Εκδοτικός Οίκος Α.Α. Λιβάνη, Μετάφραση Μαρίνα Τουλγαρίδου
Ενα βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2010 για να γίνει εξαιρετικά επίκαιρο στις τωρινές συνθήκες.
Από τότε πρόβαλε η ανάγκη για πιο αποφασιστικές ενέργειες της ελληνικής πλευράς για να μη φθάσει σήμερα στο οριακό αδιέξοδο της οικονομικής, κοινωνικής ζωής, αλλά και της εθνικής αντοχής της.
Στα βιβλία του καθηγητή Κώστα Λαπαβίτσα αποκαλύπτονται όλες οι σημαντικές δυνατότητες που είχε η Ελλάδα από τη διετία 2007 – 2009 και ιδιαίτερα αμέσως μετά την έκρηξη της κρίσης να διαπραγματευθεί τη διαφυγή της από τον καταστροφικό κυκλώνα των ευρωπαϊκών και διεθνών εκμεταλλευτικών συμφερόντων που την κατέστησαν πρώτο θύμα μιας καταστροφής από την εκμεταλλευτικότητα των ιδιωτικών (περισσότερο) δανειστών και κερδοσκόπων των κρατών της Ευρώπης του νότου.
Για να παιχθεί ένα απάνθρωπο παιχνίδι της Ευρωζώνης που κατευθύνεται από τις ισχυρές χώρες του βορρά με την επικυριαρχία της Γερμανίας. Η οποία τώρα ιδιαίτερα δείχνει προκλητικά την αδιαλλαξία της για συνέχιση της πολιτικής της λιτότητας και της οικονομικής πολιτικής που αποδείκτηκε τόσο δραματική για τον λαό μας και τη χώρα μας.
Οι παντοειδείς αποκλεισμοί από προτάσεις της νέας κυβέρνησης διακανονισμού για το χρέος αναδεικνύουν τη γερμανοευρωπαϊκή εμμονή στην απόλυτη υποταγή – νέα κατοχή της Ελλάδας. Ομως αν εμείς -από την αρχή της κρίσης- είχαμε τολμήσει να απομακρυνθούμε από τη ζώνη του ευρώ, ενδεχομένως, όπως έκαμε η Ισλανδία, να είχαμε ήδη οδηγηθεί σε καλυτέρευση αντί τώρα να βρισκόμαστε φυλακισμένοι και ξοφλημένοι σε απώτερες αντιμετωπίσεις.
ΕΝΑΝ ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ
Η Ευρωζώνη ανάμεσα στη λιτότητα και την αθέτηση πληρωμών, αλλά και απέναντι στο φάσμα της αθέτησης χρέους, την επαναδιαπραγμάτευσή του και την έξοδό μας από την Ευρωζώνη είναι ένα ενδιαφέρον και συγκεκριμένο βιβλίο πρωτοβουλία του καθηγητή Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου Κώστα Λαπαβίτσα. Αυτό το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2010 τον Δεκέμβριο σε μετάφραση από τα αγγλικά της Μαρίνας Τουλγαρίδου από τον εκδοτικό Οργανισμό Λιβάνη.
Το βιβλίο αυτό δημιουργήθηκε και συντάχθηκε τον Σεπτέμβριο του 2010 πάνω στη βάση γενικών συζητήσεων που πραγματοποίησε ο καθηγητής Λαπαβίτσας στο πλαίσιο του RMF (Research on Money and Finance) με συνεργασία των ειδικών Χ. Αρόλα Γουίκς, Α. Καλλίνικος, Τ. Μαρουά, Ρ. Ντεφάι, Π. Ντος Σάντος, Χ. Ροντρίγκες, Α. Σιμπίλς κ.ά.
ΑΝ ΤΟΤΕ ΤΟΛΜΟΥΣΑΜΕ…
Το βιβλίο αυτό με τα καίρια θέματά του ήταν εξαιρετικής σημασίας με τα περιεχόμενά του, αλλά και ιδιαίτερα επίκαιρο λόγω των σημαντικών απαντήσεων που έδινε στα επιμέρους κεφάλαιά του για την ελληνική οικονομική κρίση και για τις διάφορες φήμες περί αθέτησης πληρωμών της Ελλάδας και κατ’ ακολουθία έξοδό της από την Ευρωζώνη.
