Ναπολέων Μαραβέγιας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Μακροοικονομικής
Ανάλυσης και Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ολοκλήρωσης, πρ. υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ 2015
Ενα βιβλίο που επιχειρεί να διατυπώσει απαντήσεις (ενός υψηλής επιστημονικής ευθύνης ειδικού για την ανάπτυξη) στα πολλά και κρίσιμα ερωτήματα των Ελλήνων πολιτών κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης όπως: ποιος “φταίει” για την κρίση, τι πρέπει να κάνουμε για να έρθει επιτέλους η ανάπτυξη. Αλλά και ποιες είναι οι δυνατότητες και οι περιορισμοί της χώρας μας μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο ή μήπως σε λύση εκτός ευρώ. Ομως ο καθηγητής Μαραβέγιας (ο οποίος εκτός των πολλών άλλων επιστημονικών του δραστηριοτήτων το 2003 – 2004 ήταν εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Κέντρο Ανωτάτων Αγρονομικών Σπουδών) στα 100 κείμενα που διερωτάται από το 2012 ως το 2014 γιατί δεν προχώρησαν οι μεταρρυθμίσεις, γιατί έχει μεγάλη σημασία για την Ελλάδα η αλλαγή της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής, ποιο είναι το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης, πώς μπορούμε να κάνουμε ένα άλμα προς τα εμπρός και πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις νέες συνθήκες για να αλλάξουμε πολλά στο πολιτικό μας σύστημα, στη διοίκηση, στους θεσμούς μας. Ο Ν.Μ. από τον Ιούνιο του 2014 μίλησε για: Ωρα συναινέσεων και μετριοπάθειας με διεκδίκηση ελάφρυνσης του χρέους, με συμμετοχή όλων μαζί των φιλοευρωπαϊκών δημοκρατικών δυνάμεων για την ανάπτυξη και επιβίωση της χώρας ξεφεύγοντας από τη “σισύφεια” μοίρα μας.
Για να επισημάνει (από 22.12.2013) την απόλυτη ανάγκη για εθνική συνεννόηση για την ανάπτυξη της χώρας… Ομως τώρα μέσα στην κομματική αλληλουχία 10 μέρες πριν από αυτές τις κρισιμότατες εκλογές θα υπάρξει εθνική συνεννόηση;
ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΩΝ
Η οικονομική κρίση στη χώρα μας σήμανε το τέλος ψευδαισθήσεων. Θα έπρεπε όμως να σημάνει και γενικό συναγερμό για όλους. Για το πολιτικό σύστημα, που επωφελήθηκε ή μας συνέβαλε στη μακαριότητα της ελληνικής κοινωνίας για τις επιχειρηματικές ελίτ, που απολάμβαναν τον κρατικό εναγκαλισμό, αλλά και για τις πνευματικές ελίτ, που είχαν αφεθεί στη ραστώνη του μεσογειακού ήλιου. Δυστυχώς, συναγερμός δεν σήμανε όσο δυνατά και τρομακτικά έπρεπε. Διακηρύχθηκε βέβαια από όλους ότι η επερχόμενη κρίση ισοδυναμεί με έναν ιδιότυπο πόλεμο, χωρίς όμως στην ουσία να αλλάξουν οι συμπεριφορές ώστε να αντιμετωπιστεί η καταστροφή.
ΑΜΕΣΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Η ΕΘΝΙΚΗ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ
Αμεση προτεραιότητα θα έπρεπε τότε να είναι η κινητοποίηση και η συμφωνία όλων των δυνάμεων του έθνους, εντός και εκτός Ελλάδας ώστε να εκπονηθεί και να εφαρμοστεί επιτέλους χωρίς καθυστέρηση ένα εθνικό σχέδιο (με επιμέρους εξειδικεύσεις) για την έξοδο από την κρίση.
Ομως, τέτοιο σχέδιο δεν φαίνεται να υπήρξε ποτέ. Με αποτέλεσμα να υποχρεώνεται η χώρα μας να ακολουθήσει για τη σωτηρία της το σχέδιο άλλων, δηλαδή των εταίρων και δανειστών της… με αποτέλεσμα να βρίσκεται στο έλεός τους. Ομως, δυστυχώς, ούτε και σήμερα που η κοινωνία έφθασε στα όριά της οι πολιτικές, επιχειρηματικές και πνευματικές δυνάμεις έχουν κατορθώσει να συμφωνήσουν, να προτείνουν και να εφαρμόσουν ένα εθνικό στάδιο για τη σωτηρία και την ανάπτυξη της χώρας μας.
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΙΟ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Το παραπάνω κείμενο γράφτηκε και δημοσιεύτηκε στην “Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία” την 25η Ιουλίου 2013. Δηλαδή δύο χρόνια και δύο μήνες πριν. Συγγραφέας αυτού του κειμένου, αλλά και μιας σειράς άλλων κειμένων για τη μη επιτυγχανόμενη ανάπτυξη της χώρας μας. είναι ο διακεκριμένος -σε ευρωπαϊκή κλίμακα- καθηγητής (στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1997) από το 2000 είναι καθηγητής Μακροοικονομικής ανάλυσης και ευρωπαϊκής οικονομικής ολοκλήρωσης…
Εχει διατελέσει πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Αγρονομικής Ερευνας και άλλων Ιδρυμάτων όπως του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Ιονίων Νήσων, αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας Jean Monet. Επίσης διετέλεσε υπουργός Ανάπτυξης στην υπηρεσιακή κυβέρνηση το 2012.
