Η Ινδία στην Αφρική αναζητά κρίσιµα ορυκτά για να υποστηρίξει την οικονοµική της ανάπτυξη και να διασφαλίσει την ενεργειακή της ασφάλεια. Αυτά τα ορυκτά, όπως το κοβάλτιο και το λίθιο, είναι απαραίτητα για τη βιοµηχανία ηλεκτρικών οχηµάτων και τις νέες τεχνολογίες ενέργειας.
Η αυξανόµενη ζήτηση για αυτά τα υλικά, σε συνδυασµό µε την ανάγκη διαφοροποίησης των προµηθειών και τη µείωση της εξάρτησης από συγκεκριµένες χώρες, οδηγεί την Ινδία να επενδύσει σε αφρικανικές χώρες πλούσιες σε φυσικούς πόρους. Η στρατηγική αυτή εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο του γεωπολιτικού ανταγωνισµού, όπου η Ινδία, όπως και η Κίνα, προσπαθεί να ενισχύσει την παρουσία της στην Αφρική και να εξασφαλίσει τις απαραίτητες πρώτες ύλες για το µέλλον.
Η Κίνα δεν έχει αφήσει αρκετό «χώρο» στην Ινδία για να διεισδύσει στις αφρικάνικες πλουτοπαραγωγικές πηγές, καθώς εδώ και αρκετά χρόνια είχε εστιάσει στα ορυκτά που είναι απαραίτητα για τη βιοµηχανία ηλεκτρικών οχηµάτων, όπως το κοβάλτιο και το λίθιο, έχοντας σηµαντικές επενδύσεις στη Λαϊκή ∆ηµοκρατία του Κονγκό, µια χώρα που κατέχει πάνω από το 60% των παγκόσµιων αποθεµάτων κοβαλτίου. Αυτές οι στρατηγικές κινήσεις έχουν όχι µόνο ενισχύσει τον ρόλο της Κίνας στην παγκόσµια αλυσίδα εφοδιασµού ηλεκτρικών οχηµάτων, αλλά της έχουν επίσης δώσει τεράστια επιρροή σε όλη την αφρικανική ήπειρο. Η Κίνα, µέσω των επενδύσεών της στα κρίσιµα αυτά ορυκτά, εξασφαλίζει την ηγετική της θέση στον αναπτυσσόµενο τοµέα των ηλεκτρικών οχηµάτων και επιτυγχάνει γεωπολιτικά πλεονεκτήµατα, επηρεάζοντας τις οικονοµίες και τις πολιτικές των αφρικανικών χωρών.
Μεταξύ 1991 και 2022, το εµπόριο της Ινδίας µε την Αφρική αυξήθηκε ραγδαία, από 893 εκατοµµύρια δολάρια το 1991 σε $97,8 δις το 2023. Η Αφρικανική Ένωση είναι πλέον ο τέταρτος µεγαλύτερος εµπορικός εταίρος της Ινδίας, µετά τις Ηνωµένες Πολιτείες, την Κίνα και τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα. Η αφρικανική ήπειρος αναµένεται να φιλοξενεί έως και το 25% του παγκόσµιου εργατικού δυναµικού µέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας, ενώ το περιφερειακό ΑΕΠ της έχει ήδη φτάσει τα $2,6 τρις. Αυτές οι εξελίξεις υπογραµµίζουν τη σηµαντική οικονοµική ανάπτυξη της Αφρικής και τον ολοένα και µεγαλύτερο ρόλο της στις παγκόσµιες αγορές, κάτι που καθιστά την περιοχή κρίσιµο εµπορικό εταίρο για την Ινδία.
Οι αφρικανικές χώρες Αιθιοπία, Γκάνα, Μοζαµβίκη, Νότιος Αφρική, Κένυα και Νιγηρία έχουν σηµειώσει σηµαντική οικονοµική άνθηση και είναι πλέον γνωστές ως «οικονοµίες των λιονταριών». Συνολικά, το ΑΕΠ τους φτάνει περίπου το $1 τρις, µε τις περισσότερες από αυτές να καταγράφουν πολύ υψηλούς ρυθµούς ανάπτυξης από το 2010. Αυτή η δυναµική ώθηση έχει οδηγήσει την Ινδία να επενδύσει σηµαντικά στην Αφρική, µε προβλέψεις ότι οι επενδύσεις της θα φτάσουν τα $150 δις µέχρι το 2030. Η Ινδία έχει ήδη δεσµεύσει $14 δις µόνο στη Νιγηρία, επικεντρώνοντας τις επενδύσεις της στον τοµέα του χάλυβα, του πετρελαίου, των µονάδων παραγωγής ενέργειας και στην αµυντική βιοµηχανία. Αλλά και άλλες αφρικανικές χώρες όπως η Ουγκάντα, η Τανζανία, η Ζάµπια, η Αίγυπτος, το Τόγκο και το Μάλι ενδιαφέρουν την Ινδία. Αυτές οι επενδύσεις υπογραµµίζουν τη στρατηγική σηµασία της Αφρικής για την Ινδία και την επιθυµία της να ενισχύσει την οικονοµική της παρουσία στην Αφρική.
