Οι αγώνες ράλι, που είχαν αρχίσει να αναπτύσσονται με γοργούς τη δεκαετία του ’30, σαρώθηκαν από τη λαίλαπα του Β’ Παγκοσμίου Πόλεμου, όπως και κάθε αθλητική δραστηριότητα στη γηραιά ήπειρο. Η Ευρώπη ήταν τότε η κυρίαρχη δύναμη στον μηχανοκίνητο αθλητισμό, όπως συμβαίνει εν πολλοίς και σήμερα.
Με γοργούς ρυθμούς μετά το τέλος του πολέμου άρχισε να συζητείται στους κόλπους της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αυτοκινήτου (FIA) η διοργάνωση ενός ενιαίου πρωταθλήματος με κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Το νέο σχέδιο ονομάστηκε Formula A, όπου Φόρμουλα αναφέρεται σ’ ένα σύνολο κανόνων, που πρέπει να τηρούνται από τις ομάδες, ενώ το Α (1 αργότερα) αναφέρεται στις προδιαγραφές των αυτοκινήτων που παίρνουν μέρος στο πρωτάθλημα.
Την 1η Σεπτεμβρίου 1946 έγινε ο πρώτος δοκιμαστικός αγώνας Φόρμουλα 1 (Formula 1) στο Τορίνο, υπό την επωνυμία Βαλεντίνο Γκραν Πρι, με νικητή τον ιταλό Ακίλε Βάρτσι, που οδηγούσε μια Αλφα-Ρομέο 158 Αλφέτα. Τα αυτοκίνητα που πήραν μέρος στον αγώνα δεν διέφεραν και πολύ από τα αντίστοιχα της προπολεμικής εποχής. Το αυτοκίνητο του Βάρτσι στην πραγματικότητα είχε κατασκευαστεί τη δεκαετία του ’30.
Στις 2 Οκτωβρίου 1947 η FIA παίρνει την οριστική απόφαση να διοργανώσει ένα αγώνα Φόρμουλα 1, αρχής γενομένης από το 1950. Ο πρώτος αγώνας του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος διεξάγεται στις 13 Μαΐου 1950 στο Σίλβερστοουν, ένα εγκαταλελειμμένο αεροδρόμιο της RAF. Νικητής είναι ο Τζιουζέπε Φαρίνα με Αλφα Ρομέο. Τα αυτοκίνητα είναι μεταλλικά, με τον κινητήρα εμπρός και τους τροχούς ακάλυπτους και έχουν μέγιστο κυβισμό τα 4500 κ.ε. για ατμοσφαιρικούς κινητήρες και 1500 κ.ε. για τους υπερτροφοδοτούμενους. Οι περισσότεροι αγώνες διαρκούν 500 χιλιόμετρα ή 5 ώρες και επιτρέπεται η αλλαγή οδηγών.
Το 1954 θεσπίζονται νέοι κανονισμοί, οι οποίοι θα ισχύσουν μέχρι το 1960. Ο μέγιστος κυβισμός καθορίζεται στα 2500 κ.ε. για τους ατμοσφαιρικούς κινητήρες και τα 750 κ.ε. για του υπερσυμπιεζόμενους. Το 1958 καθιερώνεται η χρήση βενζίνης αντί των καυσίμων αλκοόλης και μειώνεται το μήκος των αγώνων από τα 500 χλμ. ή τρείς ώρες σε 300 χλμ. ή δύο ώρες. Τη δεκαετία του ’50 κυριάρχησε ο αργεντίνος Χουάν Μανουέλ Φάνχιο, που κατέκτησε 5 πρωταθλήματα. Το 1958 καθιερώθηκε το πρωτάθλημα κατασκευαστών.
Η δεκαετία του ’60 ανήκει στους αγγλοσάξονες οδηγούς και στις εταιρείες Μπράμπαμ, Λότους και Φεράρι. Αναμφισβήτητα, όμως, αυτοί που άλλαξαν την πορεία της Φόρμουλα 1 στη συγκεκριμένη δεκαετία ήταν η Λότους του Κόλιν Τσάπμαν και οι οδηγικές ικανότητες του Τζιμ Κλαρκ. Ο πρώτος παρουσιάζει το αυτοφερόμενο πλαίσιο, χαρίζοντας στον οδηγό του δύο παγκόσμια πρωταθλήματα. Τα αεροδυναμικά βοηθήματα και οι σπόνσορες συμπληρώνουν την προσφορά της Λότους στο άθλημα.
Στις 4 Ιουνίου 1967 παρουσιάζεται στο ολλανδικό Γκραν Πρι ο κινητήρας V8 Cosworth, ο οποίος για τα επόμενα 16 χρόνια θα είναι ο κυρίαρχος. Ο μέγιστος κυβισμός καθορίζεται στο 1,5 λίτρο, που θα ισχύσει ως το 1965. Ένα χρόνο αργότερα ανεβαίνει στα 3,5 λίτρα και με μικρές εναλλαγές διαρκεί μέχρι και σήμερα.