Πέντε χρόνια πέρασαν από τότε και οι φήμες, καταγγελίες, ευρωεκβιασμοί και εσωτερικοί καταναγκασμοί οδήγησαν την Ελλάδα στις εκλογές με αφορμή τη μη πραγματοποιηθείσα εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας.
ΤΩΡΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 5 ΧΡΟΝΙΑ ΕΠΑΝΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΜΑΣ
Ομως το μεγάλο και κρίσιμο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρωζώνη θέμα της αθέτησης πληρωμών και της εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη έγιναν εξαιρετικώς επίκαιρα θέματα που πάνω στην πλατφόρμα τους ασκήθηκε και ασκείται σε μεγάλο ποσοστό ο ανταγωνιστικός πολιτικοκομματικός λόγος των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, αλλά και όλων των μικρότερων που συμμετέχουν σ’ αυτές τις πολύ κρίσιμες εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015. Κρίναμε λόγω αυτής της επικαιρότητας του μείζονος σημασίας αυτού θέματος να δώσουμε στους αναγνώστες – αναγνώστριες των “Χανιώτικων νέων” ενδιαφέρουσες θέσεις και απόψεις από αυτό το βιβλίο για να σχηματίσουν οι μη ειδικοί μια γνώμη που είναι πέρα από την υποκειμενική και συμφερολοντολογική πραγματικότητα.
Από αυτό το βιβλίο προτάσσουμε πριν από τα περιεχόμενα το ένα μικρό προκείμενο που γράφει:
ΑΣΤΑΘΕΙΑ – ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ – ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ ΜΕ 18 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΤΟΥΣ
Η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Ευρωζώνη είναι μηχανισμοί που γεννούν αστάθεια, ανασφάλεια και ανισότητα.
Οχι μόνο δεν προωθούν τη σύγκλιση των χωρών μελών, αλλά τις διαχωρίζουν σε κέντρο και περιφέρεια. Η Ελλάδα ως κατ’ εξοχήν χώρα της περιφέρειας δοκιμάζεται σκληρά από την κρίση, δεδομένου μάλιστα ότι οι επιλογές της Ευρωζώνης καθορίζονται από τις χώρες του κέντρου. Με προοπτικές για το μέλλον να διαγράφονται δυσοίωνες.
Ωστόσο, στη σύνοψη για τα μείζονος σημασίας θέματα του βιβλίου για τις αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας, η συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα αναφέρει 18 σημεία από τα οποία παραθέτουμε τα κατά την κρίση μας πιο ενδιαφέροντα αποσπάσματα:
Σημείο (5) Εν ολίγοις το χρέος οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στη συμπεριφορά του ιδιωτικού τομέα εντός της ΟΝΕ.
Σημείο (7)… Η ύφεση κατά την περίοδο 2008 – 2009 αύξησε το δημόσιο χρέος και το μετέτρεψε σε κύριο μοχλό της κρίσης της Ευρωζώνης.
Σημείο (8) το ελληνικό δημόσιο χρέος έχει γίνει κατά μεγάλο μέρος εξωτερικό, επειδή οι ευρωπαϊκές χρηματοοικονομικές αγορές υπερεκτίμησαν συστηματικά τη φερεγγυότητα των περιφερειακών κρατών.
Σημείο (11) Η διάσωση των τραπεζών είχε ως τίμημα τη λιτότητα…
Σημείο (13) Η λιτότητα θα επιδεινώσει την κατανομή εισοδήματος σε όλη την Ευρωζώνη. Ιδιαίτερα στην περιφέρεια εις βάρος της εργασίας και προς όφελος του κεφαλαίου.
Σημείο (14) Το βάρος του χρέους και οι αρνητικές πλευρές της λιτότητας δημιουργούν την προοπτική αθέτησης πληρωμών του δημόσιου χρέους των περιφερειακών χωρών.
