Καλοί μου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!
Θα ανεμίσουν και τον φετινό Μάρτη οι σημαίες των Δημοτικών Σχολείων του Δημ. Διαμερίσματος Θερίσου του Δήμου Χανίων στο Θέρισο, κατά τον εορτασμό της 114ης Επετείου της ομώνυμης Επανάστασης, που θα γίνει τελικά στις 23 Μαρτίου. Γι’ αυτήν την Επανάσταση υποκινητής και πρωτεργάτης της οποίας ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο λόγος στον σημερινό Παιδότοπο, που φιλοξενεί κάποιες απ’ τις εργασίες που έγραψαν τα παιδιά της Στ’2 Τάξης του Δημ. Σχ. Περιβολίων, συμμετέχοντας στον σχετικό Διαγωνισμό, όπως και τα Εκτάκια των άλλων σχολείων του Δημ. Διαμερίσματος. Εναν Διαγωνισμό, ιδέα του γεν. διευθυντή του ιδιαίτερα δραστήριου Ιδρύματος, που έχει το όνομα του Εθνάρχη, Νίκου Παπαδάκη, που γίνεται εδώ και 15 περίπου χρόνια.
Κατάπολλα τα “ευχαριστώ” μου στη διευθύντρια του Σχολείου των Περιβολίων Ελένη Ζερβουδάκη για την όλη συνεργασία. Συγχαρητήρια και σ’ αυτήν και στη διασκάλα της τάξης, Ρόδω Καραβαράκη και στα παιδιά. Οπως και στους διευθυντές, στους δασκάλους και στα παιδιά των άλλων σχολείων που συμμετείχαν στον εν λόγω διαγωνισμό, τιμώντας με το δικό τους τρόπο, την επέτειο.
Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
δάσκαλος
Στις 10 Μαρτίου 1905 ξεσπάει η Κρητική Επανάσταση στο χωριό Θέρισο. Αρχηγός της Επανάστασης είναι ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Σαν αφορμή στάθηκε η επιθυμία για ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Επίσης, η αυταρχική πολιτική του Πρίγκιπα Γεωργίου ως ύπατου αρμοστή της Κρήτης, είχε δυσαρεστήσει πολλούς με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια ισχυρή αντιπολίτευση με κεντρικό πρόσωπο τον Ελ. Βενιζέλο.
Η κρίση κορυφώθηκε όταν ο Γεώργιος στις 18 Μαρτίου 1901 απέλυσε τον Βενιζέλο από το αξίωμα του υπουργού. Ο Γεώργιος ακολούθησε πολιτική αδιαλλαξίας και προχώρησε σε μέτρα περισσότερο αυταρχικά. 1) Απαγόρευσε την Ελευθεροτυπία. 2) Διώξεις και φυλακίσεις μελών της Κρητικής αντιπολίτευσης.
Ο Βενιζέλος υποστηρίζοντας τις απόψεις του δημοσίευσε στην εφημερίδα “Κήρυξ” των Χανίων 5 πολύκροτα άρθρα με τίτλο “Γεννηθήτω Φως”. Κάτω από αυτές τις συνθήκες τα πολιτικά πράγματα στην Κρήτη οδηγήθηκαν σε πλήρες αδιέξοδο και όλες οι προσπάθειες συνδιαλλαγής των αντιπάλων πολιτικών ναυάγησαν.
Γύρω από τον Βενιζέλο συνασπίστηκαν όσοι ήταν δυσαρεστημένοι από την αυταρχική πολιτική του Πρίγκιπα και σχηματίστηκε μια ισχυρότατη Ενωμένη Αντιπολίτευση. Εμπιστοι συνεργάτες του Βενιζέλου ήταν: Ο Κωνσταντίνος Φούμης και ο Κωνσταντίνος Μάνος.
Οι 3 αυτοί αποτέλεσαν μια τριανδρία που δεν δίστασε να προχωρήσει σε δυναμική αναμέτρηση με τον πρίγκιπα. Ετσι, κηρύχτηκε η επανάσταση στις 10 Μαρτίου του 1905.
Το πρωί της μέρας εκείνης, βρέθηκαν τοιχοκολλημένες στους δρόμους των Χανίων προκηρύξεις που κήρυτταν την κατάργηση της αρμοστείας. Καλούσαν τον λαό σε συμπαράσταση για να πραγματοποιηθεί το όνειρο της Ενωσης και συνιστούσαν στη Χωροφυλακή να μην υπακούει στις διαταγές του πρίγκιπα.
