Η επιστημονική ανάλυση όπως επιχειρείται για τη σκοτεινή περίοδο της κατοχής μέσα από το βιβλίο “Η Κρήτη στα χρόνια της κατοχής 1941-1945” του Γιάννη Σκαλιδάκη, αναδείχθηκε στην παρουσίαση του βιβλίου το απόγευμα της Τετάρτης στο πλαίσιο του 2ου Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων.
Aρχικά ο συγγραφέας επισήμανε πως τα γεγονότα της εποχής κερδίζουν όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον των σημερινών πολιτών, ενώ υπάρχουν και αυξημένες συγγραφικές δουλειές για αυτήν την περίοδο. Ρωτήθηκε για τη Μάχη της Κρήτης και απάντησε στην αναθεώρηση της ιστορίας του καθηγητή Ρίχτερ, ενώ εκτενή κουβέντα έγινε για τα διοικητικά και οικονομικά θέματα της κατοχής.
Για την καθημερινότητα του Κρητικού μέσα στην κατοχή, τη λειτουργία των “Λαϊκών Επιτροπών” ως “ιμάντας” μεταβίβασης των εντολών των κατακτητών” αλλά και των αιτημάτων των τοπικών κοινωνιών, το διατροφικό ζήτημα που προέκυψε για τους Κρητικούς, ο ρόλος των συνεργατών των ναζί, τα σχέδια των Γερμανών για λειτουργιά ναυτικής βάσης στο νησί αλλά η αξιοποίηση της Κρήτης ως τουριστικός προορισμός στο πλαίσιο του προγράμματος kdf “Δύναμη μέσω της Χαράς” που αναφέρονται μέσα στο βιβλίο έγινε εκτενή επεξήγηση από τον Γιάννη Σκαλιδάκη.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον είχε το τμήμα της κουβέντας για τις δεκάδες “αντιστασιακές” οργανώσεις που αναγνωρίσθηκαν από το μεταπολεμικό ελληνικό κράτος, που έγιναν ακόμα περισσότερες από τη χούντα, για να έλθει η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης το 1982 και να ρυθμιστεί η κατάσταση. Η συζήτηση “άναψε” στην αναφορά των στοιχείων που παρουσιάζει στο βιβλίου του ο Γ. Σκαλιδάκης όπως παρουσιάζονται από τους πρωτογενείς φακέλους της SOE (Επιχειρήσεις Ειδικών Αποστολών), τα κρατικά βρετανικά αρχεία, τις εκθέσεις Λη Φέρμορ, Ντανμπαμπιν, Φίλντινγκ, Γουντχάουζ.
Σε αυτές διαφαίνεται ξεκάθαρα πως πρώτιστο καθήκον των Βρετανών πρακτόρων στην Κρήτη κατά την κατοχή ακολουθώντας τις οδηγίες της πολιτικής τους ηγεσίας ήταν να «να βάλουν κάτω από τις ομπρέλα τους διάφορους καπετάνιους» και κυρίως «να αποδυναμώσουν, διασπάσουν και να διαλύσουν το ΕΑΜ- ΕΛΑΣ» από πολύ νωρίς.
Μάλιστα αυτό έγινε παρότι το ΕΑΜ στην Κρήτη δεν είχε τον ισχυρό κομμουνιστικό πυρήνα του ΕΑΜ της Ηπειρωτικής Ελλάδας αλλά αποτελούνταν ειδικά σε επίπεδο ηγεσίας από παλιούς Βενιζελικούς και μέλη του Φιλελεύθερου κόμματος. Ωστόσο η αντιμοναρχική διάθεση του ήταν αρκετή «για να προκαλέσει την πολεμική των Βρετανών που ήθελαν στη χώρα να επιστρέψει ο Βασιλιάς και η κυβέρνηση του, όπως και κατάφεραν τελικά».
Τέλος ο συγγραφέας κλήθηκε να απαντήσει και σε όσους ισχυρίζονται ότι στην Κρήτη δεν έγινε εμφύλιος πόλεμος λόγω της Τρομάρισας, επισημαίνοντας πως κάτι τέτοιο δεν αντέχει την οποιαδήποτε κριτική αφού ούτε η συμφωνία τηρήθηκε ποτέ από την ΕΟΚ και τους Βρετανούς αλλά και επειδή στην Κρήτη έγινε εμφύλιος, όχι στο μέγεθος και στη μορφή που είχαμε στη βόρεια Ελλάδα, αλλά επίσης βίαιος.
