«Στου μόλου την μπασιά ρημάδι ο μύλος. Στο πεζούλι, στ’ απόσκιο, καλοκαίρι, κάθονται οι γέροι του νησιού, ναυάγια!
Θάλασσα πίσω, θάνατοι μπροστά τους.
Ασάλευτοι ώρες, διπλωμένοι απάνου στα μπαστούνια, κοιτάζουνε το χώμα, που θα τους φάει. Σαν άγνωστοι σωπαίνουν. Τι να πουν; Ολα τα ’χουν ειπωμένα!
Φτερά δεν έχει ο μύλος ούτε οι γέροι. Οι γέροι δεν τα θέλουνε, κουράζουν. Να ξεχάσουνε μάχονται κι ας ήταν μπορετό να ξεχάσουν τον εαυτό τους!
Σκέψη, βουλή και λόγο τα φοβούνται. Στα νειάτα τους, που κοχλακούσε το αίμα, σκεφτήκαν μια φορά και μετανιώσαν, μιλήσανε και χάσαν τη μιλιά τους.
Κι άμα θελήσαν, ξύλο και φυλάκα! Θα θέλανε, ρωτάς, να ξανανιώσουν; Κατάρα; Κι άλλη μια να ξαναζήσουν αμαρτωλοί στην Κόλαση των Νόμων!
Να μοχτάνε οι Πολλοί για τους Ολίγους κι οι νηστικοί να θρέφουν τους χορτάτους, άσκημοι να πεθαίνουν πάσαν ώρα κι οι Λίγοι να ’ναι αθάνατοι κι ωραίοι.
Πόσους πολέμους κάνανε για δαύτους! Πόσοι θανάτοι, πείνα και κρεμάλα! Κι αν νικούσαν οι σκλάβοι, πάλι σκλάβοι.
Κι αν νικιόταν ο Αφέντης, πάλι αφέντης…
Φορτσάρισε ο μαΐστρος, τρέξε κύμα! Φτάσανε δύο πολεμικά κι οι γλάροι χυμήξαν και τα ζώσανε σπαθάτοι.
Τρέχει ο κόσμος. Οι γέροι δεν σαλεύουν.
Περνάνε αβασταγά ζαλικωμένα πατάτα και σανά κι αράδ’ αφήνουν τ’ αχνάρια τους στην άμμο.
Ορμούν οι μύγες.
Αγάλματα οι γερόντοι “αλλουνού κόσμου”.
Περνάει δεκαπεντάχρονη λαχτάρα με κοντοβράκι κολλητό. Γεμίζουν η Πλάση ρόδα, σάλπισμα ο αγέρας! Μα οι γέροι δεν κοιτάνε ουδέ θυμούνται!
Να ησυχάσουνε θέλουνε μονάχα. Να πλαγιάσουν χωρίς να σηκωθούνε. Παντού πονάνε, ορθοί και καθισμένοι, μέρα και νύχτα κι όλο παραπάνου.
Λασπογενιά, σκυλογενιά, γραφτό ’ναι κάθε γενιά βαθύτερα να πέφτει. Πρόβατα και λαοί θα ’χανε λείψει, αν δεν είχαν αφέντη που τους “σώζει”!
Οδός Σταδίου
Ποιος… Πού… Και πότε; Εξήντα χρόνια τώρα!
Κι όλα μάτσο δεν κάνουνε μιαν ώρα! Τότε κάθε μου γνώμη, έργο και νίκη. τώρα κουτσοπηδάω με δεκανίκι.
Κι αυτός, που τόνε πάνε από το χέρι τυφλόν, ποιος είναι; Μηδ’ αυτός το ξέρει! Κι ας βίγλιζεν, απ’ την κορφήν του Αιώνα τα μελλούμεν’, αυτός κοσμοκολόνα!
Και τούτ’ η σιχαμένη στρίγκλα ποια είναι; Μάτια και μύτη κι ακροχείλια στάνε. Ντυμένη την αστεία παμπάλαιη μόδα, η αλλοτινή νεράιδα ανεμοπόδα…
Είχα τον ένα πλάι μου στα θρανία, τον άλλον άσο στη γραφομανία κι η πρώτη αγάπ’ η μυγδαλιά μου η Μάγια… Ολοι στο πέλαο της ζωής ναυάγια.
Τι γράφει το χαρτί στον τοίχο πέρα; “Τον λατρευτόν μας σύζυγον, πατέρα, πάππου και θείον κηδεύομεν”… Ας γράφει! Ο ξένος πόνος όνειρο -κι οι τάφοι.
Κειός που διάβασες είναι ο εαυτός σου κι ο θάνατος κείνου ’ναι ο θάνατός σου. Ξεχασμένοι πριχού πεθάνουν, όλοι και πριχού ζήσουν, πεθαμένοι, ασβόλη!
Κοπάδια νιοι και γέροι προσπερνάνε… Πόσοι, λες, απ’ αυτούς ανθρώποι να ’ναι; Που δεν προδίνει, αρπάζει κι αδικεί, του Νόμου οχτρός κι ισόβια φυλακή.
Κι όσο τ’ αψήλου αναπηδάει κανένας (του Παρά και Σπαθιού, Σταυρού και Πένας) τόσο και πιο μισεί κάκιστα τρία: Μάθηση και Λαό κι Ελευτερία!
Μακριά και πέρ’ αστράφτ’ η θάλασσά μου κι απάν’ ουράνι’ ατέρμονα. Και χάμου δυο μέτρα μες στο χώμα τάφοι. Κι όμως πάνου απ’ τους τάφους θα περάσει ο δρόμος».
Επίμετρο:
Οι “Γέροι του Νησιού” σήμερα που γράφω πρωτομηνιά του Οκτώβρη, οι “δίκαιοι απόμαχοι”του βίου και του Ελληνικού πονεμένου βίου, έχουν τη “γιορτή” τους, την Αναφορά τους τέλος πάντων…
Στον στοχασμό του Βάρναλη, ο πεσιμισμός, αποτυπώνει τη βαθιά του γνώση για το πώς έζησαν και τι πρόσφεραν οι “γέροι”…
Εκατόν τριάντα ένα χρόνια από τη γέννησή του και σαράντα ένα από τον θάνατό του, το κρατικό κανάλι προέβαλε παλιό πρόγραμμα για τον σπουδαίο δημιουργό…
Τονίστηκε η αξία της Πολιτικής του Ποίησης, όπως είναι γνωστό, αλλά και το πώς επηρέασε τους μεταγενέστερους.
Ρίτσο, Αναγνωστάκη, Αλεξάνδρου… Επί τούτου, λοιπόν, η επιλογή του συγκεκριμένου ποιητή, που, εκόμισε εις την Τέχνη, μεγάλο μέρος της αδικημένης Ελληνικότητας…
