Τα κόμματα που συνδέονται οργανικά με την ιστορία και την πολιτική μιας χώρας δεν αποτελούν άλλους “παίκτες” ενός ανταγωνιστικού κομματικού παιχνιδιού, αλλά ούτε μόνο εκλογικούς μηχανισμούς για την κατάληψη της εξουσίας.
Είναι ιστορικοί, πολιτισμικοί θεσμοί που αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα και τον πολιτικό ανταγωνισμό μέσα από σύνθετες ιδεολογικές δομές. Θα πρέπει να παράγουν πολιτική με άξονα την πολιτική και ιστορική τους κουλτούρα, αλλά και την πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα.
Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για κόμματα εξουσίας, οι θεσμοί και οι πολιτικές τους, δεν θα πρέπει να προκύπτουν από δόγματα και αφηρημένες θεωρήσεις. Πρέπει να προσαρμόζονται στις συγκεκριμένες συνθήκες, να λαμβάνουν υπόψη τους την ιδιοσυγκρασία του λαού και το πρόγραμμα τους να ‘ναι ρεαλιστικό και βιώσιμο. Πρέπει να συμβάλλουν ουσιαστικά στη διαμόρφωση του πολιτικού περιβάλλοντος στο οποίο κινούνται.
Η χώρα μας πάντοτε ζούσε το παρόν της με αμηχανία. Οι ανοιχτοί λογαριασμοί με το παρελθόν την απασχολούσαν περισσότερο από την προοπτική προς το μέλλον. Αυτή η αμηχανία δημιουργούσε πολιτικό και κοινωνικό αδιέξοδο και το κύριο βάρος για την εξεύρεση διεξόδου, έπεφτε στα κόμματα. Και ιδιαίτερα στα κόμματα εκείνα με τις περισσότερες δυνάμεις του εκσυγχρονισμού και της ανανέωσης. Αυτά τα κόμματα έπρεπε να σύρουν τη χώρα μπροστά. Στη μεταπολίτευση το πολιτικό σύστημα θεμελιώθηκε σε νέα βάση. Σε μια βάση που ήταν οπωσδήποτε διαφορετική της προδικτατορικής περιόδου. Η ελληνική κοινωνία έβγαινε από μια δικτατορία έχοντας ένα καταπιεσμένο δυναμικό διεκδίκησης και μια προσδοκία της πραγματοποίησης των ακυρωμένων δικαιωμάτων του λαού μας.
Σ’ αυτό το κύμα της μεταπολίτευσης συνέρρευσαν η πολιτική αποφασιστικότητα όσων είχαν αδικηθεί από τις δομές της εξουσίας της μετεμφυλιακής Ελλάδας και ο κοινωνικός δυναμισμός των στρωμάτων που είχαν δημιουργηθεί στη δεκαετία του ‘60. Η δεκαετία της «χαμένης άνοιξης» όπως ονομάστηκε. Αυτό το μεταπολιτευτικό κύμα έφερε το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Φιλοδοξούσε να εκφράσει όλες εκείνες τις γενιές που ο αγώνας τους ήταν αντιδεξιός. Είτε εκφραζόταν εναντίον της Κοινοβουλευτικός Δεξιάς, είτε εκφραζόταν εναντίον της δικτατορικής Δεξιάς.
Δυστυχώς, όμως, η μεγάλη αυτή ιστορική, κοινωνική και πολιτική ανατροπή, αποτέλεσε μια χαμένη ευκαιρία. Καθηλώθηκε στο επίπεδο της διαχείρισης της εξουσίας. Έμεινε αγκυλωμένο στα προνόμια που έδινε η κατοχή του κράτους και των μηχανισμών τους. Ήταν ένας ριζοσπαστισμός χωρίς μεταρρυθμίσεις. Ήταν μια «επανάσταση» χωρίς «επαναστάτες». Κατέλαβε τον προνομιακό χώρο του κέντρου και κατάφερε να ικανοποιήσει τις εκλογικές του επιδιώξεις. Έναν πολιτικό χώρο που μπορούσε να ασκήσει την αντιδεξιά ρητορική του, αλλά και να δείξει ότι μπορεί να ανταποκριθεί προς τις ιδεολογικές προσδοκίες της αριστεράς.
