Βασικό ‘‘κινούν’’ της τέταρτης βιοµηχανικής επανάστασης η γενετική µηχανική, σε στενή συνέργεια µε τους άλλους δύο πυλώνες, δηλαδή την Τεχνητή Νοηµοσύνη και το διαδίκτυο, έχει εκτιναχθεί σε αφάνταστα ύψη δυνατοτήτων.
Μέσω της γενετικής µηχανικής µπορούµε να παρέµβουµε κατά βούληση στο DNA των φυτών, των ζώων αλλά και του ανθρώπου. Είναι γνωστό ότι τα µεταλλαγµένα φυτά και τρόφιµα, που πρωτοεµφανίστηκαν στην αγορά το 1994, γνωρίζουν ήδη µεγάλη άνθιση από εµπορική άποψη. Ατελεύτητες συζητήσεις υπέρ ή κατά της πρακτικής αυτής, αλλά και των ενδεχόµενων συνεπειών της, συνεχίζονται πάντα ως σήµερα. Εκεί όµως που η ανθρωπότητα συλλαµβάνεται πραγµατικά απροετοίµαστη είναι εν όψει της γονιδιακής παρέµβασης στο ανθρώπινο DNA. Ούτε η ηθική, ούτε η πολιτική φιλοσοφία φαίνονται προς το παρόν ικανές να δώσουν πειστικές κατευθύνσεις.
Πάντως, το 2015 ανακοινώθηκε από την Κίνα η πρώτη γενετική παρέµβαση σε ανθρώπινο έµβρυο. Παρά το σάλο που ξέσπασε, καθώς κάτι τέτοιο ήταν παγκοσµίως παράνοµο, τα επόµενα χρόνια ακολούθησαν η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ. Το 2017 το πανεπιστήµιο του Χάρβαρντ ανακοίνωσε ότι πέτυχε να απαλείψει κληρονοµική ασθένεια από ανθρώπινα έµβρυα.
Πολλά ηθικά, πολιτικά αλλά και υπαρξιακά ερωτήµατα θέτει πλέον η εκρηκτική πρόοδος της γενετικής µηχανικής.
Έχουµε το ηθικό δικαίωµα να στερήσουµε από ένα παιδί τη δυνατότητα να απαλλαγεί από τον πόνο και την δια βίου βάσανο µιας ανίατης ασθένειας;
Όµως µήπως αυτή η δυνατότητα θα είναι επιλεκτική και θα δηµιουργήσει ακόµα µεγαλύτερη ανισότητα µεταξύ των ανθρώπων;
Ακόµα, ας φανταστούµε τα παιδιά δεύτερης, τρίτης, τέταρτης γενιάς, που καθ’ ένα έχει κληρονοµήσει γενετικά από τους γεννήτορές του την απάλειψη µιας σειράς ασθενειών, όλο και περισσότερων καθώς εξελίσσεται η βιοτεχνολογία. Και βέβαια ας φανταστούµε και πολλές άλλες βιολογικές αναβαθµίσεις του ανθρώπου π.χ. της νοηµοσύνης, της µνήµης, του βάρους, της δύναµής του κ.ά. Μήπως τελικά σε 100 µε 200 χρόνια θα έχει δηµιουργηθεί ένα νέο είδος ανθρώπων που λίγη σχέση θα έχει µε εµάς;
Ας σκεφτούµε τώρα όλες αυτές τις δυνατότητες στα χέρια ενός αυταρχικού καθεστώτος, ενός δικτάτορα, ας πούµε. Έχουµε αρχίσει ήδη να ανατριχιάζουµε;
Η πολιτική δεν έχει, προς το παρόν, δώσει πειστικές απαντήσεις και προβλέψεις στα παραπάνω. Μάλλον φαίνεται να ακολουθεί ασθµαίνουσα την τεχνολογία.
Όµως δεν θα πρέπει να µας διαφεύγει το γεγονός ότι, ενώ προ 70.000 ετών (όπως ισχυρίζονται οι επιστήµονες) τυχαίες γενετικές µεταλλάξεις πυροδότησαν την αύξηση της νοηµοσύνης του Homo Sapiens και εν συνεχεία η φυσική επιλογή µας έφερε στο επίπεδο που είµαστε σήµερα, τώρα εµείς, ο Homo Sapiens του σήµερα, έχουµε τη δυνατότητα µέσω µιας εκούσιας επιλογής, να δηµιουργήσουµε σε µικρό χρονικό διάστηµα ένα νέο ανώτερο είδος Homo.
*O Mανώλης Κουφάκης είναι δρ. µηχανικός
τ. δ/ντής ∆Ε∆∆ΗΕ Α.Ε.
Όλα τα δηµοσιευµένα κείµενα της στήλης µπορείτε να τα βρείτε στο
http://www.haniotika-nea.gr/author/koufakis/
* e.koufakis@gmail.com
Παρασκευάς Περάκης και Μιχαήλ Λαμπαθάκης κάνουν… unboxing την επικαιρότητα