Ο καθηγητής Μαραβέγιας έχει συγγράψει ή επιμεληθεί ή με άλλους καθηγητές μια σειρά σημαντικών βιβλίων για την αγροτική πολιτική και την οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα, για τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΕ 100 ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΥΘΥΝΗΣ
Στο νέο του βιβλίο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παπαζήση 2015 και παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στη “Στοά του Βιβλίου” έχει τον εξαιρετικού ενδιαφέροντος τίτλο (ιδιαίτερα για την προεκλογική μας συγκυρία) “Η υπόσχεση της ανάπτυξης”.
Στο βιβλίο αυτό αναδημοσιεύονται 100 επίκαιρα άρθρα του που γράφτηκαν για το ευρύ κοινό των εφημερίδων. Στόχος του συγγραφέα -όπως αναφέρει- στο μικρό κείμενό του ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ είναι:
Μέσα από τα 100 κείμενα να επιχειρήσει να διατυπώσει κάποιες απαντήσεις στα πολλά και κρίσιμα ερωτήματα των Ελλήνων πολιτών, όπως:
Ποιος φταίει για την κρίση, τι πρέπει να κάνουμε για να έρθει, επιτέλους η ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ποιες είναι οι δυνατότητες και οι περιορισμοί της χώρας μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, μήπως υπάρχει λύση εκτός ευρώ, πόσο μεγάλη σημασία έχει η εκπαίδευση για την ανάπτυξη της χώρας, γιατί δεν προχωρούν οι μεταρρυθμίσεις, γιατί είναι δύσκολη, αλλά απαραίτητη, η μείωση της φοροδιαφυγής, πόσο μεγάλη είναι η φτώχεια στη χώρα μας, γιατί έχει μεγάλη σημασία η αλλαγή της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής για τη χώρα μας, ποιο είναι το μέλλον της Ευρώπης και πολλά άλλα.
ΣΕ ΤΟΣΟ ΚΡΙΣΙΜΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΔΙΑΨΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΧΥΣΕΩΝ
Διαβάζοντας σχεδόν όλα τα 100 αυτά άρθρα εκτίμησα την πνευματική, επιστημονική, πολιτικο-οικονομική και κοινωνική ευθύνη ενός σύγχρονου σημαντικού επιστήμονα και πολίτη ο οποίος ως απόλυτα ειδικός για όλα τα θέματα της πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς ανάπτυξης κατέθεσε με θάρρος αντικειμενικότητα και εγκυρότητα (με γλώσσα κοινής λογικής) τον επιστημονικό του λόγο στο χρονικό διάστημα 2013 – 2014.
Μια τόσο κρίσιμη περίοδο ελπίδων, αγώνων, διαψεύσεων, συγχύσεων, απογοητεύσεων και σκληρότατων πολιτικών κομματικών ανταγωνισμών.
Μέσα σ’ αυτή τη σημερινή πραγματικότητα θα αναφερθώ περιληπτικά.
ΓΙΑΤΙ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ ΤΟ ΤΡΕΝΟ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Κείμενο 52 με τίτλο: “Γιατί δεν έρχεται η ανάπτυξη;”. Σ’ αυτό το δραματικά κρίσιμο ερώτημα ο καθηγητής Ναπολέων Μαραβέγιας γράφει και τα εξής στο φύλλο της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας, 1.9.2015:
1. Το μεγάλο ερώτημα που απασχολεί τους Ελληνες πολίτες είναι τι συνέβη και σταμάτησε το τρένο της ανάπτυξης και με ποιον τρόπο θα ξεκινήσει πάλι, ώστε να δημιουργηθεί πλούτος και να υπάρξουν θέσεις εργασίας, αντί να φουντώνει η φτώχεια και η ανεργία.
2. Υπάρχει μια γενική ομοφωνία, ότι οι δημόσιες και οι ιδιωτικές επενδύσεις διαδραματίζουν τον σημαντικότερο ρόλο στην αναπτυξιακή διαδικασία. Γι’ αυτό αν οι επενδύσεις μειωθούν σημαντικά, αυτό θα σημάνει πολύ σύντομα οικονομικό μαρασμό και ανεργία…
ΔΑΝΕΙΖΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΥΠΕΡΜΕΤΡΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ
3. Πράγματι, αυτό συνέβη στην ελληνική οικονομία. Η κυβέρνηση της εποχής καθώς δεν υπήρχαν αρκετά δημόσια έσοδα, δανειζόταν για να πραγματοποιεί μεγάλες δαπάνες (καταναλωτικές, κυρίως, για να ικανοποιεί τους πολίτες – πελάτες) συσσωρεύοντας χρέος.
