Ένα μοναδικό οδοιπορικό στην ιστορία, τη φύση και την ανθρώπινη παρουσία στον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς αποτελεί η έκθεση που άνοιξε τις πύλες της το Σάββατο στο Κέντρο Πληροφόρησης του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς στη θέση Ξυλόσκαλο στον Ομαλό.
Η έκθεση που πραγματοποιείται με σκοπό να τιμήσει και να προβάλει την επέτειο των 60 χρόνων από την ίδρυση του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς διοργανώνεται από τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) και εντάσσεται στο πλαίσιο της προσπάθειας ευαισθητοποίησης του κοινού για την ανάγκη προστασίας ενός τόπου με μοναδική φυσική, ιστορική και πολιτισμική αξία.
Μέσα από τος φωτογραφίες που παρουσιάζονται ο επισκέπτης ενημερώνεται για τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξε στην κήρυξη του Εθνικού Δρυμού η παρουσία του κρητικού αιγάγρου, μαθαίνει για την προαιώνια παρουσία του ανθρώπου ως κάτοικου και κτηνοτρόφου αλλά και – από τον περασμένο αιώνα – ως επισκέπτη – περιπατητή και ορειβάτη, ενώ παράλληλα έρχεται σε επαφή με τη μοναδική πανίδα και χλωρίδα των Λευκών Ορέων.
«Η φιλοσοφία που διατρέχει την έκθεση εκπορεύεται από το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον του φαραγγιού ως εθνικού δρυμού κι ως έναν τόπο με βαθιά ιστορία, κατοίκηση διαχρονική και ιδιαίτερο φυσικό πλούτο», εξήγησε η περιβαλλοντολόγος – Δρ πολιτισμικού τοπίου, Χρύσα Παγκάλου.
Οι φωτογραφίες που παρουσιάζονται προέρχονται από το αρχείο της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Σαμαριάς και Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Κρήτης του ΟΦΥΠΕΚΑ, από το αρχείο Αντώνη Πλυμάκη, από το αρχείο Κυριάκου Βιρβιδάκη, από τον Ορειβατικό Σύλλογο Χανίων, καθώς και από πολλούς φωτογράφους ή συλλέκτες που ανταποκρίθηκαν σε σχετικό κάλεσμα του ΟΦΥΠΕΚΑ.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το τμήμα της έκθεσης που είναι αφιερωμένο στον οικισμό της Σαμαριάς ο οποίος κατοικούνταν έως τα μέσα περίπου της δεκαετίας του ΄60 όταν και μετά από βασιλικό διάταγμα για την κήρυξη του Δρυμού εγκατέλειψαν τις εστίες τους οι τελευταίοι κάτοικοι: «Η Σαμαριά ανακηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός το 1962 και καταλυτικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η ανάγκη προστασίας του κρητικού αιγάγρου. Τότε αναγκάστηκαν οι κάτοικοι της Σαμαριάς να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και να μετεγκατασταθούν σε γειτονικά μέρη, κυρίως στην Αγία Ρουμέλη. Είχε προηγηθεί η κήρυξη του άγραφου νόμου μεταξύ των οικιστών της Σαμαριάς και της Αγίας Ρουμέλης όπου έδιναν τον λόγο της τιμής τους για την προστασία του κρητικού αιγάγρου», τόνισε η κα Παγκάλου.
Συνεχίζοντας επεσήμανε ότι στην έκθεση επιχειρείται να αναδειχθούν δύο βασικές διαστάσεις αφενός της κατοίκισης και της παραγωγικής διαδικασίας όπου ο άνθρωπος ζει μέσα και από τον φυσικό περιβάλλον της περιοχής και αφετέρου της ιδιαίτερης ματιάς του επισκέπτη – ταξιδιώτη που αντιλαμβάνεται τον τόπο με έναν άλλο τρόπο.
Η διαρθρώνεται σε πέντε ενότητες: κρητικός αίγαγρος, κορυφές των Λευκών Ορέων, βιοποικιλότητα, ζωή στο φαράγγι και διάσχιση του φαραγγιού. Παράλληλα, υπάρχουν σημεία σταθμοί όπως η ανακήρυξη του φαραγγιού σε Εθνικό Δρυμό, η βράβευση το 1971 με το Εθνικό Δίπλωμα Προστασίας της Φύσης, ο χαρακτηρισμός το 1973 ως Τόπος Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους και η αναγνώριση από το 1979 από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως Προστατευόμενη Περιοχή.
Συγχρόνως την έκθεση πλαισιώνουν οπτικό υλικό που προβάλλεται σε προτζέκτορα και ηχητικά ντοκουμέντα από ένα γραμμόφωνο που παίζει δύο πλάκες με κρητική μουσική που είχαν βρεθεί στον οικισμό Σαμαριά.
Η έκθεση που φιλοξενείται στο Κέντρο Πληροφόρησης του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς στη θέση Ξυλόσκαλο θα διαρκέσει έως και την Πέμπτη 20 Οκτωβρίου 2022 και είναι επισκέψιμη από Δευτέρα έως Κυριακή, 08:00 π.μ. – 16:00 μ.μ. με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Στα σχέδια των διοργανωτών πάντως είναι να ταξιδέψει και σε άλλες περιοχές της Κρήτης αλλά και της Ελλάδας δίνοντας την ευκαιρία σε περισσότερους πολίτες να έρθουν σε επαφή με την ιστορία και την διαχρονική γοητεία του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς.