Ο Βενιζέλος που ήταν φυσικός αρχηγός του επαναστατικού κινήματος ενημέρωσε το λαό και τους αντιπροσώπους των Μεγάλων Δυνάμεων για τους λόγους και τους σκοπούς της Επανάστασης. Ο πρίγκιπας προχώρησε σε λήψη σπασμωδικών μέτρων προειδοποιώντας τους επαναστάτες να καταθέσουν τα όπλα σε 36 ώρες. Κήρυξε στρατιωτικό νόμο σε όλη την Κρήτη. Ο Ελληνας πρωθυπουργός Θεόδωρος Δεληγιάννης καταδίκασε την Επανάσταση.
Η επιμονή των επαναστατών στον ένοπλο αγώνα και η παράταση της έκρυθμης κατάστασης ανάγκασε τις προστάτιδες Δυνάμεις να αποστείλουν αυστηρό τελεσίγραφο προς τους επαναστάτες στις 2 Ιουλίου του 1905. Η τελική συμφωνία υπογράφηκε από τον Ελ. Βενιζέλο στις 2 Νοεμβρίου 1905 στο Μοναστήρι των Μουρνιών Κυδωνίας, μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις.
Ειρήνη Λαγουδάκη
Επειδή ο πρίγκιπας Γεώργιος δεν ήθελε να ενωθεί η Κρήτη με την Ελλάδα υπήρξαν επαναστάτες που ήθελαν να ενωθεί και αρχηγός τους ήταν ο Ελ. Βενιζέλος και ήταν μαζί με τους δυο έμπιστους φίλους του τον Κωνσταντίνο Φούμη και τον Κωνσταντίνο Μάνο. Η Επανάσταση εκδηλώθηκε στις 10 Μαρτίου 1905. Στις 20 Μαρτίου του 1905 προκηρύχτηκαν εκλογές και κλήθηκε ο λαός να εκφράσει έτσι την αντίθεσή του στα ανελεύθερα μέτρα του Πρίγκιπα[…] Το επαναστατικό κίνημα του Βενιζέλου μετρούσε 1000 περίπου άντρες με καθοριστική τη συμβολή του τοπικού παράγοντα Ιωάννη Σφακιανάκη. Η Επανάσταση επεκτάθηκε γρήγορα στο Ηράκλειο με τον Α. Σεργάδη και τον Εμμ. Πολυχρονίδη, στο Ρέθυμνο με τον επίσκοπο Διονύσιο Καστρινογιάννη και τον Ι. Τσουδερό και στο Λασίθι με τον επίσκοπο Πέτρο Τίτο και τον Ι. Σφακιανάκη έδωσαν ψήφισμα συμπαράστασης […]
Μαρσέλ Ντόκλε
[… ] Κάτω από αυτές τις συνθήκες η πολιτική κατάσταση στην Κρήτη οδηγήθηκε σε πλήρες αδιέξοδο. Ολοι άρχισαν να ανησυχούν για τις εξελίξεις στην Κρήτη. Το κίνημα έβρισκε θετική ανταπόκριση από το κοινό αίσθημα. Το κίνημα του Θερίσου μπορεί να μην πέτυχε πλήρως τους στόχους του, αλλά έδωσε νέα ισχυρή ώθηση στο Κρητικό Ζήτημα και προκάλεσε θετικές εξελίξεις. Η πολιτική του Βενιζέλου είχε θριαμβεύσει.