4. Τότε όταν η διαφορά εσόδων δαπανών (έλλειμμα) ξεπέρασε κάθε όριο οι δανειστές (διεθνείς αγορές) σταμάτησαν να δανείζουν την Ελλάδα την άνοιξη του 2010 καθώς η παγκόσμια κρίση περιόρισε τη ρευστότητα διεθνώς. Η τότε κυβέρνηση αντί να περιορίσει δραστικά μόνο τις καταναλωτικές δαπάνες για να μειωθεί το έλλειμμα όπως συμφώνησε πιεζόμενη από την τρόικα μείωσε και τις επενδυτικές δαπάνες και αύξησε υπέρμετρα τη φορολογία σε πολίτες και επιχειρήσεις. Με αποτέλεσμα τον περιορισμό της αναπτυξιακής δυναμικής της οικονομίας.
ΝΑ ΞΕΦΥΓΕΙ Η ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΑΥΛΟ ΚΥΚΛΟ
Στο επόμενο άρθρο του, με τίτλο “Πώς θα έρθει η ανάπτυξη” (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 8-9-2013) γράφει συμπερασματικά ότι: Υπάρχουν δύο προτάσεις με παραλλαγές που θεωρούν ότι η χώρα δεν πρέπει να επιστρέψει στην εποχή των ελλειμμάτων. Η πρώτη πρόταση αποδίδει μεγάλη σημασία στον ιδιωτικό τομέα για την αναπτυξιακή διαδικασία. Ενώ η δεύτερη πρόταση, χωρίς να υποβαθμίζει τη σημασία του ιδιωτικού τομέα, θεωρεί ότι ένας εκσυγχρονισμένος δημόσιος τομέας μπορεί και πρέπει να επιταχύνει την ανάπτυξη και να εξασφαλίζει την κοινωνική συνοχή, αλλά σε κάθε περίπτωση η χώρα μας πρέπει να ξεφύγει από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης και της συσσώρευσης χρέους με νεοδανεισμό, προκειμένου να εφαρμόσει οποιαδήποτε αναπτυξιακή πρόταση…
ΤΩΡΑ, ΠΩΣ ΘΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ Η ΜΕΓΙΣΤΗ ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Ομως τώρα, με τη νέα δανειακή σύμβαση με νέο χρέος – δανεισμό κ.λπ. Η αναπτυξιακή κρίση εντείνεται. Για να πει σε επόμενο άρθρο του (22.12.2013) ο καθηγητής Μαραβέγιας προφητικά ότι: Είτε υπογραφεί νέο μνημόνιο, όπως επιδιώκουν οι Ευρωπαίοι εταίροι μας για να συνεχίσουν τη δανειοδότηση (και να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό που προκύπτει για τα επόμενα χρόνια), είτε όχι το κρίσιμο ζήτημα είναι κατά πόσο θα υπάρξει μια γενναία διευθέτηση του συνολικού χρέους της χώρας μας, που ανέρχεται σήμερα σε 320 δισ. ευρώ ή στο περίπου 170% του Α.Ε.Π. για να χρειαστεί νέο μνημόνιο…
Τώρα όμως που είναι δεδομένη η νέα συμφωνία πώς θα πραγματοποιηθεί η μέγιστη ανάγκη της ανάπτυξης;
ΝΑ ΣΤΗΡΙΞΟΥΝ ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ
Το άρθρο αυτό του καθηγητή Ναπολέοντα Μαραβέγια έχει τον σημαντικό τίτλο: “Εθνική συνεννόηση για την ανάπτυξη της χώρας”. Κάτω από αυτό τον τίτλο σηματοδοτούνται όλες οι πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές αναγκαιότητες τις οποίες πρέπει να προσέξουν όλοι οι αρχηγοί, υπαρχηγοί και σύμβουλοι όλων των κομμάτων καθώς και όλοι οι πολίτες που πρέπει να ψηφίσουν στηρίζοντας με την ψήφο τους την εθνική συνεννόηση για την ανάπτυξη της χώρας ως υπέρτατης ανάγκης. Για να μας πει στο κείμενό του ο καθηγητής Ν. Μαραβέγιας ότι
ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΜΑΖΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΑΠΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ
ο φαύλος κύκλος της στασιμότητας μπορεί να “σπάσει” μόνο με δύο προϋποθέσεις που μπορεί να συνυπάρξουν: α) Να σταματήσει η υποχρέωση ύπαρξης μεγάλων πλεονασμάτων στους ετήσιους προϋπολογισμούς, αν το δημόσιο χρέος ελαφρυνθεί πολύ σημαντικά με συμφωνία των ευρωπαϊκών εταίρων μας και β) να πραγματοποιηθούν μαζικές επενδύσεις από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, με πόρους κυρίως από το εξωτερικό μόνο έτσι θα επιτευχθούν υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, η οποία είναι αδύνατη αν δεν υπάρξει πολιτική συνεννόηση όλων των φιλοευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Με απαραίτητη τη συμφωνία πάνω σ’ ένα κοινό αναπτυξιακό σχέδιο μέσα στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι…