Τη δεκαετία του ’70, Λότους και Φεράρι μοιράζονται τα πρωταθλήματα κατασκευαστών, ενώ οι αγγλοσάξονες εξακολουθούν να κυριαρχούν στο πρωτάθλημα οδηγών. Ο αυστριακός Νίκι Λάουντα και ο βραζιλιάνος Φιτιπάλντι σπάνε τη μονοτονία με δύο και ένα τίτλο αντίστοιχα. Η Ρενό εισάγει το 1977 τον υπερτροφοδοτούμενο κινητήρα και δύο χρόνια αργότερα θα κερδίσει τον πρώτο της αγώνα στη Γαλλία. Ferrari και BMW την αντιγράφουν και οι ημέρες του ατμοσφαιρικού κινητήρα είναι μετρημένες. Η σφηνοειδής Lotus 72, με τα ψυγεία στο πλάι, κάνει την πρώτη της εμφάνιση.
Τη δεκαετία του ’80 κυριαρχούν οι ΜακΛάρεν και Γουίλιαμς, ενώ στους οδηγούς γάλλοι και βραζιλιάνοι κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Η Μπράμπαμ-BMW είναι το πρώτο τούρμπο αυτοκίνητο που κερδίζει το παγκόσμιο πρωτάθλημα (1983).
Το 1980 ξεσπά διαμάχη για τον έλεγχο των αγώνων Φόρμουλα 1, μεταξύ της FOCA (Ένωση των Κατασκευαστών Αυτοκινήτων της Φόρμουλα 1) και της Διεθνούς Ομοσπονδίας. Οι κατασκευαστές με επικεφαλής τον πανούργο Μπέρνι Έκλεστον θα κερδίσουν τη μάχη και την εμπορική εκμετάλλευση της Φόρμουλα 1. Τo 1981 o Ρον Ντένις αναλαμβάνει τη ΜακΛάρεν και η ομάδα παρουσιάζει το πρώτο μονοθέσιο από ανθρακονήματα, σχεδιασμένο από τον Τζον Μπάρναρντ.
Τη δεκαετία του ’90 ο θάνατος του Άιρτον Σένα στην Ίμολα (1994) σημάδεψε για πάντα τον κόσμο της Φόρμουλα 1. Είχε προλάβει να κατακτήσει τρία παγκόσμια πρωταθλήματα και δυστυχώς κανένας δεν θα μάθει ποτέ πού μπορούσε να φτάσει. Τόσο ο θάνατος του βραζιλιάνου, άσου όσο και μια σειρά από μοιραία δυστυχήματα, ανάγκασαν τη FIA να πάρει αυστηρά μέτρα για την ασφάλεια των αγώνων.
Η Γουίλιαμς κυριάρχησε στο πρωτάθλημα κατασκευαστών, ενώ από την Μπενετόν ανέτειλε το άστρο του γερμανού Μίκαελ Σουμάχερ, που κέρδισε το πρώτο του πρωτάθλημα το 1994 και το 2000 έδωσε στη Φεράρι τον πρώτο της τίτλο στο πρωτάθλημα οδηγών, έπειτα από 21 χρόνια.
Η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα ανήκει στον Μίκαελ Σουμάχερ και τη Φεράρι. Ο γερμανός έσπασε το ρεκόρ του Χουάν Μανουέλ Φάνχιο (5 πρωταθλήματα), κατακτώντας 7 και βαδίζει φέτος για το 8ο. Ακόμη, κατέρριψε το ρεκόρ νικών που είχε ο Αλέν Προστ (51), έχοντας ξεπεράσει τις 90.
Από το 2010 ξεκίνησε η δυναστεία ενός άλλου Γερμανού, του Ζεμπάστιαν Φέτελ, ο οποίος κέρδισε τέσσερις συνεχόμενους τίτλους έως το 2013 και σε ηλικία μόλις 26 ετών απειλεί πολλά ρεκόρ στη Φόρμουλα 1. Τον βοήθησε σ’ αυτή του την προσπάθεια η αξιόπιστη ομάδα της Red Bull του πάμπλουτου αυστριακού ποτοποιού Ντίτριχ Μάτεσιτς, η οποία με τη σειρά της κατέκτησε ισάριθμους τίτλους στο πρωτάθλημα κατασκευαστών.
Η Φόρμουλα 1 είναι σήμερα μια ιδιαίτερα επικερδής επιχείρηση θεάματος, η οποία προσελκύει χιλιάδες θεατές στις πίστες και δισεκατομμύρια τηλεθεατές. Μα πάνω απ’ όλα, παραμένει ένα πεδίο δοκιμών για την εξέλιξη και την ασφάλεια της αυτοκίνησης.