Η ανανεωτική αριστερά
Ενώ, λοιπόν, το μεταδιδακτορικό ΠΑΣΟΚ έχει κατορθώσει ναι διεισδύσει και στον χώρο της αριστεράς, η μεταδιδακτορική ανανεωτική αριστερά προσπαθεί να επιβιώσει ανάμεσα στο δογματικό κομμουνιστικό κόμμα και στην επέλαση του ΠΑΣΟΚ. Η ανανεωτική αριστερά είναι μια δημοκρατική, φιλελεύθερη και φιλοευρωπαϊκή διαφωτιστική φλέβα της ελληνικής αριστερής κουλτούρας. Αποτέλεσε ένα αντίπαλο ιδεολογικό πόλο στη δεκαετία του ‘80, στον αντιευρωπαϊκό πόλο του ΠΑΣΟΚ, Κ.Κ.Ε. Διαμόρφωσε δηλαδή τον αριστερό ευρωπαϊσμό στη χώρα μας. Ενώ, λοιπόν, παρήγαγε ιδέες και πολιτική, ενώ πίστευε στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, δεν μπορούσε να καρπωθεί οφέλη από το εκλογικό σώμα και ουσιαστικά είχε ενταχθεί στην κατηγορία των «διανοουμενίστικων κομμάτων».
Περισσότερο έμοιαζε σαν μια λέσχη πολιτικού και ιδεολογικού προβληματισμού, παρά σαν μια πολιτική δύναμη που μπορούσε να επηρεάσει τις εξελίξεις. Αντιμετώπιζε υπαρξιακά προβλήματα. Και το πιο περίεργο ήταν ότι, ενώ αντιμετώπιζε αυτά τα προβλήματα, είχαν συγκεντρωθεί 8-9 διαφορετικές ομάδες! Παρόλο, λοιπόν, που τόνιζε τη σημασία της Δημοκρατίας, έκανε κριτική στον κομμουνιστικό δογματισμό, είχε σαφή και ξεκάθαρο πολιτικό λόγο, είχε ένα συμπαθέστατο ηγέτη, τον Λεωνίδα Κύρκο, αντιμετώπιζε προβλήματα πολιτικής επιβίωσης.
Μέχρι το πρωί της ημέρας των εκλογών, δεν γνώριζε ο Λαός αν πάρει 3% και μπει στη Βουλή. Βέβαια, εκείνη την εποχή υπήρχε το ΠΑΣΟΚ που ακολουθούσε μια πολωτική πολιτική και είχε συμφέρον να επικρατήσει το ΚΚΕ σε βάρος της ανανεωτικής αριστεράς, γιατί άφηνε αυτός ο στόχος περισσότερα περιθώρια ανάπτυξης του. Και ιδιαίτερα το βοηθούσε στην ολοκληρωτική επικράτηση του στον πολιτικό χώρο, που ξεκινούσε από εκεί που τελείωνε η συντηρητική Δεξιά και έφτανε μέχρι εκεί που άρχιζε η κομμουνιστική αριστερά. Οι εκλογικές εξελίξεις το δικαίωσαν γι’ αυτή τη στρατηγική. Κατάφερε να το ακολουθεί σχεδόν ο μισός ελληνικός λαός για 40 χρόνια περίπου. Ο εκλογικός τακτισμός του ΠΑΣΟΚ απέδωσε, αφού εξάλλου αποτελούσε το κυρίαρχο στοιχείο της πολιτικής του. Δεν ήταν συνδετικό στοιχείο, αλλά ο κυρίαρχος στόχος της στρατηγικής του.
Αυτή, λοιπόν, η δύναμη του ΠΑΣΟΚ, αλλά και η πολιτική αμφισημίας, προκάλεσαν διλήμματα υπαρξιακά στον χώρο της ανανεωτικής αριστεράς. Έμεινε εκτός Βουλής το 1981 και αντιμετώπισε προβλήματα πολιτικής επιβίωσης. Δεν διαλύθηκε όμως, γιατί δικαιολογημένα είχε διαμορφώσει την αίσθηση στον λαό ότι ο χώρος παράγει ιδέες και πολιτική. Είχε διαμορφώσει τη φυσιογνωμία ενός μικρού συμπαθούς κόμματος των μορφωμένων μεσοστρωμάτων. Τότε ήταν συμπαθές ακόμη και στη συντηρητική Δεξιά, γιατί βέβαια ήταν μικρό και ανίσχυρο. Σήμερα αποτελεί «κίνδυνο» γι’ αυτήν, γιατί είναι μεγάλο και κόμμα εξουσίας!
Αυτά, λοιπόν, συνέβαιναν στις προηγούμενες δεκαετίες. Η ροή της ιστορίας δεν σταματά και τις περισσότερες φορές φέρνει ανατροπές. Έτσι λοιπόν, το μικρό κόμμα, αποτελεί σήμερα μια σοβαρή πολιτική δύναμη. Είναι κόμμα εξουσίας. Βρίσκεται στην κορυφή του πολιτικού συστήματος, έγινε κυβέρνηση κάτω από άσχημες συνθήκες το 2015 και αξιωματική αντιπολίτευση το 2019, με 32%! Το δόγμα της αριστεράς του 1984 ότι «το ΠΑΣΟΚ δεν ανταποκρίνεται στην αλλαγή και οι προοδευτικοί πολίτες πηγαίνουν προς την αριστερά» δεν ίσχυσε εκείνη την περίοδο. Ίσχυσε όμως το 2015 μετά από τριάντα χρόνια!
Σ’ αυτά τα 30 χρόνια, η πολιτική δυσαρέσκεια και φθορά του ΠΑΣΟΚ δεν πήγαινε στο εκλογικό σώμα της ιστορικής αριστεράς, αλλά στην κάλπη της Δεξιάς. Αυτό ανατράπηκε το 2015 και αυτή η απόφαση της λαϊκής βάσης είναι σταθερή. Τόσο σταθερή που έχει αναστατώσει το πολιτικό σύστημα που θεμελιώθηκε από το παλιό διπολικό σύστημα.
Η πολιτική τομή που συντελέσθηκε ήταν τεράστια σε μέγεθος και οδήγησε τον λαό να ξανακοιτάξει την πρόσφατη ιστορία του και να επεξεργαστεί τα βιώματα της αλλαγής του πολιτικού συστήματος. Αυτά τα νέα βιώματα του λαού μας αποτελούν την καλύτερη άμυνα, για κάθε προοδευτική εκλογή του. Αυτά τα νέα βιώματα πρέπει να προσδιορίζουν τη χάραξη της πολιτικής της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Δεν είναι πια το «κακόμοιρο» μικρό κόμμα, αλλά κόμμα κυβερνητικής εξουσίας. Είναι κυβέρνηση σε αναμονή, όπως προβλέπει το σύνταγμα της χώρας. Πρέπει, λοιπόν, να βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση, μέσα στο πεδίο που επιβάλλουν οι νέες πολιτικές συνθήκες.
Κινητήριος μοχλός της επιλογής του πρέπει να ‘ναι ο χώρος της κεντροαριστεράς, ο χώρος του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Πρέπει να αρθεί στο επίπεδο της ιδεολογικής ηγεμονίας του χώρου. Είναι γνωστό ότι οι ερχόμενες εκλογές θα γίνουν με το σύστημα της απλής αναλογικής. Η Ν.Δ. και πρώτο κόμμα να ‘ρθει δεν μπορεί να πλησιάσει στην αυτοδυναμία.
Αν, λοιπόν, το κυβερνητικό κόμμα, η Ελληνική Λύση και το ΚΚΕ πάρουν το πολύ 145 έδρες, οι υπόλοιπες 155 έδρες απομένουν στις κεντροαριστερές δυνάμεις.
Ας καλέσει, λοιπόν, ονομαστικά ο ΣΥΡΙΖΑ- Π.Σ. αυτές τις δυνάμεις, που εξάλλου μιλούν για μια προοδευτική κυβέρνηση κι αυτές σε μετεκλογική κυβερνητική συνεργασία. Τώρα, όμως, όχι μετεκλογικά, για να δουν οι δημοκρατικοί και προοδευτικοί πολίτες ποιες πολιτικές δυνάμεις πραγματικά το επιθυμούν. Αν το αρνηθούν ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα τις καταγγείλει στον λαό και ο λαός θα επιβάλλει τη συνεργασία των προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων και θα ακολουθήσει αυτόν τον φορέα που τη ζήτησε και όχι αυτόν που την αρνήθηκε. Θα συμβεί αυτό, που συνέβη το 1981, που τα μικρά κόμματα του κέντρου και της αριστεράς παραμερίστηκαν από τη βούληση του λαού για πολιτική αλλαγή.
Πρέπει, λοιπόν, το ισχυρότερο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να καλέσει ΤΩΡΑ τις όμορες πολιτικές δυνάμεις για κυβερνητική συνεργασία.
Ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. διακήρυξε ξεκάθαρα ότι προσβλέπει στη συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων από τα αριστερά προς το κέντρο. Σε μια κυβερνητική συνεργασία των προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων. Όπως π.χ. συμβαίνει στην Πορτογαλία!
