«Ο άνθρωπος λοιπόν πίσω από τον άνθρωπο, ο άνθρωπος πίσω από την πράξη είναι αυτός που αξίζει την τιμωρία που δεν θα πάρει ποτέ».
Ο ηθικός αυτουργός σαν όρος του ποινικού δικαίου χαρακτηρίζει εκείνον που προκαλεί (με πρόθεση) σε άλλον την απόφαση για τη διάπραξη μιας άδικης πράξης.
Το γεγονός ότι τιμωρείται με την ίδια ποινή με την οποία τιμωρείται και ο αυτουργός δείχνει πόσο καθοριστικός είναι ο ρόλος του και πιθανόν είναι ο πρώτος και κύριος που ευθύνεται για την τέλεση ενός πραγματικού εγκλήματος η ενός ηθικού εγκλήματος. Ο κόσμος μας είναι γεμάτος ηθικούς αυτουργούς και δυστυχώς είναι εκείνοι που δεν θα τιμωρηθούν σχεδόν ποτέ, που θα αποποιηθούν όλες τις ευθύνες αν και γνωρίζουν ότι το ‘’ έγκλημα ‘’ το διέπραξαν εκείνοι. Και το διέπραξαν, παρακινώντας , ενθαρρύνοντας, συμβουλεύοντας, με πειθώ και φορτικότητα ώστε να προκαλούν και τελικά να καταφέρουν να πείσουν τον φίλο, το συνάδελφο, τον συνεργάτη, τον συγγενή, την οικογένεια να κάνει πράγματα που σχεδόν πάντα δεν είναι καλά.
Αυτοι οι άνθρωποι συνήθως επικαλούνται το γεγονός ότι μας αγαπούν, ότι θέλουν το καλό μας και εκεί ακριβώς βρίσκεται η δύναμη τους. Ζούμε στην εποχή που έχει χαθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των ανθρώπων και αυτό τους καθιστά ακόμα πιο ευάλωτους σε τέτοιου είδους συμπεριφορές. Η έλλειψη επικοινωνίας, η αστάθεια στις σχέσεις μας και στις απόψεις μας, ο φόβος, η έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μας, όλα αυτά δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για τους ανθρώπους αυτούς οι οποίοι σπάνια μας συμβουλεύουν για το καλό μας . Όταν επιτρέπουμε να μας επηρεάζουν οι άλλοι σε βαθμό μεγαλύτερο από ότι επηρεάζουμε οι ίδιοι τον εαυτό μας, όταν γινόμαστε υποχείριο κάποιων ανθρώπων και βάζουμε τις απόψεις μας και τις θέσεις μας για τη ζωή μας και τον εαυτό μας σε δεύτερη μοίρα ακούγοντας και υιοθετώντας τις απόψεις άλλων, τότε τίποτα καλό δεν πρόκειται να συμβεί. Γιατι ακόμα κι αν αυτό το άλλο πρόσωπο μας συμβουλεύσει για κάλο πιθανότατα δεν μπορεί να γνωρίζει το δικό μας το καλό. Όταν δε οι συμβουλές και η πίεση που μας ασκεί ο άλλος προκειμένου να κάνουμε εμείς αυτά που εκείνος θεωρεί σωστά οδηγήσουν σε μοιραία λάθη, ανεπανόρθωτες ή και ακραίες ακόμη καταστάσεις, τότε ο σύμβουλος μας ( ηθικός αυτουργός ) ως δια μαγείας εξαφανίζεται από τη ζωή μας ή μένει χωρίς να φέρει καμία ευθύνη αφού τελικά την πράξη την κάναμε εμεις κι όχι αυτός. Επι της ουσίας, όμως, είναι ο μόνος υπεύθυνος, αλλά κι ο μόνος που ποτε δεν θα ΄΄πληρωσει’’ για το άδικο, το κακό, το έγκλημα.
Ο άνθρωπος, λοιπόν, πίσω από τον άνθρωπο , ο άνθρωπος πίσω από την πράξη, είναι αυτός που αξίζει την τιμωρία που δεν θα παρει ποτέ. Το δικαστήριο, όπως ανέφερα και παραπάνω, τιμωρεί εξίσου τον ηθικο αυτουργό. Το πρόβλημα, βέβαια, είναι ότι ελάχιστες περιπτώσεις θα καταλήξουν στο δικαστήριο για να τιμωρηθούν τελικά. Οι άλλες, οι καθημερινές, αυτές που κανουν τον κόσμο μας ζούγκλα, την ζωή μας αφόρητη, την πίστη στον συνάνθρωπο ανύπαρκτη, αυτές οι περιπτώσεις κι αυτοι οι άνθρωποι που τις προκάλεσαν, δεν θα τιμωρηθούν ποτέ. Οι διαφθορείς τις ηθικής μας υπόστασης θα παραμείνουν ατιμώρητοι, άγνωστοι, αδιάφοροι για το κακό που προκάλεσαν. Δικαιοσύνη θα τους αποδοθεί από τον ίδιο τους τον εαυτό καθώς μόνο εκείνοι γνωρίζουν την αλήθεια…