■ Της περιοχής της Φρυγίας στην δυτική Μικρά Ασία.
Η Ιεράπολις ήταν αρχαία ελληνική πόλη της Φρυγίας, στη Μικρά Ασία, στη σηµερινή Τουρκία. Πρόκειται για σηµαντικό αξιοθέατο και µνηµείο παγκόσµιας πολιτιστικής κληρονοµιάς.
Η πόλη κυριαρχούσε στην κοιλάδα του ποταµού Λύκου και αναπτύχθηκε εκµεταλλευόµενη την ευνοϊκή θέση της πάνω στο οδικό δίκτυο που συνέδεε το εσωτερικό τµήµα της Ανατολίας µε την Μεσόγειο. Τα ερείπια της αρχαίας πόλης βρίσκονται στην επαρχία της Αττούδας (Denizli) σε απόσταση 18 χλµ. ΒΑ της Αττούδας (Denizli), κοντά στη σύγχρονη πόλη Παµούκαλε.
H Ιεράπολη είναι αξιοθέατο που συνδυάζει ένα µοναδικό φυσικό τοπίο µε µια εντυπωσιακή αρχαία πόλη. Για το λόγο αυτό προστατεύεται από την UNESCO ως µνηµείο της παγκόσµιας πολιτιστικής κληρονοµιάς.
Η αρχαία πόλη θεµελιώθηκε και εξαπλώθηκε σε ένα πλάτωµα που σχηµατίζεται σε επικλινή λόφο γεωλογικών σχηµατισµών. Πρόκειται για συµπαγείς αποθέσεις ιζηµάτων από τη ροή των ασβεστολιθικών υδάτων που αναβλύζουν στην περιοχή. Οι λευκές σχηµατοποιηµένες λίµνες, οι σταλακτίτες και οι καταρράκτες δηµιουργούν µια εικόνα ιδιαίτερης οµορφιάς. Σε αυτούς τους «πύργους από βαµβάκι» οφείλει τη σύγχρονη τουρκική ονοµασία της, Παµούκαλε.
Οι ιαµατικές πηγές θερµών υδάτων ήταν γνωστές για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες ήδη από τους Ρωµαϊκούς χρόνους και η εκµετάλλευσή τους ήταν ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες στην ανάπτυξη της Ιεράπολης. Στη σύγχρονη εποχή είναι ένας από τους δηµοφιλέστερους τουριστικούς προορισµούς της Τουρκίας, αλλά η ανεξέλεγκτη µετατροπή του σε θέρετρο είχε αρνητικές επιπτώσεις στο χώρο.
Ιστορία
Η ίδρυση της Ιεράπολης είναι ένα ζήτηµα που έχει απασχολήσει τους µελετητές καθώς δεν υπάρχουν γραπτές πηγές σχετικά µε την ακριβή ηµεροµηνία ίδρυσής της. Η απαρχή της ιστορίας της πόλης είναι άρρηκτα συνδεδεµένη και µε την αποδοχή της προέλευσης της ονοµασίας της. Το όνοµα της πόλης, σύµφωνα µε το Στέφανο Βυζάντιο, προήλθε από τους πολλούς ναούς της πόλης («Ιερά πόλις»). Στη θέση αυτή πιθανώς υπήρχε ένας µικρός οικισµός µε επίκεντρο ένα ιερό πριν από την Ελληνιστική εποχή, το οποίο εξελίχθηκε σε θρησκευτικό κέντρο. Μετά την κατάκτηση από τον Αλέξανδρο, οι Σελευκίδες, οι οποίοι έλεγχαν την περιοχή, την επανίδρυσαν ονοµάζοντάς την Ιεράπολη. Πιθανότεροι ιδρυτές θεωρούνται ο Αντίοχος ο Α΄ ή ο Αντίοχος ο Β΄.
Η σχέση των Ατταλιδών µε την πόλη είναι ευρέως αποδεκτή. Ισχυρή είναι η παράδοση που φέρει τον Ευµένη το Β΄, βασιλιά της Περγάµου, ιδρυτή της Ιεράπολης στο α΄ µισό του 2ου αι. π.Χ. Η ονοµασία της πόλης αποδίδεται σε αυτή την περίπτωση στην επιθυµία του να τιµήσει την Ιερά ή Ιερώ, σύζυγο του µυθικού ιδρυτή της Περγάµου Τήλεφου.