Πρωτάθλημα Οδηγών
Έτος Οδηγός Ομάδα
1950 ΙταλίαΤζουζέπε Φαρίνα Άλφα Ρομέο
1951 ΑργεντινήΧουάν Μανουέλ Φάνχιο Άλφα Ρομέο
1952 ΙταλίαΑλμπέρτο Ασκάρι Φεράρι
1953 ΙταλίαΑλμπέρτο Ασκάρι Φεράρι
1954 ΑργεντινήΧουάν Μανουέλ Φάνχιο Μερτσέντες – Μαζεράτι
1955 ΑργεντινήΧουάν Μανουέλ Φάνχιο Μερτσέντες
1956 ΑργεντινήΧουάν Μανουέλ Φάνχιο Λάντσια – Μαζεράτι
1957 ΑργεντινήΧουάν Μανουέλ Φάνχιο Μαζεράτι
1958 Μ. ΒρετανίαΜάικ Χόθορν Φεράρι
1959 ΑυστραλίαΤζακ Μπράμπαμ Κούπερ – Κλάιμαξ
1960 ΑυστραλίαΤζακ Μπράμπαμ Κούπερ – Κλάιμαξ
1961 ΗΠΑΦιλ Χιλ Φεράρι
1962 Μ. ΒρετανίαΓκράχαμ Χιλ BRM
1963 Μ. ΒρετανίαΤζίμι Κλαρκ Λότους – Κλάιμαξ
1964 Μ. ΒρετανίαΤζον Σέρτις Λότους – Κλάιμαξ
1965 Μ. ΒρετανίαΤζίμι Κλαρκ Λότους – Κλάιμαξ
1966 ΑυστραλίαΤζακ Μπράμπαμ Μπράμπαμ – Ρέπκο
1967 Νέα ΖηλανδίαΝτένις Χολμ Μπράμπαμ – Ρέπκο
1968 Μ. ΒρετανίαΓκράχαμ Χιλ Λότους – Φορντ
1969 Μ. ΒρετανίαΤζάκι Στιούαρτ Ματρά – Φορντ
1970 ΑυστρίαΓιόχεν Ριντ Λότους – Φορντ
1971 Μ. ΒρετανίαΤζάκι Στιούαρτ Τάιρελ – Φορντ
1972 ΒραζιλίαΕμερσον Φιτιπάλντι Λότους – Φορντ
1973 Μ. ΒρετανίαΤζάκι Στιούαρτ Τάιρελ – Φορντ
1974 ΒραζιλίαΕμερσον Φιτιπάλντι Μακλάρεν – Φορντ
1975 ΑυστρίαΝίκι Λάουντα Φεράρι
1976 Μ. ΒρετανίαΤζέιμς Χαντ Μακλάρεν – Φορντ
1977 ΑυστρίαΝίκι Λάουντα Φεράρι
1978 ΗΠΑΜάριο Αντρέτι Λότους – Φορντ
1979 Ν. ΑφρικήΤζόντι Σέκτερ Φεράρι
1980 ΑυστραλίαΑλαν Τζόουνς Γουΐλιαμς – Φορντ
1981 ΒραζιλίαΝέλσον Πικέ Μπράμπαμ – Φορντ
1982 ΦινλανδίαΚέκε Ρόσμπεργκ Γουΐλιαμς – Φορντ
1983 ΒραζιλίαΝέλσον Πικέ Μπράμπαμ – BMW
1984 ΑυστρίαΝίκι Λάουντα Μακλάρεν – TAG
1985 ΓαλλίαΑλέν Προστ Μακλάρεν – TAG
1986 ΓαλλίαΑλέν Προστ Μακλάρεν – TAG
1987 ΒραζιλίαΝέλσον Πικέ Γουίλιαμς – Χόντα
1988 ΒραζιλίαΑϊρτον Σένα Μακλάρεν – Χόντα
1989 ΓαλλίαΑλέν Προστ Μακλάρεν – Χόντα
1990 ΒραζιλίαΑϊρτον Σένα Μακλάρεν – Χόντα
1991 ΒραζιλίαΑϊρτον Σένα Μακλάρεν – Χόντα
1992 Μ. ΒρετανίαΝάιτζελ Μάνσελ Γουΐλιαμς – Ρενό
1993 ΓαλλίαΑλέν Προστ Γουΐλιαμς – Ρενό
1994 ΓερμανίαΜίκαελ Σουμάχερ Μπένετον – Φορντ
1995 ΓερμανίαΜίκαελ Σουμάχερ Μπένετον – Ρενό
1996 Μ. ΒρετανίαΝτέιμον Χιλ Γουΐλιαμς – Ρενό
1997 ΚαναδάςΖακ Βιλνέβ Γουΐλιαμς – Ρενό
