Η καταστροφή της Καρχηδόνας από τους Ρωμαίους (146 π.Χ.)

Η κατάληψη και καταστροφή της Καρχηδόνας, αλλά και της Κορίνθου από τους Ρωμαίους το 146 π.Χ. αποτελούν γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία της ανθρωπότητας και αναφέρονται έκτοτε ως σημεία αναφοράς στις διεθνείς σχέσεις. Και στις δύο περιπτώσεις είναι εμφανής η καταστροφική μανία και το μίσος του εισβολέα εναντίον πόλεων με ανθηρό πολιτισμό και οικονομική ισχύ.

Στην προκειμένη ιστορική αναδρομή – η εξιστόρηση των γεγονότων παραπέμπει σε παραλληλισμούς με τα τεκταινόμενα του σημερινού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας – θα αναφερθούμε στην ολοσχερή καταστροφή της Καρχηδόνας από τους Ρωμαίους, ύστερα από τρεις πολέμους.

Ο πρώτος διήρκησε 24 χρόνια ( 264-241 π. Χ.), ο δεύτερος 17 χρόνια ( 218 – 201 π. Χ.) και ο τρίτος 3 χρόνια ( 149 – 146 π.Χ.) που επέφερε την πλήρη καταστροφή της πόλης της Καρχηδόνας και τη διαγραφή από τον χάρτη του Καρχηδονιακού κράτους, στη θέση του οποίου εγκαταστάθηκε το IMPERIUM της Ρώμης. Οι πόλεμοι αυτοί επέκτειναν τις πολεμικές επιχειρήσεις των Ρωμαίων πέραν της Ιταλικής χερσονήσου, στη Σικελία, στη Σαρδηνία, στην Κορσική και στην Αφρική με αποτέλεσμα η Ρώμη να μετατραπεί σε μεγάλη μεσογειακή δύναμη.

Αιτία της Ρωμαϊκής επιθετικότητας υπήρξε η ταχεία ανάπτυξη της οικονομικής και στρατιωτικής δύναμης των Καρχηδονίων, που ανησυχούσε τους Ρωμαίους.

Αφορμή δόθηκε, όταν η οι Καρχηδόνιοι κήρυξαν πόλεμο, τον οποίο στη συνέχεια έχασαν, κατά της Νουμιδίας, χώρας δυτικά της Καρχηδόνας, περιοχή της σημερινής Αλγερίας. Η Ρώμη, επικαλούμενη το δικαίωμα που της παρείχε η συνθήκη ειρήνης του 201 π.Χ. κήρυξε τον πόλεμο κατά της Καρχηδόνας και διέταξε τον στρατό της να αποβιβαστεί στην Αφρική. Οι Καρχηδόνιοι ηττήθηκαν. Στις διαπραγματεύσεις περί ειρήνης που ακολούθησαν, παρόλο που όλες οι παράλογες απαιτήσεις των Ρωμαίων ικανοποιήθηκαν, στο τέλος προέβαλαν την αξίωση να εκκενωθεί η Καρχηδόνα, την οποία οι ύπατοι με εντολή της Συγκλήτου είχαν αναλάβει να καταστρέψουν ολοσχερώς. Γι αυτό οι κάτοικοι έπρεπε να απομακρυνθούν σε απόσταση 10 μιλίων.

Οι Καρχηδόνιοι δεν δέχτηκαν τον όρο αυτόν και η πόλη τέθηκε σε κατάσταση άμυνας. Τρία χρόνια (149-146 π. Χ.) κράτησε η πολιορκία της Καρχηδόνας και ο λαός, παρά τις αφάνταστες κακουχίες και στερήσεις, εξακολουθούσε να αμύνεται με αυτοθυσία.

Επειδή μέχρι το 147 δεν είχε κατακτηθεί η πόλη αποφασίστηκε να ανατεθεί η αρχηγία του ρωμαϊκού στρατού στην Αφρική στον Πόπλιο Κορνήλιο Σκιπίωνα Αιμιλιανό, στα χέρια του οποίου έπεσε τελικά η πόλη ύστερα από γενναία έφοδο που κράτησε έξι ημέρες παρά τη σθεναρή αντίσταση των Καρχηδονίων.

