντρης εφονεύθει (στα γεγονότα λεπτομερώς έχω αναφερθεί πολλάκις).
Ν. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ ΣΤΑΜ. ΧΙΟΝΟΥΔΑΚΗΣ
Η ιστορία της Κρήτης γράφει:
«…..Επίσημη ημέρα έναρξης του Κρητικού Αγώνα θεωρείται η 14 Ιουνίου 1821, ημέρα κατά την οποία σημειώθηκε η πρώτη νικηφόρα μάχη στο Λούλο Χανίων. Την ημερομηνία αυτή παρέχει και η πρώτη επίσημη προκήρυξη της Γενικής Συνελεύσεως των Κρητών: «Οι κάτοικοι της νήσου Κρήτης, πλήρεις από το υψηλόν και ευγενές της ελευθερίας αίσθημα, έλαβον κατά της Οθωμανικής τυραννίας τα όπλα περί την 14 του μηνός Ιουνίου 1821…».
Δυστυχώς και σ’ αυτήν την περίπτωση, όπως και στην προηγούμενη, το ιστορικό αυτό γεγονός, σε ορισμένα σχολικά βιβλία δεν αναφέρεται καθόλου και σ άλλα με λίγες σειρές.
Εν ολίγοις πρέπει να γίνει μέριμνα και δια αυτό, όπως και για ένα εορτασμό σε παγκρήτιο επίπεδο, στις πρωτεύουσες των τεσσάρων νομών και σε τοπικό επίπεδο, στα χωριά των Κεραμειών και στο Θέρισσο, με τη σειρά κατ’ έτος ,όπως γίνεται και στην Παναγιά τη Θυμιανή. Προς τιμήν των ηρώων μας, προς ενημέρωση των νεωτέρων, για να παίρνουν ζωή τα χωριά μας και πάνω απ όλα γιατί : ΛΑΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΜΝΗΜΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΜΕΛΛΟΝ.
