Κύριε διευθυντά,
τη Δευτέρα 12 Ιουνίου 2023 εδημοσιεύθη στα Χανιώτικα Νέα μία εξαίρετη ανταπόκριση του Γιάννη Λυβιάκη, η οποία αφορούσε τα εγκαίνια μιας Έκθεσης Φωτογραφίας στα Παλαιά Ρούματα.
Κεντρικός ομιλητής ήτο ο φωτογράφος Φάνης Μανουσάκης, ένας συμπολίτης μας πολύ καλλιεργημένος. Εμαθήτευσε στο εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο Ζυμβραγού παρά του περίφημου Δασκάλου Ιγγλεζάκη, όπου έμαθε πολλά πράγματα. Κατόπιν “εγυμνάσθη” στο Β΄ Γυμνάσιο Χανίων, όπου εσυμπλήρωσε την εννεαετή του σχολική Εκπαίδευση. Ακολούθησαν οκταετείς σπουδές στη Σχολή Ναυπηγικής Βιομηχανίας και στη Σχολή Εργοδηγών Ναυπηγών. Απεφοίτησε ως Σχεδιαστής Πλοίων και ηργάσθη 25 έτη στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.
Από την πρώτη περίοδο γνωριμίας μας εκατάλαβα ότι έχω να κάνω με έναν ποιοτικό άνθρωπο, ο οποίος είναι αυτοδίδακτος φωτογράφος με επαγγελματική σταδιοδρομία 35 ετών. Πριν λίγους μήνες μου έδειξε ένα προσχέδιο ομιλίας του για τα εγκαίνια της προαναφερόμενης Έκθεσης στα Παλαιά Ρούματα. Εντυπωσιασμένος από το περιεχόμενο του κειμένου του εζήτησα να μου δώσει το κείμενο αυτό, ίνα το δώσω ως άσκηση στα τμήματα της Γ΄ τάξεως του 6ου Γυμνασίου Χανίων, όπου διδάσκω Νέα Ελληνική Γλώσσα.
Πραγματικά τόσο το ύφος, όσο και η Σύνταξη του γραπτού αυτού εταίριαζε για μαθητές του προαναφερόμενου επιπέδου. Περισσότερο δε, ήθελα να καταδείξω εις τους μαθητάς μου ότι οι παλαιότεροι μάθαιναν στα Σχολεία μας Ελληνικά, ασχέτως του ότι αργότερα ησχολήθησαν με άλλα πράγματα.
Παραθέτω αυτούσιο το κείμενο της ομιλίας:
«Κυρίες και Κύροι, φίλτατοι.
Θα δανειστώ μία άποψη του ταλαντούχου σκηνοθέτη Άλφρεντ Χίτσκοκ,
που έλεγε ότι οι παλιές φωτογραφίες είναι η κοινωνική διάσταση του χρόνου. Αν η φωτογραφία σημαίνει σύλληψη μιας στιγμής την οποία κρατάμε για πάντα, ας αναλογιστούμε την τεράστια διαλεκτική αντίφαση που περιέχει αυτή η σκέψη. Σήμερα σε αυτή την αίθουσα βιώνουμε αυτό ακριβώς. Βλέπουμε στις φωτογραφίες πρόσωπα οικεία, συγγενικά, φιλικά, συγχωριανών, πρόσωπα του παρελθόντος. Κάθε φωτογραφία ξεχωριστή, ιδιαίτερη, με το δικό της ταξίδι, το οποίο μένει ανεξίτηλο στο χρόνο, μας συνοδεύει στη ζωή και διατηρεί τα συναισθήματα μας.
Η φωτογραφία είναι η ανθρώπινη ψευδαίσθηση του σταματημού του χρόνου. Κοιτάζοντας μέσα από τις φωτογραφίες ζούμε το παρελθόν, βλέπουμε το παρόν και φανταζόμαστε το μέλλον. Η φωτογραφία είναι η συνισταμένη του τόπου, του χρόνου, του ιστορικού γεγονότος, των κοινωνικών δεδομένων, του βιώματος και του βλέμματος. Η φωτογραφία μέσα από τα δικά της οπτικά ισοδύναμα αποκαλύπτει τη σχέση που έχει με το χρόνο, τη μνήμη, τη ζωή, τον θάνατο, την πραγματικότητα.
Σήμερα μπροστά σ΄ αυτές τις φωτογραφίες ζούμε το ξύπνημα των αισθήσεων, των συναισθήσεων και των συνειδήσεων. Διαβάζομε την ιστορική και κοινωνική ζωή του χωριού που ζούμε, και βιώνομε τις στιγμές του παρελθόντος νομίζοντας ότι ήταν μόλις χθες. Γνώριμα πρόσωπα που το κάθε ένα έχει τη δική του ιστορία και όλα μαζί δημιούργησαν τη μικρή/ μεγάλη κοινωνία του χωριού τους. Αλλά και του διπλανού χωριού, και του άλλου χωριού, και του άλλου, και όλα μαζί ένα κοινωνικό σύνολο που λέγεται πατρίδα, Ελλάδα.
Βλέπουμε πρόσωπα που διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο στη συγκρότηση του Ελληνικού κράτους, Νικόλαος Ρενιέρης, Μάρκος Ρενιέρης. Παρατηρούμε πρόσωπα, τα οποία έφυγαν για τους πολέμους και κάποια δεν γύρισαν, αλλά οι φωτογραφίες είναι μάρτυρες στο πέρασμα τους από το χωριό, από τη ζωή. Επίσης έχομε και φωτογραφίες που αποτυπώνουν τον πόνο και το μόχθο αλλά και την δημιουργία και την πρόοδο αυτών που έμειναν πίσω. Βλέπουμε τον παραδοσιακό γάμο στο σπίτι της νύφης, το γλέντι, τον χορό, τα καφενεία, τις δραστηριότητες, τις παρέες στα σπίτια, τους παραδοσιακούς οργανοπαίχτες, τον πραματευτή, την καθημερινότητα, εξέχουσες προσωπικότητες του χωριού που διακρίθηκαν στο λειτούργημα που επέλεξαν. Ένα μεγάλο σύνολο ανθρώπων και οικογενειών που έκαναν μεγάλο αυτό το χωριό των Παλαιών Ρουμάτων.
Έχω την τύχη να συνεργαστώ πολλές φορές με τις δραστηριότητες των Παλαιών Ρουμάτων, και ομολογώ ότι πραγματικά πρωτοπορούν! Η Συλλογή της Λαϊκής Βιβλιοθήκης που θεμελιώθηκε μέσα στη δίνη του πολέμου, η Συλλογή του Λαογραφικού Μουσείου τα τελευταία χρόνια, και τώρα η συλλογή και μόνιμη έκθεση παλαιών φωτογραφιών συμπληρώνουν την κοινωνική, ιστορική και πολιτιστική πορεία των Παλαιών Ρουμάτων.
Όλοι χαιρόμαστε απολαμβάνοντας αυτό το αποτέλεσμα. Θερμά συγχαρητήρια στον πρόεδρο του Σωματείου της Λαϊκής Βιβλιοθήκης και επιμελητή της μόνιμης έκθεσης φωτογραφίας, Εμμανουήλ Μπομπολάκη, στο Συμβούλιο του Σωματείου, στους Συλλόγους του χωριού, το Δήμο Πλατανιά και σε όλους τους χωριανούς που αγκάλιασαν αυτή την προσπάθεια.
Παλαιά Ρούματα, 11-6-2023
Φάνης Μανουσάκης Φωτογράφος»
Κωνσταντίνος Κ. Κνιθάκης