Η ΑΘΕΤΗΣΗ ΠΟΙΟΝ ΣΥΜΦΕΡΕΙ ΠΙΣΤΩΤΗ Ή ΟΦΕΙΛΕΤΕΣ;
Η αθέτηση πληρωμών που προέρχεται από τον πιστωτή είναι μάλλον απίθανο να οδηγήσει σε σημαντικές μειώσεις του χρέους και μπορεί επίσης να αποφέρει κέρδη στις τράπεζες που θα διαχειριστούν τη διαδικασία.
Σημείο (15) αντίθετα η αθέτηση πληρωμών που προέρχεται από πρωτοβουλία του οφειλέτη θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά το περιφερειακό χρέος. Με μονομερή παύση πληρωμών και πλήρη διαφάνεια όσον αφορά το δημόσιο χρέος με άμεση συμμετοχή εργατικών οργανώσεων και της κοινωνίας των πολιτών. Θα ακολουθήσει επαναδιαπραγμάτευση του χρέους με τους ξένους δανειστές, αλλά και με τους εντόπιους κατόχους ιδίως τις τράπεζες. Υπάρχει κίνδυνος να αποκοπεί η χώρα από τις κεφαλαιοαγορές για κάποια περίπτωση.
…Ομως, αν είναι γρήγορη και αποφασιστική η αθέτηση πληρωμών και η επαναδιαπραγμάτευση χρέους από τον οφειλέτη μπορεί να έχουν θετικά αποτελέσματα.
Σημείο (16) η αθέτηση πληρωμών δημιουργεί την προοπτική της εξόδου από την Ευρωζώνη, αλλά η έξοδος θα βελτίωνε την ανταγωνιστικότητα μέσω της υποτίμησης του νομίσματος καθώς και της άρσης των περιορισμών που οφείλονται στη νομισματική και τη δημοσιονομική πολιτική.
ΟΙ ΣΟΒΑΡΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΘΕΤΗΣΗΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΥΓΙΑΣΤΟΥΝ ΜΕ ΤΟ ΑΝΤΙΒΑΡΟ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Ωστόσο, θα απειλούσε το τραπεζικό σύστημα και θα διατάρασσε τη νομισματική κυκλοφορία. Αυτοί οι κίνδυνοι θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν με σειρά μέτρων τα οποία θα μετέβαλαν την ισορροπία των κοινωνικών δυνάμεων προς όφελος της εργασίας.
Σημείο (17) Η έξοδος από την Ευρωζώνη θα απαιτούσε -τουλάχιστον- δημόσια περιουσία και έλεγχο επί των τραπεζών και άλλων τομέων (που ήδη τα έχουμε εκχωρήσει με νέες ριζοσπαστικές πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες)…
Σημείο 18 Η αθέτηση πληρωμών, η αναδιαπραγμάτευση και η έξοδος από την Ευρωζώνη έχουν σοβαρές επιπτώσεις. Αυτές όμως πρέπει να ζυγιστούν με αντίβαρο τις σοβαρές επιπτώσεις της ύφεσης και της μακροχρόνιας στασιμότητας αρκετών ευρωπαϊκών χωρών (κυρίως του νότου και ιδιαίτερα της Ελλάδας). Γιατί μόνο μια αποφασιστική δράση θα σπάσει τον κύκλο του χρέους σε αντιπαράθεση με τη μακροχρόνια στασιμότητα…
Γι’ αυτούς όμως τους τόσο σοβαρούς λόγους για την ελληνική κρίση είναι τόσο αποφασιστικές οι αποφάσεις της νέας κυβέρνησης.
