Οι “οικολογίες” του Θανάση Δεικτάκη

Ο πλανήτης Γη που μας φιλοξενεί, που δεν γνωρίζουμε πότε και πώς εδημιουργήθηκε και πότε και πώς θα τελευτήσει τον βίο του. Περιστρέφεται και περιφέρεται στα κράσπεδα του αχανούς σύμπαντος με μαθηματική ακρίβεια αιώνες πολλούς, εκατομμύρια γήινα χρόνια.
Στο διάστημα αυτό και σε κάποιες χρονικές στιγμές δημιουργήθηκαν τα έμβια όντα, φυτά και ζώα, που συνεχώς εξελισσόμενα, προσαρμοζόμενα και ανταγωνιζόμενα έφθασαν μέχρι τις ημέρες μας. Κορωνίδα των έμβιων όντων ο άνθρωπος, το τελειότερο ον της δημιουργίας.
Ολα αυτά τα δημιουργήματα συμβίωναν αρμονικά ανά τους αιώνες, διατηρώντας μια αξιοθαύμαστη ισορροπία. Ο άνθρωπος όμως του 20ού και 21ου αιώνα νόμισε ότι όλα τα έμβια όντα, αλλά και τα άψυχα, έχουν δημιουργηθεί με μόνο σκοπό την εξυπηρέτησή του και βάλθηκε να τα εκμεταλλεύεται και να τα χρησιμοποιεί χωρίς λογική και περίσκεψη, νομίζοντας ότι είναι κτήματά του, χωρίς να νοιάζεται και να σκέπεται ότι αυτά πρέπει να ζήσουν και να διατηρηθούν και για τις επόμενες και μεθεπόμενες γενεές.
Εκμεταλλεύεται μέχρις εξαντλήσεως τις ενεργειακές πηγές, αφανίζει τα δάση, εξαφανίζει τα ζώα, τα πουλιά, τα ψάρια και μολύνει την ατμόσφαιρα, τη γη και τη θάλασσα με τα κατάλοιπα των δραστηριοτήτων του. Δεν σκέπεται ότι είναι μισθωτή για πολύ μικρό χρονικό διάστημα και ότι οφείλει να διατηρεί το μίσθιο όπως το βρήκε ή ακόμη καλύτερο.
Θυμάμαι χωράφια την άνοιξη κατακόκκινα από παπαρούνες, ολοκίτρινα από μαντιλίδες και πολύχρωμα από άλλα λουλούδια και χόρτα και που τώρα τα έχουν αφανίσει τα φυτοφάρμακα.
Θυμάμαι τα ραδίκια και τα άλλα αγριόχορτα που έθρεψαν γενεές και γενεές που κοντεύουν να εξαφανιστούν και αυτά από το δηλητηριώδη φυτοφάρμακα.
Θυμάμαι το πλήθος των αυτοφυών αρωματικών φυτών και βοτάνων και που κάθε μέρα λιγοστεύουν και τείνουν  εξαφανιστούν από την υπερεκμετάλλευση και την υπερβόσκηση.
Θυμάμαι τις περδικομάνες να σέρνουν κοπαδάκι τα περδικόπουλα όχι μόνο στα δάση, αλλά ακόμη και στους δρόμους. Τώρα ούτε πέρδικες ούτε περδικάκια.
Θυμάμαι το πλήθος των πουλιών σε είδη και αριθμούς που όποιος ξυπνούσε πολύ πρωί έμενε εκστατικός από τις μελωδίες τους.
Θυμάμαι τα κοπάδια τις τσίχλες και τους μελισσοφάγους να περιφέρονται και να γεμίζουν τον αέρα με την παρουσία τους και με τις φωνές τους.
Θυμάμαι το πλήθος των λαγών που κυκλοφορούσε στα δάση και στα σταροχώραφα και που τους συναντούσε κανείς ακόμη και στους δρόμους τη νύχτα.
Οι λαγοί, οι πέρδικες, οι τσίχλες, οι κοτσυφοί, οι μπεκάτσες, οι μελισσοφάγοι, οι συκοφάδες, οι τσαλαπετεινοί και τα άλλα μικροπούλια, σχεδόν έχουν εξαφανιστεί. Μόνο οι σπουργίτες και τα χελιδόνια φτερουγίζουν ακόμη, μα δεν ξέρω μέχρι πότε και αυτά. Τα δάση, τα βουνά, τα πλάγια έχουν σχεδόν βουβαθεί. Σιγή μελαγχολική.
Και ακόμη να θυμηθώ το υπέροχο, ανεπανάληπτο θέαμα του κυματισμού των κριθαροχώραφων στα Μεσόγεια και των σταροχώραφων στον Καστελιανό κάμπο.
Να θυμηθώ τα βρυσαλάκια και τα κοβουσάκια που ξεδίψαζαν ανθρώπους και ζώα και πότιζαν τα πεζούλια με τα λαχανικά. Να θυμηθώ τα νυχτοπερπατήματα και ημεροπερπατήματα στα βουνά, στα λαγκάδια, στα λιβάδια και στα μιτάτα.
Ισως κάποιος πει ότι κινδυνολογώ, ότι υπερβάλλω και ότι η κατάσταση δεν είναι έτσι. Το ότι κινδυνολογώ είναι σωστό. Ισως υπερβάλλω λίγο, αλλά έτσι είναι. Τα βλέπω και τα ζω καθημερινά.