Η συζήτηση για την ακριβή χρονολογική τοποθέτηση και τον υπεύθυνο της ίδρυσης της Ιεράπολης εµπλέκει µια σειρά από δεδοµένα και επιχειρήµατα υπέρ των Σελευκιδών ή των Ατταλιδών αντίστοιχα. Καθοριστικό ρόλο φαίνεται να παίζει η θεµελίωση της γειτονικής Λαοδικείας στα µέσα του 3ου αι. π.Χ. από τους Σελευκίδες, καθώς ορισµένοι µελετητές κρίνουν απίθανο το γεγονός να υπήρχε µια δεύτερη πόλη σε τόσο κοντινή απόσταση. Υπέρ µιας πρώτης σύνδεσης της πόλης µε τους Σελευκίδες συνηγορούν µια σειρά από επιγραφές της Αυτοκρατορικής περιόδου, όπου οι Ιεραπολίτες χαρακτηρίζονται µε τα εθνικά επίθετα Μακεδών, Μακεδονικός και Μακεδονιανή.
Σηµαντική µαρτυρία αποτελούν επίσης τα ονόµατα των φυλών της πόλης που αποκαλύπτουν την οργάνωση και διαίρεση του πληθυσµού µε ονόµατα από τα µέλη της µακεδονικής δυναστείας. Τρεις φυλές έφεραν ονόµατα αφιερωµένα στους Σελευκίδες ενώ τα υπόλοιπα προέρχονταν από την Περγαµηνή δυναστεία. Η αρχαιότερη επιγραφή που σώζεται από την Ιεράπολη είναι ένα ψήφισµα προς τιµήν της Απολλωνίας, µητέρας του Ευµένη του Β΄, ή σχετικό µε τον Απόλλωνα Αρχηγέτη, που τοποθετείται χρονικά µετά το 183 π.Χ. Ευρήµατα που να πιστοποιούν την ύπαρξη οικισµού σε πρωιµότερη περίοδο στο σηµείο αυτό δεν έχουν βρεθεί αλλά θεωρείται µάλλον απίθανο να µην είχε κατοικηθεί η περιοχή. Ο Ηρόδοτος αναφέρει µια πόλη στην περιοχή µε το όνοµα Κύδραρα, για την οποία δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία. Γνωρίζουµε επίσης ότι µια πόλη µε την ονοµασία Υδρεία, που υποδηλώνει αφθονία νερών, υπήρχε ως τη Ρωµαϊκή περίοδο.
Παρά τις αρκετές ασάφειες και την έλλειψη ικανοποιητικών στοιχείων για την ιστορία της Ιεράπολης στα πρώτα χρόνια οργάνωσής της, γνωρίζουµε µε βεβαιότητα ότι πέρασε στην κυριαρχία των Περγαµηνών µετά τη µάχη της Μαγνησίας το 190 π.Χ. Η γραπτή ιστορία της Ιεράπολης αρχίζει κατά τη Ρωµαϊκή περίοδο. Σύµφωνα µε τη διαθήκη του Άτταλου του Γ΄, ο οποίος κληροδότησε το βασίλειο της Περγάµου στη Ρώµη, η Ιεράπολη πέρασε στη ρωµαϊκή κυριαρχία το 133 π.Χ. ως πόλη της επαρχίας της Ασίας και διοικούνταν από το ρωµαίο διοικητή της Εφέσου. Τα µεταγενέστερα αρχεία ασχολούνται κυρίως µε µια σειρά σεισµών που έπληξαν την περιοχή. Η Ιεράπολη υπέστη σοβαρές ζηµιές από σεισµό την περίοδο του Τιβέριου, το 17 µ.Χ., αλλά καταστράφηκε ολοσχερώς το 60 µ.Χ., στα χρόνια του Νέρωνα. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας υποστήριξε την ανοικοδόµηση της πόλης µετά τον καταστρεπτικό σεισµό µε αποτέλεσµα η σηµερινή σωζόµενη εικόνα της πόλης να είναι αποτέλεσµα των εργασιών εκείνης της περιόδου.
∆εν έχουν καταγραφεί σηµαντικά γεγονότα στα χρόνια που ακολούθησαν παρά µόνο επισκέψεις αυτοκρατόρων όπως του Αδριανού το 129 µ.Χ., του Καρακάλλα το 215 µ.Χ. και του Βάλη το 370 µ.Χ. Η Ιεράπολη έζησε τις πιο παραγωγικές περιόδους κατά το 2ο και τον 3ο αι. µ.Χ., δηλαδή στα χρόνια του Σεβήρου και του Καρακάλλα αντίστοιχα. Μάλιστα ο Καρακάλλας τίµη