Βάσια Γελασάκη
[…] Ο Ελ. Βενιζέλος είπε στον πρίγκιπα: «Συνεκεντρώθημεν εδώ με την απόφασιν να αποτινάξωμεν την τυραννίαν της Αρμοστείας. Αλλ’ η ελευθερία του κρητικού λαού τότε μόνον θα κατοχυρωθεί, όταν η Κρήτη ενωθεί μετά της Μητρός Ελλάδος». Οι Μεγάλες Δυνάμεις θέλησαν να αντιδράσουν, φοβέρισαν ,απείλησαν, όμως τελικά, υποχώρησαν στις αξιώσεις του Ελ. Βενιζέλου[…]
Αννα Κοντζαμπασάκη
[…] Εν τέλει στις 10 Μαρτίου 1905 ο Ελ. Βενιζέλος συγκάλεσε συνέλευση και κήρυξε επίσημα την Ενωση της Κρήτης με την υπόλοιπη Ελλάδα. Επίσης, έδειξε στις Μεγάλες Δυνάμεις ότι το πολιτικό καθεστώς που τους είχαν επιβάλλει, δεν άφησε το νησί να ανασαίνει οικονομικά. Πρωταγωνιστής όλου αυτού ήταν ο Ελ. Βενιζέλος. Ας θυμηθούμε τα λόγια του Γούντροου Ουίλσον: «Εκφράζω τον μέγα θαυμασμό μου για τον Βενιζέλο. Δεν υπάρχει πολιτικός στην Ευρώπη πιο ικανός για ηγέτης σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία για την ανάπτυξη των πολιτικών τυχών του κόσμου. Ο Βενιζέλος μού φαίνεται σε οξυδέρκεια και ικανότητα ότι είναι ένα από τα οδηγά πνεύματα της Ευρώπης και μακάρι η Ελλάδα να τον ξανακηρύξει για κυβερνήτη».
Σήφης Κακαβελάκης
[…] Στις 15 Ιουλίου και κατά τη συνάντηση της επαναστατικής τριανδρίας (Βενιζέλος, Φούμης, Μάνος) με τους εκπροσώπους των Προστάτιδων Δυνάμεων, στις Μουρνιές, ο Βενιζέλος μετέθεσε το επίκεντρο των επαναστατικών αξιώσεων σε πεδίο πρόσφορο να επιτρέψει το συμβιβασμό. Σε απόρρητη επιστολή του γράφει: «Διαρκούσης της μακράς αυτής συνδιαλέξεως, επωφεληθείς περιστάσεώς τινος είπον ότι κατά την γνώμην μου λυσιτελέστατος τρόπος ενεργείας θα ήτο εν προκειμένω, εάν οι Δυνάμεις αντί να ζητούν να αποκαταστήσουν προσωρινώς το καταρρεύσαν καθεστώς, όπερ ημείς ως απεδείχθη θ’ αποκρούσωμεν διά της βίας, και ύστερον να μελετήσουν τας εισακτέας μεταρρυθμίσεις, απεφάσιζον να αποστείλουν την επιτροπήν, περί ης καί άλλοτε εγένετο λόγος και διαρκούσης της συνδιαλέξεως, την εντεταλμένην να μελετήση τας εισακτέας μεταρρυθμίσεις και αφού λάβη υπ’όψιν το πόρισμα της μελέτης αυτής να προκηρύξουν αυτάς και καλέσουν τον κρητικόν λαόν να τας αποδεχθή».
Γιάννης Δαργατζάκης
[…] Ο Ελ. Βενιζέλος, ο Κων/νος Φούμης και ο Κων/νος Μάνος συγκάλεσαν συνέλευση στο Θέρισο για να συζητήσουν την ανάγκη για τη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους μεταξύ της Ελλάδας και της Κρήτης. Για να υποστηρίξει τις απόψεις του στο εθνικό ζήτημα της Κρήτης ο Βενιζέλος δημοσίευσε στη δική του εφημερίδα «Κήρυξ» των Χανίων πέντε άρθρα με τίτλο «Γεννηθήτω Φως».
Ανδριάνα Περδικάκη
Τα παιδιά της Στ2 Τάξης του Δημ. Σχ. Περιβολίων: Αντωνοπούλου Κων/να, Γελασάκη Βασιλική, Δαργατσάκης Ιωάννης, ΚακαβελάκηςΙωσήφ, Καλατζάκη Μιχαέλα, Καρδαμάκη Μαρίνα, Κοντζαμπασάκη Αννα, Κοντζαμπασάκης Εμμανουήλ, Κριαράς Χρίστος, Λαγουδάκη Ειρήνη, Μακρυμανωλάκης Αλέξανδρος, Μαλλιαράκης Εμμανουήλ, Ντόκλε Μαρσελίνο, Πατινιωτάκης Νικήτας, Περδικάκη Ανδριάνα, Τζεϊρανίδη Κων/να, Τζίκα Μαρία, Τσακιράκη Ευγενία, Φυτουράκης Ιωάννης, Χαλκιαδάκης Αλέξανδρος.
Η δασκάλα: Καραβαράκη Ρόδω.