ΟΛΑ ΤΑ ΖΗΜΙΩΝΕΙ Η ΣΤΡΕΒΛΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ
Στον πρόλογό του ο καθηγητής Λαπαβίτσας, ο οποίος τελευταία δήλωσε ότι συμφωνεί με τους χειρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης, στο βιβλίο του γράφει και τα εξής: Η κρίση της Ευρωζώνης είναι γεγονός ιστορικής σημασίας για την Ελλάδα. Το σύμφωνο σταθερότητας επέφερε τεράστιες πιέσεις επί της εργασίας σε ολόκληρη την Ευρωζώνη. Οταν ξέσπασε η κρίση το 2007 φάνηκε η πραγματική δύναμη της Ευρωζώνης με επίκεντρο την Ελλάδα. Αλλά και με σύνθλιψη ολόκληρης της περιφέρειας της Ε.Ε., λόγω της στρεβλής δομής της Ευρωζώνης. Με αποκάλυψη κατ’ αρχάς της κυριαρχίας της Γερμανίας στη νομισματική Ενωση, που σήμαινε την κυνική προσπάθεια υπεράσπισης των στενών γερμανικών συμφερόντων. Ο πρωταρχικός στόχος των ιθυνόντων που διαμόρφωσαν την ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική ήταν η προστασία της ανταγωνιστικότητας και άρα των πλεονασμάτων της Γερμανίας εντός της Ευρωζώνης.
ΕΙΧΑΜΕ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΑ ΟΠΛΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΑΜΕ
Για την Ελλάδα αναφέρει ως εναλλακτική πολιτική (τότε το 2010), αλλά και για τις άλλες περιφερειακές χώρες την άμεση στάση πληρωμών και ανάληψη πρωτοβουλίας για αναδιαπραγμάτευση του χρέους τονίζοντας ότι δεν είναι αμελητέα τα διαπραγματευτικά μας όπλα.
Με το ελληνικό χρέος να έχει εκδοθεί ως επί το πλείστον υπό την ελληνική νομοθεσία. Γεγονός που σημαίνει ότι οι νομικές επιπλοκές από τη μονομερή αθέτηση πληρωμών πολύ λιγότερες από ό,τι συνήθως. Για να πει στο τέλος του προλόγου του: «Οταν εμείς το 2010 αναφερθήκαμε στον προβληματικό χαρακτήρα της Ευρωζώνης και στην ανάγκη εξόδου από το ευρώ, με παράλληλη αθέτηση πληρωμών, η αντίδραση από πλευράς επίσημων μηχανισμών, αλλά και αριστερής διανόησης ήταν είτε έκπληκτη σιγή είτε θυμωμένη απόρριψη τέτοιων ακραίων προτάσεων.
Ομως αυτά που συνέβησαν στο επόμενο διάστημα δικαίωσαν πλήρως τις αναλύσεις του R.M.F.».
ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Η ΝΟΜΗ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ
Τέλος, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Λονδίνου George Itavin στο βιβλίο “Η Ευρωζώνη ανάμεσα στη λιτότητα και την αθέτηση πληρωμών” γράφει ότι: «Συμβατικά, θεωρείται πως η κρίση της Ευρωζώνης προέκυψε επειδή οι χώρες της Μεσογείου ήταν πολύ άσωτες. Υποστηρίζεται πως, εάν απλώς πρόσεχαν, θα είχαν διατηρήσει την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών τους. Αυτή όμως η άποψη είναι αστήρικτη… Το βασικό είναι το μεγαλύτερο μέρος του χρέος των μεσογειακών χωρών είναι χρέος του ιδιωτικού τομέα: Σχεδόν το 90% του ισπανικού χρέους, το 85% του πορτογαλικού και άνω του 50% του ελληνικού χρέους είναι ιδιωτικά. Γεγονός που δημιούργησε την υπέρμετρη κρίση λιτότητας».
Ομως όπως υποστηρίζει ο καθηγητής Λαπαβίτσας (σελ. 110-111) στο βιβλίο του λέει: «Το αίτιο της κρίσης δεν θα έπρεπε να αναζητηθεί στις χώρες της περιφέρειας, αλλά στη Νομισματική Ενωση συνολικά, η οποία έφερε την περιφέρεια σ’ αυτό το αδιέξοδο. Ομως οι λαοί αυτών των χωρών δεν έχουν καμιά υποχρέωση να αποδεχτούν τη λιτότητα επ’ αόριστον για να σωθεί η Ευρωζώνη…».
