Ο γαλλικός φιλελληνισμός, όπως είναι γνωστό, υπάρχει εδώ και αιώνες. Πολλοί Γάλλοι φιλέλληνες πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων στην επανάσταση του 1821, ενώ άνθρωποι των γραμμάτων δεν έπαψαν πότε να στηρίζουν τα ελληνικά δίκαια μην ξεχνώντας τη χώρα που γέννησε τη δημοκρατία και κατ’ επέκταση ολόκληρο τον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό. Το ίδιο ίσχυε και για τις μακρινές ΗΠΑ, οι οποίες στήριζαν κυρίως οικονομικά την ελληνική επανάσταση, αλλά και τις κρητικές επαναστάσεις, όπως αυτή του 1866. Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, όταν ο προσωρινός Διοικητής Κρήτης Κωσταρός Βολουδάκης μετέβηκε στις ΗΠΑ το 1869 για να «[…]συνομολογήσει δάνειον 500000 δολλαρίων, ολίγον μετά την εν Παρισίοις συνδιάσκεψιν[…]». Τότε ο διάσημος Γάλλος λογοτέχνης Βικτώρ Ουγκώ του απέστειλε μια επιστολή, με ημερομηνία 1/2/1869: «Η ζοφερά εγκατάλειψις λαού όλου εις τον βιασμόν και εις την σφαγήν εν πλήρει πολιτισμό είναι ατιμία εκπλήξουσα την ιστορίαν[…]Αι παρούσαι κυβερνήσεις φέρουσι το ερύθημα εις το μέτωπον της Ευρώπης.
Κατά την ώραν ταύτην εις την Κρήτην τελούνται σφαγαί. Εν Παρισίοις συνομιλούσι διπλωμάται. Αφ’ ενός σφάζουσιν, αποκεφαλίζουσιν, ακρωτηριάζουσι γυναίκας, γέροντας, παίδας, ων τα πτώματα σήπτονται υπό την χιόναν ή τον ήλιον. Αφ’ ετέρου συντάσσουσι πρωτόκολλα! Αι διακοινώσεις ίπτανται εκ πάντων των σημείων του ορίζοντος, κατέρχονται επί της πρασίνης τραπέζης των συνδιασκέψεων, οι δε γύπες επί του Αρκαδίου. Τοιούτον είναι το θέαμα! Η προδοσία και η εγκατάλειψις της Κρήτης είναι κακή πράξη και κακή πολιτική[…]».
Η ρεαλιστική και γλαφυρή περιγραφή, γεμάτη αντιθέσεις γραφή του Βίκτωρος Ουγκώ δίνει μια ζωντανή αναπαράσταση του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου, ενώ ταυτόχρονα καυτηριάζει την αδράνεια των Μεγάλων Δυνάμεων, οι οποίες παίζουν πολιτικά παιχνίδια συμφέροντος σε βάρος του μαρτυρικού νησιού. Στη συνέχεια, ο διαπρεπής λογοτέχνης κάνει μια σύγκριση της Κρήτης με τη μαρτυρική Πολωνία, η οποία επί δυο αιώνες (18ος και 19ος) διαμελιζόταν από τη Ρωσία και τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές Δυνάμεις. Έτσι, το 1869 «[…]η Ηπειρωτική Ευρώπη δεν ανήκει εις τα έθνη, αλλ’ εις τους βασιλείς. Τούτου ένεκα προς το παρόν η Ελλάς και η Κρήτη ουδέν δύνανται να προσδοκώσι παρά την Ευρώπην[…]». Ο Ουγκώ, όμως, γράφει ότι υπάρχει ελπίδα, διότι «[…] η ποτέ δημοκρατία, η Ελλάς, θα υποστηριχθή και θα προστατευθή υπό της νυν δημοκρατίας των Ηνωμένων Πολιτειών[…]». Η επιστολή στον Κωσταρό Βολουδάκη αναφέρει επίσης, ότι όπως η Γαλλία απελευθέρωσε τις ΗΠΑ τον 18ο αιώνα, έτσι και οι ΗΠΑ τον 19ο αιώνα θα ελευθερώσουν την Ελλάδα και κλείνει με τη φράση: «[…]Ελευθερώσατε την Ελλάδαν και εξοφλούμεν. Αποτίοντες εις την Ελλάδα αποτίεται εις την Γαλλίαν. Βικτώρ Ουγκώ»
Από τα παραπάνω γίνονται φανερά το πάθος και η αγάπη του Ουγκώ για την Ελλάδα, καθώς και ο σεβασμός του στις δημοκρατικές αξίες και στην ελευθερία αυτοδιάθεσης των λαών.
Πηγή: “Ελεύθερον Βήμα”, “Ο VICTOR HUGO περί Κρήτης προ τεσσαρακονταετίας” 24/4/1910.
