Ο πρώτος πυρήνας της μουσικής χωροφυλακής δημιουργήθηκε το 1899 από τον υπαξιωματικό των καραμπινιέρων Αlfonso Di Maio, ο οποίος είχε μουσικές σπουδές στη Ιταλία. Αυτός ο πυρήνας αποτελούταν από 11 Κρητικούς μουσικούς τρομπετίστες. Η εξέλιξη αυτής της μοναδικής στο είδος της μουσικής μπάντας περιγράφεται σε ένα εκτενές άρθρο της εφημερίδας «Κήρυξ» στις 10/6/1950 με τίτλο «Τα παλιά και αξέχαστα Χανιά». Σύμφωνα με το άρθρο, το 1901 ο Πρίγκιπας Αρμοστής Γεώργιος ανέθεσε στον υπαξιωματικό των καραμπινιέρων Giorgio Tomassoni να αναδιοργανώσει τη μπάντα με περισσότερα όργανα. Έτσι, ο αριθμός των μουσικών έφτασε τους 25 έως το 1903 που ήρθε ο ανθυπασπιστής των καραμπινιέρων Francesco Tulli με ανώτατες μουσικές σπουδές στο Ωδείο της Ρώμης. Τότε η μπάντα αριθμούσε 50 άτομα και έφτασε στη μέγιστη ακμή της. Με αρχιμουσικό τον Tulli η μουσική χωροφυλακή έδωσε πολλές συναυλίες στον Δημοτικό Κήπο, στο Σαντριβάνι, στο «Ακταίον» και στο καφενείο «Η Αυτονομία» στη Χαλέπα. Όλοι οι «πολιτισμένοι Χανιώτες», σύμφωνα με τον αρθρογράφο, παρακολουθούσαν ανελλιπώς τις επιτυχημένες μουσικές εκδηλώσεις της μπάντας, η οποία έπαιζε έργα Ιταλών, Γάλλων και Γερμανών συνθετών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η συναυλία η οποία δόθηκε στον Δημοτικό Κήπο το 1905, λίγο πριν το κίνημα του Θερίσου, όπου η Πριγκίπισσα Μαρία, αδελφή του Πρίγκιπα Γεώργιου, άκουσε με μεγάλη ικανοποίηση ολόκληρη την «Ενάτη» συμφωνία του Μπετόβεν. Η επιτυχία της μπάντας οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στον αρχιμουσικό Tulli, ο οποίος ήταν γνωστός για την αυστηρότητά του, όπως φαίνεται και από ένα περιστατικό, σύμφωνα με το οποίο έθεσε σε περιορισμό 12 μουσικούς μετά από κάποια δημόσια εκδήλωση για μια πολύ μικρή παραφωνία που έγινε αντιληπτή μόνο από αυτόν.
Επίσης, σε όλες τις επίσημες εκδηλώσεις γινόταν παρέλαση όλων των στρατιωτικών τμημάτων των Μεγάλων Δυνάμεων, καθώς και της Κρητικής Χωροφυλακής στο Πεδίον του Άρεως ενώπιον του Πρίγκιπα Γεώργιου υπό τα εμβατήρια της μουσικής μπάντας της χωροφυλακής. Όσον αφορά στο χώρο στρατωνισμού της μουσικής χωροφυλακής το αφιέρωμα αναφέρει πρώτα ένα κτήριο στο Κάτω Κουμ Καπί πίσω από το μέγαρο Κασσιμάτη, αργότερα σε ένα κτήριο παράπλευρα στο Γαλλικό Στρατώνα και στη συνέχεια στη ρωσική ντάπια στον Τοπανά. Επίσης, οι μουσικοί έπαιρναν άδεια γάμου μετά τα 8 έτη υπηρεσίας και μπορούσαν να λάβουν μέρος σε ιδιωτικές συναυλίες.
Μετά την αποχώρηση των Ιταλών τη διοίκηση της μπάντας ανέλαβε ο ταγματάρχης του πυροβολικού Μομφερράτος, ο οποίος οδήγησε τη μπάντα στη Θεσσαλονίκη κατά απελευθέρωση της πόλης το 1912, επιστρέφοντας στα Χανιά το 1913 με τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων. Εν τω μεταξύ, η μουσική χωροφυλακή είχε μετατραπεί σε μονάδα του πεζικού. Η μπάντα κατά την επιστροφή στα Χανιά σταμάτησε στην Αθήνα και παιάνισε στην Πλατεία Συντάγματος όπου και αποθεώθηκε.
Συνεχίζεται
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
