Με αφορμή τη φετινή επέτειο από την 21η Απριλίου 1967, την ημερομηνία κατάλυσης του δημοκρατικού πολιτεύματος από μια ομάδα επίορκων αξιωματικών του ελληνικού στρατού, θα «φιλοξενήσουμε» μεταφρασμένα στη νεοελληνική γλώσσα δύο αποσπάσματα από αρχαίους Έλληνες στοχαστές τα οποία σχετίζονται με την υπεροχή της δημοκρατίας έναντι της τυραννίας. Υπενθυμίζουμε, πριν προχωρήσουμε, ότι τον Απρίλη του 1967 καταλύθηκε, με τις ευλογίες του Στέμματος, στην Ελλάδα η δημοκρατία κι έχει αντικατασταθεί από στρατιωτική δικτατορία.
Για τη νομιμοφάνεια του καθεστώτος «πρωθυπουργός» είχε αρχικά οριστεί ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Κων/νος Κόλλιας, ο οποίος ορκίστηκε με την επικράτηση της χούντας, ύστερα από υπόδειξη του βασιλιά Κων/νου ως «τοποτηρητής» του στα νέα κέντρα αποφάσεων. Αποφάσεις, όμως, για τις οποίες «λύνει και δένει» ο συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος, «υπουργός» Προεδρίας στην «κυβέρνηση» Κόλλια και ιθύνων νους της «εθνοσωτηρίου επαναστάσεως» της 21/4/1967. Η πλάστιγγα μετά τους πρώτους μήνες γέρνει προς το μέρος των συνταγματαρχών, που ελέγχουν πλέον τα πάντα, στο στρατό και στην κοινωνία, με εκτοπίσεις, φυλακίσεις, έκτακτα στρατοδικεία, καθαιρέσεις.
Ας σταθούμε πρώτα – πρώτα, λοιπόν, στον Αριστοτέλη (Μτφρ. Β. Μοσκόβης. 1989. Αριστοτέλους Πολιτικά. Ι–ΙΙ. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη): «Πρώτο, λοιπόν, είδος δημοκρατίας είναι εκείνη που παίρνει τ’ όνομά της κυρίως από την ισότητα. Η ισότητα δηλ. σύμφωνα με το νόμο μιας τέτοιας δημοκρατίας, συνίσταται στο ότι οι φτωχοί κι οι πλούσιοι έχουν ίδια δικαιώματα και στο ότι καμιά από τις δυο αυτές ομάδες δεν είναι κυρίαρχη η μια της άλλης, αλλά κι οι δύο είναι όμοιες.
Γιατί, αν, όπως παραδέχονται μερικοί, η ελευθερία καθώς κι η ισότητα μπορεί να φτάνουν στο ψηλότερο σημείο τους, μόνο σ’ αυτό το πολίτευμα συμβαίνει, αφού όλοι, χωρίς εξαίρεση, οι πολίτες έχουν όμοια δικαιώματα και μετέχουν σ’ όλα τ’ αξιώματα. Κι όπως ο λαός αποτελεί την πλειοψηφία κι οι αποφάσεις της πλειοψηφίας είναι τελεσίδικες, αναγκαστικά αυτό το σύστημα είναι δημοκρατία». Ο δε Ισοκράτης σημειώνει, μεταξύ άλλων, και τα εξής: «Ακόμη δε ποίος από τους συνηλικιώτας μου δεν ενθυμείται και ταύτα, ότι δηλαδή η μεν δημοκρατία έτσι εκόσμησε την πόλιν με ιερά οικοδομήματα και θεία έθιμα, ώστε ακόμη και τώρα οι ερχόμενοι εις την πόλιν να νομίζουν ότι αυτή είναι αξία όχι μόνον των Eλλήνων να άρχη, αλλά και όλων των άλλων λαών, ότι δε οι τριάκοντα τα μεν έθιμα παρημέλησαν τους δε ναούς διήρπασαν, επώλησαν δε τον ναύσταθμον αντί τριών ταλάντων διά να τον κρημνίσουν οι αγοράσαντες αυτόν, διά την οικοδόμησιν του οποίου η πόλις εξώδευσεν ουχί ολιγώτερα των εκατόν ταλάντων;»
(Μτφρ. Σ. Τζουμελέας. 1949. Ισοκράτους Αρεοπαγιτικός, Περί Ειρήνης. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος).