1998 ΦινλανδίαΜίκα Χάκινεν Μακλάρεν – Μερτσέντες
1999 ΦινλανδίαΜίκα Χάκινεν Μακλάρεν – Μερτσέντες
2000 ΓερμανίαΜίκαελ Σουμάχερ Φεράρι
2001 ΓερμανίαΜίκαελ Σουμάχερ Φεράρι
2002 ΓερμανίαΜίκαελ Σουμάχερ Φεράρι
2003 ΓερμανίαΜίκαελ Σουμάχερ Φεράρι
2004 ΓερμανίαΜίκαελ Σουμάχερ Φεράρι
2005 ΙσπανίαΦερνάντο Αλόνσο Ρενό
2006 ΙσπανίαΦερνάντο Αλόνσο Ρενό
2007 ΦιvλανδίαΚίμι Ραϊκόνεν Φεράρι
2008 Μ. ΒρετανίαΛιούις Χάμιλτον Μακ Λάρεν – Μερτσέντες
2009 Μ. ΒρετανίαΤζένσον Μπάτον Μπρον – Μερτσέντες
2010 ΓερμανίαΖεμπάστιαν Φέτελ Ρεντ Μπουλ – Ρενό
2011 ΓερμανίαΖεμπάστιαν Φέτελ Ρεντ Μπουλ – Ρενό
2012 ΓερμανίαΖεμπάστιαν Φέτελ Ρεντ Μπουλ – Ρενό
2013 ΓερμανίαΖεμπάστιαν Φέτελ Ρεντ Μπουλ – Ρενό
2014 Μ. ΒρετανίαΛιούις Χάμιλτον Μερτσέντες
Πρωτάθλημα Κατασκευαστών
Έτος Ομάδα
1958 Μ. ΒρετανίαΒάνγουολ
1959 Μ. ΒρετανίαΚούπερ
1960 Μ. ΒρετανίαΚούπερ
1961 ΙταλίαΦεράρι
1962 Μ. ΒρετανίαBRM
1963 Μ. ΒρετανίαΛότους
1964 ΙταλίαΦεράρι
1965 Μ. ΒρετανίαΛότους
1966 Μ. ΒρετανίαΜπράμπαμ
1967 Μ. ΒρετανίαΜπράμπαμ
1968 Μ. ΒρετανίαΛότους
1969 ΓαλλίαΜατρά
1970 Μ. ΒρετανίαΛότους
1971 Μ. ΒρετανίαΤάιρελ
1972 Μ. ΒρετανίαΛότους
1973 Μ. ΒρετανίαΛότους
1974 Μ. ΒρετανίαΜακΛάρεν
1975 ΙταλίαΦεράρι
1976 ΙταλίαΦεράρι
1977 ΙταλίαΦεράρι
1978 Μ. ΒρετανίαΛότους
1979 ΙταλίαΦεράρι
1980 Μ. ΒρετανίαΓουίλιαμς
1981 Μ. ΒρετανίαΓουίλιαμς
1982 ΙταλίαΦεράρι
1983 ΙταλίαΦεράρι
1984 Μ. ΒρετανίαΜακΛάρεν
1985 Μ. ΒρετανίαΜακΛάρεν
1986 Μ. ΒρετανίαΓουίλιαμς
1987 Μ. ΒρετανίαΓουίλιαμς
1988 Μ. ΒρετανίαΜακΛάρεν
1989 Μ. ΒρετανίαΜακΛάρεν
1990 Μ. ΒρετανίαΜακΛάρεν
1991 Μ. ΒρετανίαΜακΛάρεν
1992 Μ. ΒρετανίαΓουίλιαμς
1993 Μ. ΒρετανίαΓουίλιαμς
1994 Μ. ΒρετανίαΓουίλιαμς
1995 Μ. ΒρετανίαΜπένετον
1996 Μ. ΒρετανίαΓουίλιαμς
1997 Μ. ΒρετανίαΓουίλιαμς
1998 Μ. ΒρετανίαΜακΛάρεν
1999 ΙταλίαΦεράρι
2000 ΙταλίαΦεράρι
2001 ΙταλίαΦεράρι
2002 ΙταλίαΦεράρι
2003 ΙταλίαΦεράρι
2004 ΙταλίαΦεράρι
2005 ΓαλλίαΡενό
2006 ΓαλλίαΡενό
2007 ΙταλίαΦεράρι
2008 ΙταλίαΦεράρι
2009 Μ. ΒρετανίαΜπρον
2010 ΑυστρίαΡεντ Μπουλ
2011 ΑυστρίαΡεντ Μπουλ
2012 ΑυστρίαΡεντ Μπουλ
2013 ΑυστρίαΡεντ Μπουλ
2014 ΓερμανίαΜερτσέντες
ΠΗΓΗ: sansimera.gr
