Μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας, όλοι όσοι περίμεναν μια ριζική ανανέωση των πολιτικών ηθών που είχαν υποσχεθεί οι πρωτεργάτες της επανάστασης του 1922 δυστυχώς διαψεύστηκαν.
Η παλαιοκομματική νοοτροπία επανήλθε και μέχρι το 1926, στα νηπιακά βήματα της Δημοκρατίας, «τρικλοποδιές» βάζουν και οδηγούν τη χώρα στα πρόθυρα της οικονομικής χρεοκοπίας και της πολιτικής εξαθλίωσης τόσο τα αλλεπάλληλα στρατιωτικά κινήματα που μόνο σκοπό έχουν να ικανοποιήσουν με το χείριστο για το έθνος τρόπο τις προσωπικές φιλοδοξίες του οποιουδήποτε κινηματία, όσο η συνεχής κυβερνητική αστάθεια με τις συχνές εναλλαγές όχι μόνο υπουργών αλλά και κυβερνήσεων σε συνδυασμό με τη σπατάλη του δημοσίου χρήματος και την παντελή έλλειψη οργανωμένης δημοσιονομικής πολιτικής (να σημειωθεί πως από το Γενάρη του 1924 έως το Δεκέμβρη του 1926 άλλαξε 15 φορές ο υπουργός Οικονομικών!).
Ο Βενιζέλος, ας θυμηθούμε, παραδίδοντας το Φλεβάρη του 1924 την πρωθυπουργία στον πρώην υπουργό του Γεώργιο Καφαντάρη, αναχωρεί στο εξωτερικό. Το κόμμα των «Φιλελευθέρων», αφού έφυγε ο φυσικός ηγέτης του, διασπάται και πάμπολλα κοινοβουλευτικά και εξωκοινοβουλευτικά στελέχη του συμπαρατάσσονται με τον Γ. Καφαντάρη, που είναι πλέον αρχηγός του κόμματος των «Προοδευτικών Φιλελευθέρων». Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, που είχε διαδεχτεί στις 12/3/1924 τη βραχύβια κυβέρνηση Καφαντάρη, με την προοδευτικού – ριζοσπαστικού προσανατολισμού κυβέρνησή του καταψηφίζεται από τη Βουλή το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου και παραδίδει τα ηνία στον άλλοτε βενιζελικό πρόεδρο της Βουλής και ηγέτη των εναπομεινάντων μελών της κοινοβουλευτικής ομάδας των «Φιλελευθέρων» ως αντικαταστάτη του Βενιζέλου, Θεμιστοκλή Σοφούλη. Ο Σοφούλης, που αναλαμβάνει στις 25 του Ιούλη, δεν έμελλε να κυβερνήσει περισσότερο από 2 μήνες και 12 ημέρες.
Κυβέρνηση Μιχαλακόπουλου
Πράγματι, στις 7 Οχτώβρη του 1924, μετά το κίνημα Κολιαλέξη στο ναυτικό, τον αντικαθιστά κυβέρνηση υπό την προεδρία του πρώην φιλελεύθερου σημαίνοντος στελέχους και νυν αρχηγού του κόμματος των «Συντηρητικών Φιλελευθέρων» (αργότερα το μετονόμασε σε «Συντηρητικών Δημοκρατικών»), Ανδρέα Μιχαλακοπούλου, που θα μείνει στην εξουσία ως τον Ιούνη του 1925. Ήταν η 8η κυβέρνηση στην Ελλάδα ύστερα από τη μικρασιατική καταστροφή του φθινοπώρου του 1922 κι η έκτη, που αναλάμβανε μετά τις εκλογές του Δεκέμβρη του 1923!
Στην κυβέρνηση Μιχαλακοπούλου ο πρωθυπουργός, αφού κράτησε για τον εαυτό του το υπουργείο Στρατιωτικών ως τις 9 Μαρτίου 1925 που το άφησε στον Κ. Γόντικα, από τις 19.1.1925 πήρε το υπουργείο Εξωτερικών, που ως τότε κατείχε ο Γ. Ρούσος, και ανέθεσε το υπουργείο Οικονομικών στον Κ. Γκότση και το υπουργείο Ναυτικών πρώτα στο Γ. Ρούσο (έως 7/11/1924) και ύστερα στον Αθ. Ν. Μιαούλη (έως τον Ιούνη του 1925), ενώ υπουργός Εσωτερικών τοποθετήθηκε αρχικά (7 Οκτ. 1924- 15 Ιούνη 1925) ο την εποχή αυτή δημοκρατικός στρατηγός Γεώργιος Κονδύλης κι έπειτα (15-26/6/1925) ο Γ. Μαρής. Οι συχνές αλλαγές υπουργών στην κυβέρνηση Μιχαλακοπούλου, μολονότι είναι η ως τότε μακροβιότερη επί Δημοκρατίας (8 μήνες + 19 ημέρες!), δεν την αφήνουν να αντιμετωπίσει με επιτυχία εξωτερικά κι εσωτερικά προβλήματα και να αναγκάζεται να προβαίνει σε αντιλαϊκά μέτρα.
Εξωτερικά προβλήματα την περίοδο τούτη θεωρούνται η γιουγκοσλαβική απαίτηση για συγκυριαρχία με την Ελλάδα στο λιμάνι της Θεσ/νικης, η επιθετική πολιτική της Ιταλίας εναντίον της Κέρκυρας με νωπές όλων τις μνήμες από τον Αύγουστο του 1923 και οι τουρκικές απειλές για απέλαση του Οικουμενικού Πατριάρχη από την Κων/πολη. Στο εσωτερικό της Ελλάδας, η ένταση αυξάνει όσο η νομισματική αστάθεια, που είχε αρχίσει επί Πρωτοπαπαδάκη λίγο πριν την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου στα 1922, κι ο πληθωρισμός μειώνουν το πραγματικό εισόδημα των εργαζομένων, οι οποίοι, αντιδρώντας, καταφεύγουν σε συνεχείς απεργιακές κινητοποιήσεις. Την αδυναμία των δημοκρατικών πολιτικών ηγετών να βρουν μια «φόρμουλα» κοινής πολιτικής δράσης και συνεργασίας για να λυθούν τα προβλήματα της Ελλάδας «επωφελείται» ο άλλοτε στενός συνεργάτης και μέλος της κυβέρνησης Παπαναστασίου, στρατηγός και πρωταγωνιστής της επανάστασης του 1922, Θεόδωρος Πάγκαλος, και τα τέλη Ιουνίου του 1925 ανατρέπει τη νόμιμη κυβέρνηση Μιχαλακοπούλου.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
1. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τόμος 15ος, Αθήνα, 2008.
2. Γρηγόρης Δαφνής, «Η ΕΛΛΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΔΥΟ ΠΟΛΕΜΩΝ 1923-1940» (ΕΠΙΤΟΜΟ), εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα, 1997.
3. R. Clogg, «Συνοπτική ιστορία της Ελλάδας, 1770-2013», εκδόσεις Κάτοπτρο, Αθήνα, (3η έκδοση), 2015.
