Ίσως να σας είναι γνωστό το έργο του Ρωμαίου ποιητή Οβιδίου “Μεταμορφώσεις”. Αυτό το ποιητικό αριστούργημα που εκτίνεται σε 15 βιβλία και 12.000 στίχους γράφτηκε μετά τον 1 μ.χ. αιώνα και μας αφηγείται όλους εκείνους τους μύθους της ελληνικής (κυρίως) και ρωμαϊκής αρχαιότητας που κάνουν λόγω για κάποια μεταμόρφωση, δηλαδή για την υπερφυσική μεταβολή της μορφής κάποιου προσώπου ή πράγματος σε κάποια άλλη.
Που να φανταζόταν ο Οβίδιος πως το έργο του, γεμάτο με τις πιο γνωστές ιστορίες της αρχαιότητας θα έδινε πνοή σε ποιητές, ζωγράφους, γλύπτες και συγγραφείς όπως ήταν ο σατιρικός συγγραφέας Λουκιανός με το έργο Συμπόσιο ή το αξιοθαύμαστο γλυπτό του Μπερνίνι Απόλλων και Δάφνη που δεσπόζει στη Γκαλλερία Μποργκέζε, ενώ μια από τις ιστορίες του θα παρουσίαζε ομοιότητες με τον ιαπωνικό μύθο των Ιζανάγκι και Ιζανάμι.
Πρόκειται για τον Ορφέα και την Ευρυδίκη που παρουσιάζονται στο δέκατο βιβλίο των Μεταμορφώσεων. Η ιστορία ξεκινάει με το θάνατο της Ευρυδίκης, που προκαλείται από το δάγκωμα ενός φιδιού λίγο μετά το γάμο τους. Ο Ορφέας, αλλόφρων από τον πόνο του χαμού, κατεβαίνει στον Κάτω Κόσμο και με τη λύρα του προσπαθεί να πείσει τον Άδη και την Περσεφόνη να του επιστρέψουν τη γυναίκα του σαν δώρο.
Με τα λόγια αγάπης και τη γλυκιά μελωδία του έπεισε ο Ορφέας τους θεούς να του επιστρέψουν την Ευρυδίκη. Η προϋπόθεση ήταν όμως στο δρόμο για το γυρισμό να μην γυρίσει να κοιτάξει την αγαπημένη του έως ότου φτάσουν στη Γη.
Μέσα όμως στην αγωνία του, δεν άντεξε και λίγο πριν φτάσουν στο τέλος της διαδρομής αθέτησε την υπόσχεσή του. Έτσι η Ευρυδίκη χάθηκε για πάντα και ο Ορφέας έμεινε μόνος και απαρηγόρητος που έχασε την αγαπημένη του από δικό του σφάλμα.
Σύμφωνα με τον μύθο, πολλές νύμφες προσπάθησαν να τον γοητεύσουν, αλλά αυτός απέφευγε τον έρωτά τους γιατί είχε στην καρδιά του τη γυναίκα που έχασε λόγω της αδυναμίας του.
Ο μυθικός αυτός έρωτας που έχει εμπνεύσει μέχρι σήμερα τη μουσική, τον κινηματογράφο, το θέατρο και την όπερα, φαίνεται να παρουσιάζει ομοιότητες με τον ιαπωνικό μύθο δυο θεοτήτων, του Ιζανάγκι και της αδελφής του, της Ιζανάμι, τους οποίους οι αρχέγονοι θεοί κάλεσαν για να δημιουργήσουν στεριά. Μετά τη δεύτερη τελετή του γάμου τους, δημιουργήθηκαν τα 8 νησιά της Ιαπωνίας, οι θεοί της θάλασσας, της στεριάς και της βροχής. Όταν όμως η Ιζανάμι γεννούσε το θεό της φωτιάς τα γεννητικά της όργανα κάηκαν και έτσι αρρώστησε βαριά. Η θεά δεν άντεξε και πέθανε. Από τα δάκρυα του συζύγου της γεννήθηκε η θεά του θρήνου και ο άνδρας μην αντέχοντας τον πόνο της απώλειας, πάνω στην οργή του, έκοψε το κεφάλι του νεογέννητου παιδιού που ήταν η αιτία θανάτου της γυναίκας του.
Ο Ιζανάγκι αποφάσισε να κατεβεί στον Κάτω Κόσμο για να την ξαναβρεί. Όταν την συνάντησε της είπε: «Έλα, αγαπημένη μου. Οι χώρες που δημιουργούμε μαζί δεν έχουν τελειώσει ακόμα. Έλα πίσω!», «Κρίμα, που δεν ήρθες νωρίτερα. Τώρα πια έφαγα από το ψωμί του Κάτω Κόσμου. Όμως, ναι, θέλω να γυρίσω πίσω. Αλλά πρέπει να το συζητήσω με τις θεότητες του Κάτω Κόσμου. Μη γυρίσεις να με κοιτάξεις!».
Η θεά αργούσε να ξαναβγεί από το παλάτι και ο Ιζανάγκι αποφάσισε να μπει στα σκοτεινά δωμάτια μ’ ένα δαυλό για να την ψάξει. Όμως όταν την βρήκε, αθέτησε την υπόσχεσή του και την κοίταξε. Τότε το σώμα της άρχιζε να σαπίζει και από αυτό να γεννιούνται οι θεότητες των κεραυνών. Εκείνη ντροπιάστηκε και έστειλε την Ασχημογυναίκα του Κάτω Κόσμου να τον καταδιώξει. Η Ιζανάμι έγινε η θεά του Κάτω Κόσμου για πάντα. Ο ιαπωνικός μύθος παρουσιάζει ομοιότητες όχι μόνο στους κύκλους του φωτός και του σκότους, αλλά κυρίως στην κατάβαση στον Κάτω Κόσμο και στην παράκληση/όρο να μην κοιτάξουν οι δυο άντρες τις γυναίκες τους. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το ψωμί που δοκίμασε η Ιζανάμι στον Κάτω Κόσμο μοιάζει με το σπόρο από ρόδι που έφαγε η Περσεφώνη από απερισκεψία και την σύνδεσε μια για πάντα με τον Άδη.
Παρ’ όλες τις ομοιότητες, ο ιαπωνικός μύθος στηρίζεται σε μια εντελώς διαφορετική φιλοσοφία με τη δική μας, κάτι που είναι εμφανές, αν τον διαβάσει κανείς. Αντίθετα μ’ εμάς, οι Ιάπωνες δεν εκμεταλλεύονται τις δραματικές δυνατότητες, ενώ η λύση που δίνουν μοιάζει μ’ ένα είδος συμβιβασμού.
Όπως και να έχει, και οι δυο μύθοι αξίζουν να μελετηθούν.