Πιστεύω ότι όλοι ή πολλοί τα βλέπουν, αλλά σφυρίζουν αδιάφορα. Αλλα είναι τα ενδιαφέροντα, τα χρήσιμα.
Η κλιματική αλλαγή στον πλανήτη μας είναι εμφανής ακόμη και σε διάστημα μιας ανθρώπινης ζωής.
Τα κράτη, διεθνείς οργανισμοί, τοπικές οργανώσεις και ομάδες, αλλά και απλοί άνθρωποι έχουν αντιληφθεί την κατάσταση και προσπαθούν να λάβουν μέτρα για να μην φθάσουμε σε καταστάσεις μη αναστρέψιμες. Ομως, συμφέροντα οικονομικά και άλλοι λόγοι εμποδίζουν τη λήψη δραστικών μέτρων με αποτέλεσμα οι όποιες ενέργειες να είναι ατελέσφορες ή ανεφάρμοστες.
Εμείς όμως, σαν άτομα τι κάνουμε; Οι περισσότεροι τίποτα, εκτός του να απολαμβάνουμε σπάταλα τα αγαθά της φύσης και της τεχνολογίας ωσάν να είμαστε οι τελευταίοι ένοικοι.
Ευτυχώς που υπάρχουν και άτομα που βλέπουν, ακούουν και πασχίζουν να κάμουν ό,τι μπορούν για τη διατήρηση του περιβάλλοντος, αλλά και να μεταδώσουν το πνεύμα αυτό στους διπλανούς, στους πάρα πέρα, στους επόμενους.
Ένας από αυτούς, είναι και ο εκ Καλυβιανής ορμώμενος και “παρεπιδημών” στις δυτικές εσχατιές της Κρήτης, ο φίλος Θανάσης Δεικτάκης, παθιασμένος με τη γνωριμία και τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και της απλής, φυσικής ζωής.
Γνωρίζει τις κορφές, τα χαράκια, τα ρυάκια, τα λουλούδια, τα χόρτα, τη θάλασσα, τα μικροτοπωνύμια και προσπαθεί να μεταδώσει το ενδιαφέρον και την αγάπη του και στους άλλους.
Να τον βαπτίσω τροβαδούρο της γραμπουσιανής φύσης, όπως τροβαδούρο της γραμπουσιανής θάλασσας, τον αξέχαστο Νικολή Τσέγκα. Διάβασα το βιβλίο “Οικολογίες”. Δεν με ξένισε γιατί ξέρω και παρακολουθώ τα δημοσιεύματά του στον Τύπο.
Μας ξεναγεί, μας διδάσκει με τον δικό του ευχάριστο τρόπο απλά, κατανοητά, φυσικά, χωρίς μεγαλοστομίες και ανεφάρμοστες θεωρίες.
Ο Θανάσης πάει και παραπέρα. Αναθυμάται και αναθυμίζει την απλή φυσική ζωή των ανθρώπων της παλιάς (;) εποχής. Τις γιορτές, τα πανηγύρια και όλες τις ατομικές και κοινωνικές εκδηλώσεις που αυθόρμητα τελούνταν από τους απλούς ανθρώπους της εποχής και που τώρα προσπαθούμε να τις ζωντανέψουμε με τεχνητές εκδηλώσεις, κάτι σαν μνημόσυνα του χαμένου παρελθόντος. Κάτι είναι κι αυτό.
Πώς μπορεί να ξεχάσει τις αποσπερίδες στην καμινάδα τον χειμώνα και τα μεσημέρια κάτω από την κρεβατίνα της αυλής. Ατέλειωτες ιστορίες.
Τώρα κλεισμένοι μέσα, απολαμβάνουμε ό,τι μας σερβίρουν τα μοντέρνα εφευρήματα, απομονωμένοι από τον περίγυρό μας.
Αξιο το έργο ή μάλλον τα έργα του Θανάση γιατί είναι πολλά.
Αξιο και πανάξιο. Μακάρι να βρει μιμητές, μαθητές, συνεχιστές. Αυτά, πρόχειρα και σύντομα.
Και μια συμβουλή για τους νέους. Αφήνετε πότε – πότε, τις καφετέριες, τα κινητά και τους υπολογιστές και απολαύστε ό,τι αδάπανα και πλούσια προσφέρει η φύση.
Με την ευκαιρία αυτή να τους αφιερώσω μια μαντινάδα από τις πολλές που ο θυμόσοφος Κρητικός εποίησε:
Οποιος δεν επερπάτησε τη νύχτα με φεγγάρι
και την αυγή με τη δροσιά, τη νιότη δεν εχάρη.
Εμείς, διαβάζοντας το βιβλίο ή μάλλον τα βιβλία του Θανάση και γνωρίζοντας τον άνθρωπο, ας κάμουμε στο μυαλό μας και στην καρδιά μας τις προεκτάσεις μας. Ας προβληματιστούμε.
Να σου ευχηθώ Θανάση, φίλε και συγγενή. Να είσαι πολύχρονος, δραστήριος, αγαπητός και να μας δροσίζεις με τους καρπούς των κόπων σου, όπως εσύ ξέρεις.