“Σύλλογος Φίλων θεάτρου Χανίων”. Εχει κότσια. Και γι’ αυτό το ’καμε πάλι το… θαύμα του. Ανέβασε στα Χανιά τη σπαρταριστή κωμωδία του Αμερικανού θεατρικού συγγραφέα Νηλ Σάιμον “Οι Ηλίθιοι”. Οι πρώτες παραστάσεις ήδη δόθηκαν στο μαγευτικό Φραγκοκάστελο Χανίων και στον Αγιο Αντώνιο Κισάμου του Δήμου Πλατανιά. Πέμπτη 13 Αυγούστου θα παρουσιαστεί και στο θέατρο Ανατολικής Τάφρου.
• Εμείς, Δευτέρα βράδυ 10 Αυγούστου βρεθήκαμε στο πέτρινο θεατράκι με το βαρύ όνομα “ΑΛΕΞΗΣ ΜΙΝΩΤΗΣ”. Να μυρίσουμε αέρα χωριού. Καλή ώρα όπως το χωριό Κουλιέτσνικοφ στην Ουκρανία, όπου εκτυλίσσεται η υπόθεση του έργου.
• Το έργο είναι αστείο μεν αλλά μέσα από ένα διαφορετικό ευρηματικό τρόπο κατορθώνει να θίξει σημαντικά, σύγχρονα, θέματα που αγγίζουν όλες τις ηλικίες όπως ο εκφοβισμός, οι δεισιδαιμονίες, η επιβολή, οι κοινωνικές διακρίσεις, η παιδεία.
Κότσια
• Μια και θα μιλήσουμε όμως για αμερικάνικο θέατρο, ας ξεκινήσουμε με μια αμερικάνικη λέξη: chutzpah. Σα να λέμε στα ελληνικά κότσια (ή, καλώς εννοούμενο θράσος). Γιατί αυτό χρειάζεται για να προσπαθήσεις να ανεβάσεις με επιτυχία μια κωμωδία με πολύ στακάτο ρυθμό, γραμμένη από τον πιο επιτυχημένο κωμικό θεατρικό συγγραφέα του εικοστού αιώνα, τον τεράστιο Νηλ Σάιμον.
• Ο πήχης των chutzpah ανεβαίνει περισσότερο, όταν το έργο είναι “Οι Ηλίθιοι”. Ενα έργο που ο Σάιμον έγραψε το 1980 και έχει πολύ ενδιαφέρον θρυλούμενο παρασκήνιο, αλλά που δεν είναι της ώρας. “Οι Ηλίθιοι” παίζονται διαρκώς, εδώ και 35 χρόνια, σε όλο τον κόσμο, έχουν γίνει έως και μιούζικαλ και έχουν ξεπεράσει σε επιτυχία αρκετά άλλα έργα του Σάιμον.
• Τι είναι όμως “Οι Ηλίθιοι”, τους οποίους τόλμησε (τα κότσια που λέγαμε) να ανεβάσει η τρομερή παρέα των “Φίλων του Θεάτρου”; Είναι μια κωμική παραβολή, μια φάρσα πάνω στην ανθρώπινη βλακεία και στη δεισιδαιμονία. Ενας νεαρός ρομαντικός ιδεαλιστής δάσκαλος φθάνει στο καινούργιο του πόστο, σε ένα χωριό στην Ουκρανία, για να διδάξει. Αυτό που δεν γνωρίζει είναι ότι διακόσια χρόνια νωρίτερα, στο χωριό έπεσε μια τρομερή κατάρα, που έχει κάνει τους ανθρώπους απολύτως ηλίθιους. Ολους ανεξαιρέτως. Οι ίδιοι γνωρίζουν πως είναι ηλίθιοι και έχουν συμβιβαστεί με αυτό, αφού το μυαλό τους δεν τους βοηθάει να ξεπεράσουν τη βλακεία τους. Οταν όμως ο δάσκαλος θα γνωρίσει μια πανέμορφη κοπέλα του χωριού, θα την ερωτευθεί παρά τη βλακεία της και θα ανακαλύψει πως έχει μόλις 24 ώρες για να της διδάξει βασικά πράγματα και να σπάσει την κατάρα, αλλιώς και ο ίδιος θα πέσει θύμα της κατάρας και θα γίνει ηλίθιος, τα πράγματα δυσκολεύουν…
• Οι κωμωδίες του Σάιμον βασίζονται στις ξεκαρδιστικές ατάκες που διαδέχονται η μία την άλλη πολύ γρήγορα – αυτό είναι ταυτόχρονα το τεράστιο ατού, αλλά και η δυσκολία τους. Διότι πρέπει τόσο ο/η σκηνοθέτης όσο και οι ηθοποιοί να βρουν τρόπους να μην «χάνονται» κάποιες ατάκες μέσα στα γέλια των θεατών και ταυτόχρονα να φανερώσουν το δεύτερο, κρυμμένο επίπεδο που συχνά έχουν τα έργα του Σάιμον, αυτό της βαθιάς μελαγχολίας πίσω από την ξεκαρδιστική κωμωδία. Πρέπει δηλαδή οι ρόλοι να μην αποτελούν καρικατούρες που απλώς λένε πολύ αστεία πράγματα, αλλά για να είναι ολοκληρωμένη η παράσταση πρέπει να νιώσει ο θεατής ότι οι ηθοποιοί που βλέπει πάνω στη σκηνή παίζουν πραγματικούς ανθρώπους, που ταλαιπωρούνται από τα αδιέξοδά τους. Αυτή η δυσκολία είναι ίσως μεγαλύτερη στους “Ηλίθιους” από κάθε άλλο έργο του Σάιμον (πιθανόν γι’ αυτό το έργο δεν “έσκισε” στο πρώτο του ανέβασμα). Οτι δηλαδή, λόγω της ξεκαρδιστικής βλακείας των κατοίκων του χωριού, είναι δύσκολο να ανακαλύψει ο θεατής σημεία ταύτισης με τη μαζική ηλιθιότητα που βλέπει μπροστά του. Γελάει πολύ με αυτό που βλέπει, αλλά για να περάσει η παράσταση στο επόμενο επίπεδο, όπου ο θεατής θα αγαπήσει τους ήρωες, πρέπει να βάλουν ένα γερό χέρι με την τέχνη τους οι ηθοποιοί.