Οι Ινδικές µοτοσικλέτες έχουν κατακτήσει την αφρικανική αγορά λόγω της προσιτής τιµής και της εξαιρετικής ποιότητάς τους. Μάρκες όπως η Bajaj και η TVS κυριαρχούν στους αφρικανικούς δρόµους, µε την Bajaj να κατέχει περίπου το 40% του µεριδίου αγοράς και να έχει πουλήσει πάνω από 2,5 εκατοµµύρια δίκυκλα στην Αφρική. Το πιο δηµοφιλές µοντέλο είναι το Bajaj Boxer, γνωστό για την ανθεκτικότητα και την αποδοτικότητά του σε καύσιµα. Οι ινδικές µοτοσικλέτες έχουν κερδίσει τη φήµη της αξιοπιστίας σε σύγκριση µε τα κινεζικά µοντέλα, µε δύο ινδικές µάρκες να έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν πολλές κινεζικές στην αγορά της Αφρικής, κάτι που αποτελεί σηµαντικό επίτευγµα για την Ινδία. Ωστόσο, τα συµφέροντα της Ινδίας δεν περιορίζονται µόνο στις υποδοµές, τη φαρµακευτική βιοµηχανία, τα αυτοκίνητα και το πετρέλαιο, αλλά περιλαµβάνουν και µεγαλύτερα σχέδια.
Η Ινδία έχει κάνει σηµαντικά βήµατα στην εξαγωγή αµυντικού εξοπλισµού, µε αξία άνω των $500 εκατοµµυρίων σε αφρικανικές χώρες µεταξύ 2017 και 2022. Παράδειγµα αποτελεί η προµήθεια ελικοπτέρων, θωρακισµένων οχηµάτων και συστηµάτων παρακολούθησης σε διάφορες χώρες. Η Ινδία προωθεί τώρα νέους εξοπλισµούς, όπως το µαχητικό αεροσκάφος Tejas, το σύστηµα εκτόξευσης ρουκετών Pinaka και τον πύραυλο BrahMos. Οι αµυντικές εξαγωγές της Ινδίας αυξήθηκαν από $185 εκατοµµύρια το 2016 σε $2,6 δισεκατοµµύρια το 2023, µε στόχο να φτάσουν τα $5 δισεκατοµµύρια µέχρι το 2025, µε µεγάλο µερίδιο να προέρχεται από την Αφρική.
Η Ινδία προσπαθεί να εκµεταλλευτεί τις άνισες σχέσεις που έχουν διαµορφωθεί µεταξύ αφρικανικών χωρών και Κίνας µέσω των επενδύσεων των ∆ρόµων του Μεταξιού. Ορισµένες αφρικανικές χώρες γίνονται καχύποπτες σχετικά µε την αποκαλούµενη «παγίδα χρέους» της Κίνας, µε αποτέλεσµα να επανεξετάζουν τις σχέσεις τους και να αναστέλλουν συµβάσεις µε κινεζικές εταιρείες. Η κυβέρνηση του Νίγηρα ανέστειλε τις εξαγωγές πετρελαίου προς την Κίνα, ενώ ο Πρόεδρος της Τανζανίας απείλησε να ακυρώσει ένα έργο αξίας 10 δισεκατοµµυρίων δολαρίων, χαρακτηρίζοντάς το «θανάσιµο κινεζικό δάνειο». Επίσης, η Γκάνα ακύρωσε ένα συµβόλαιο $236 εκατοµµυρίων και ο Πρόεδρος της Λαϊκής ∆ηµοκρατίας του Κονγκό ζήτησε αναθεώρηση των συµβάσεων εξόρυξης του 2008 µε την Κίνα, υποστηρίζοντας ότι µόνο η Κίνα γίνεται πλουσιότερη, ενώ η χώρα του παραµένει φτωχή.
Οι κινεζικές επενδύσεις στην Αφρική έχουν αρχίσει να µειώνονται, µε τα δάνεια της Κίνας προς αφρικανικές χώρες να πέφτουν από $28,5 δις το 2016 σε λιγότερο από $1 δις το 2022. Αυτή η µείωση µπορεί να σηµαίνει ότι η Κίνα έχει υπερβεί τις δυνατότητές της, προσφέροντας στην Ινδία την ευκαιρία να ενισχύσει την παρουσία της στην Αφρική. Πρόσφατα, η Κίνα αναγκάστηκε να υποσχεθεί επενδύσεις $50 δις για την Αφρική τα επόµενα χρόνια για να αντιµετωπίσει την Ινδία. Ωστόσο, η Ινδία αντιµετωπίζει δυσκολίες, καθώς η Κίνα έχει δηµιουργήσει 25 οικονοµικές και εµπορικές ζώνες σε 16 αφρικανικές χώρες, δηµιουργώντας ισχυρές σχέσεις αλληλεξάρτησης.
Η Ινδία, γνωρίζοντας τους περιορισµούς της, αναζητά µια µοναδική στρατηγική που να αξιοποιεί την δική της δύναµη. Η Ινδία και αρκετές αφρικάνικες χώρες έχουν µια κοινή ιστορία αποικισµού, η οποία συνέβαλε στη διαµόρφωση των σχέσεών τους για πολλά χρόνια, και καθώς αναδυόµενες από την αυτοκρατορική κυριαρχία, εντάχθηκαν στο κίνηµα των Αδεσµεύτων, ένα κίνηµα που στόχευε στη διατήρηση της ανεξαρτησίας τους από τις µεγάλες δυνάµεις και στην προώθηση της συνεργασίας µεταξύ των αναπτυσσόµενων χωρών. Αυτή η κοινή εµπειρία και στόχος συνέβαλαν στη δηµιουργία ισχυρών σχέσεων µεταξύ της Ινδίας και των αφρικανικών χωρών.
Η χώρα µας µε ασθενή παρουσία στις αφρικάνικες αγορές θα πρέπει να αναγνώσει της προοπτικές ανάπτυξης και να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες εκµεταλλευόµενη την θαλάσσια υπεροχή της.
Παρασκευάς Περάκης και Μιχαήλ Λαμπαθάκης κάνουν… uboxing την επικαιρότητα