Όταν έπεσε η πόλη, ο Σκιπίων Αιμιλιανός δίστασε να ακολουθήσει την εντολή της Συγκλήτου για την ολοσχερή καταστροφή της Καρχηδόνας και έστειλε το εξής μήνυμα στη Σύγκλητο: «Η Καρχηδών κατελήφθη, γνωρίσατε διαταγές σας».

Η Σύγκλητος κατέληξε σε ομόφωνη απόφαση: Η Καρχηδόνα πρέπει να καταστραφεί.
Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική, σε τέτοιο σημείο που οργώθηκε όλη η έκταση της πόλης και την έσπειραν με αλάτι για να μη μπορεί τίποτα πλέον να φυτρώσει εκεί. Η σφαγή που επακολούθησε ήταν γενική και το όλο γεγονός χαρακτηρίστηκε ως μία από τις πιο βάρβαρες ενέργειες του Ρωμαϊκού στρατού.

Ο δισταγμός του Σκιπίωνα Αιμιλιανού να καταστρέψει την πόλη ενισχύεται και από τον ιστορικό Αππιανό, που παραθέτει:

« Ο Σκιπίων δάκρυσε ατενίζοντας την πόλη αυτή που είχε ευημερήσει επί επτακόσια χρόνια και κυριάρχησε σε τόσα εδάφη, νησιά και θάλασσες… Έκλαψε, λοιπόν, ο Σκιπίων για τους εχθρούς του και οικτίρησε τη μοίρα του και απάγγειλε τους στίχους του Ομήρου: έσσεται ήμαρ οτ’ αν ποτ’ ολώλη Ίλιος ιρή και Πρίαμος και λαός εϋμμελίω Πριάμοιο. ( Θάρθει η ημέρα, όταν η ιερή Τροία, ο Πρίαμος και ο λαός στον οποίο βασιλεύει θα καταστραφούν Ζ, 448)».

Ο Σκιπίων Αιμιλιανός ονομάστηκε Σκιπίων ο Αφρικανός και ήταν θετός εγγονός του συνονόματού του Σκιπίωνα Αφρικανού.

Η Καρχηδών έπαψε για πάντα να υπάρχει. Οι Ρωμαίοι έθαψαν και το όνομά της και μετονόμασαν το σύνολο του άλλοτε καρχηδονιακού κράτους σε «Άφρικα». Και σήμερα, όποιος επισκεφτεί την Καρχηδόνα -15 χιλιόμετρα από την Τύνιδα – δεν αντικρύζει παρά ελάχιστα ερείπια.

Οι ιστορικοί διερωτώνται ποιοι ήταν οι λόγοι που ώθησαν τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο να πάρει την απόφαση της καταστροφής. Ας συγκρατήσουμε, μεταξύ άλλων, την καχυποψία των Συγκλητικών για την αναγεννημένη και εύρωστη Καρχηδόνα, που ο Συγκλητικός Κάτων ο πρεσβύτερος την είχε επισκεφτεί και διακήρυττε ότι ήταν επιβεβλημένη η καταστροφή με τη φράση που έμεινε ιστορική “ceterum censeo Carthaginem esse delendam” (Κατά τα λοιπά πιστεύω ότι η Καρχηδόνα πρέπει να καταστραφεί).

Η εξιστόρηση της καταστροφής της Καρχηδόνας από τους Ρωμαίους το 146 π.Χ., έτος που επίσης κατέστρεψαν την Κόρινθο, δηλαδή 2168 χρόνια πριν, πιθανόν να δημιουργήσουν συνειρμούς, που να παραπέμπουν στην επικαιρότητα των ημερών μας ή να παρουσιάζουν ομοιότητες με την καταστροφή της Μαριούπολης και των άλλων ρημαγμένων από τη ρωσική αδηφαγία ουκρανικών πόλεων.

Αυτό έγκειται στην κρίση του αναγνώστη.