Η παράσταση
• Στην παράσταση που έστησε ο “Σύλλογος Φίλων του Θεάτρου” την σκηνοθεσία έκανε η Ελένη Καρμπαδάκη, η οποία κρατούσε (με εξαιρετική απόδοση) και έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους, τον ρόλο της Σοφίας Ζουμπρίτσκυ, της κόρης μέσω του γάμου της οποίας θα λυνόταν η κατάρα που είχε πέσει στο χωριό. Η σκηνοθεσία ήταν λειτουργική, στα πλαίσια των δυνατοτήτων των σκηνικών και του χώρου.
• Πολύ καλοί στους ρόλους τους ήταν όλοι. Οφείλουμε όμως να πούμε ότι η Ελενα Αθανασοπούλου ως Λένυα Ζουμπρίτσκυ (μητέρα της Σοφίας) ήταν εξαιρετική. Εξίσου εξαιρετικός ήταν και ο σύζυγός της Δόκτωρ Νικολάι Ζουμπρίτσκυ, κατά κόσμο Νάσος Αθανασόπουλος, αδελφός της και πρόεδρος του Συλλόγου.
• Αρεσε ιδιαίτερα, χάρη και στο “παιχνίδι” του με το κοινό, ο Γιάννης Πατεράκης ως Λέων Στεφάνοβιτς Τολτσίνσκυ, ήτοι ο πρωταγωνιστής, νέος δάσκαλος του χωριού που κατάφερε να τα αλλάξει όλα.
• Πολύ πειστική και αστεία η βοσκοπούλα Σνέτσκα από την Ντένια Καραβασιλειάδη. Ο κακός κόμης Γκρέγκορ από τον Ευτύχη Κανδανολέων, ωραίος κακός!!
• Στο ύψος τους οι υπόλοιποι χαρακτήρες, σημαντικοί στην εξέλιξη της πλοκής: Ως Γιέντσνα η Εμμανουέλα Κυριακοπούλου, Σλόβιτς ο Γιώργος Τακτικάκης, Μίσκινα η Φανή Μπουμπόναρη, Δικαστής ο Παρασκευάς Θυμάκης.
• A! Να πάρετε το -δωρεάν διανεμόμενο- πρόγραμμα με τα πολύ εύστοχα σκίτσα του Γιάννη Πατούρα με καρικατούρες των χαρακτήρων.
• Ολοι αυτοί μαζί έστησαν μια άρτια καλλιτεχνικά παράσταση με πολύ γέλιο, με συνομιλία στιγμές – στιγμές με τους θεατές που συμμετέχουν αυθόρμητα στις “ερωτήσεις” που οιονεί τους απευθύνονται. Μια παράσταση που μπορούν να τη δουν με αμείωτο ενδιαφέρον άνθρωποι όλων των ηλικιών και που μπορεί (και πρέπει) να παιχθεί και για τα σχολεία (στην Αθήνα έχει ανέβει και από παιδική – εφηβική σκηνή).
Στο πέτρινο θέατρο “ΑΛΕΞΗΣ ΜΙΝΩΤΗΣ”
Την Πέμπτη στον Αγιο Αντώνιο η “Αναφορά στον Γκρέκο” του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ.
• Η υπογράφουσα ανηφόρισε στον Άγιο Αντώνιο Κισάμου για να δει εκεί την παράσταση “Οι Ηλίθιοι”. Ετσι είχε την ευκαιρία να απολαύσει και την υπέροχη αύρα του χωριού και να δει -δυστυχώς για πρώτη φορά- το υπέροχο πέτρινο θέατρο με το όνομα του μοναδικού θεατρανθρώπου Αλέξη Μινωτή.
• Μαζί μας και οι γύρω κάτοικοι, ο Δήμος Πλατανιά (που πολύ σωστά επέλεξε το χωριό Άγιος Αντώνιος και για την παράσταση “Οι Ηλίθιοι” στα πλαίσια προφανώς μιας πολιτιστικής πολιτικής αποκέντρωσης εκδηλώσεων σε μικρότερα χωριά) εκπροσωπούμενος και από τους αντιδημάρχους κ.κ. Δασκαλάκη Νικ., Μαλακωνάκη Ιωάν. και Καλαϊτζάκη Γ. Και, φυσικά, η δραστήρια πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού, ψυχή της κατασκευής του μικρού πέτρινου θεάτρου, κυρία Βασιλική Πρασάκη – Παπαδάκη, εκπαιδευτικός, η οποία καλωσόρισε όλους μας θερμά.
• Η επόμενη εκδήλωση, στο πέτρινο θέατρο «Αλέξης Μινωτής» στον Άγιο Αντώνιο Κισάμου, όπως ανέφερε η κυρία Πρασάκη, είναι την Πέμπτη 13 Αυγούστου με τη συγκλονιστική και επιτυχημένη παράσταση του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης “Αναφορά στον Γκρέκο” του Ν. Καζαντζάκη.
