Στα “Χανιώτικα νέα” διάβαζα προ καιρού με μεγάλη μου χαρά ότι «Ήγγικε γαρ η ευλογημένη ώρα για την Κρητική διάλεκτο», του κ. Γεωργίου Ν. Βλατάκη, Προέδρου του ιστορικού Συλλόγου των αποδήμων Ρεθύμνιων της Αττικής το “Αρκάδι”.
Είμαι, θα μπορούσα να πω, φανατική λάτρης της Κρητικής διαλέκτου, φαίνεται καθαρά στα πεζά, με τις μαντινάδες μου, τις ρίμες και τα ριζίτικα που κατά πολλές δεκάδες έχω γράψει. Μερικά δημοσιεύονται από τα “Χανιώτικα νέα” και τα “Σελινιώτικα νέα”, τα οποία από καρδιάς ευχαριστώ για τη μεγάλη στήριξη, δεκαετιών που μου παρέχουν.
Πέντε (5) βιβλία μου είναι έτοιμα για έκδοση. Oμως τα περισσότερα βρίσκονται γραμμένα σε τετράδια και περιμένουν να βρουν μιαν άσπρη μέρα για να κυκλοφορήσουν. Οι τοπικές ντοπιολαλιές σιγά-σιγά, μεθοδικά και με πλάγιους τρόπους περιθωριοποιούνται. Η ευλογημένη ώρα για την Κρητική Γλώσσα φαίνεται πως πλησιάζει. Θα είναι μια αναγνώριση για ένα θησαυρό που η αξία των λέξεων θα γίνει γνωστή, θα εκτιμηθεί και θα αναγνωριστεί και από τους νεότερους. Μπορεί βέβαια όταν θα διδάσκεται σαν γλώσσα, να χάνει πάρα πολλά από την μελωδικότητα, την ποιητικότητα και την αξία της… Γι’ αυτό θα πρέπει όλοι εμείς οι απανταχού Κρητικοί, τα υπέροχα ακούσματα που στριφογυρίζουν στις αναμνήσεις μας, να συνεχίζουμε ακριβώς το ίδιο να τα μεταφέρουμε στα παιδιά με τα εγγόνια μας. Αυτός ο πλούτος έκφρασης με τα πολλά νοήματα, με λέξεις, πολλές φορές αρχαίες, θα πρέπει να μην αλλοιώνονται αλλά να υπάρχει ίδια συνέχεια και πορεία στις νεότερες γενιές που θα ακολουθούν. Με τη μελωδικότητα της Κρητικής γλώσσας σε ολόκληρη την Κρήτη, μεταφέρεται ο πολιτισμός μας, η παράδοση, η ταυτότητα, η θρησκεία με την οικογένεια και τα ιερά με τα όσιά μας. Η ζωή μας εξιστορείται και μέσα από τα τραγούδια μας, τους χορούς, με τις γιορτές και τα πανηγύρια, μα και από τις κάθε είδους ξεφαντώσεις.
Τα χαρακτηριστικά της Κρητικής ψυχής με καρδιά και όλα όσα μας χαρακτηρίζουν σαν Κρήτη, θα πρέπει να φυλαχθούν με σεβασμό, ανάλογα, όπως μας παραδόθηκαν από τους γονείς και τους παππούδες μας. Με περηφάνια θα πρέπει να συνεχίζουμε κι εμείς τη Κρήτη να την κουβεντιάζουμε, να την τραγουδούμε, να χαιρόμαστε τσοι ομορφιές τσι, εμείς και τα παιδιά των παιδιών μας, όπου γης.
Θα είναι ένα μεγάλο γεγονός, το να διδάσκεται η Κρητική διάλεκτος στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης. Θα είναι αναμφίβολα ένα αστέρι που θα γυροφέρνει άσβηστο σ’ ολόκληρο το κόσμο και θα φωτίζει τον πλούσιο και πανάρχαιο πολιτισμό της Κρήτης…
*Η Μαρία Νικ. Γρυφάκη Συγγραφέας – Μέλος της Λογοτεχνικής Παρέας Χανίων
