Η κραταιά Γερμανία, εντός ΕΕ επέλεξε πλέον και τον επόμενο πρόεδρο της Κομισιόν. Αυτός θα ετοιμάζει τις προτάσεις που θέλει η Γερμανία και ας μην ξεχνούμε ότι το εκτελεστικό όργανο έχει τη δύναμη να προτείνει. Κανείς δεν μπορεί να το αντικαταστήσει.. Έτσι, όσα καταδείξαμε στο τελευταίο μας σημείωμα παίρνουν σάρκα και οστά με σταδιακό τρόπο ακριβώς όπως το φίδι απαλλάσσεται σταδιακά από το παλιό του δέρμα και εμφανίζεται με το νέο του δέρμα. Για το λόγο αυτό θα συνεχίσω σήμερα ακριβώς από την τελευταία φράση που έλεγε: «Τώρα είναι πλέον αργά για ολόκληρη την ΕΕ να δράσουμε δημοκρατικά και θα δούμε το γιατί στο επόμενο μας σημείωμα για τη σχέση χρέους και πολιτικής λιτότητας που εξέθρεψε ένα θεριό μαύρο φίδι που βγήκε από το σπασμένο αυγό του»
Aν συνεχίσουμε την αναφορά μας στο άρθρο επιφανούς Γάλλου οικονομολόγου του κ. Philippe Waechter που δημοσιεύθηκε στις 5 Οκτωβρίου 20181, θα δούμε τη σωστή αναφορά που επιχειρεί ότι στα τέλη της δεκαετίας του ’90, διαπιστώνεται ότι ο ρυθμός του δημόσιου χρέους δεν μειώθηκε. Τότε έπρεπε να κάνουμε πολιτικές λιτότητας. Το ίδιο ισχύει και το 2006/2007.
Είναι όντως ενδιαφέρον να πούμε για μια φορά ακόμη, ότι αφού δεν κάναμε οικονομίες (πολιτικές λιτότητας) την εποχή των παχιών αγελάδων πως είναι δυνατόν να κάνουμε οικονομίες τον καιρό των ισχνών αγελάδων; Και το χειρότερο είναι ότι όλοι μας διδαχθήκαμε το όνειρο του Φαραώ για την εποχή των 7 παχιών και 7 ισχνών αγελάδων!
Η επιλογή των Βρυξελλών για πολιτική λιτότητας οδήγησε σε βραδύτερο ρυθμό παρά την περιορισμένη ανάπτυξη, της αύξησης του δημόσιου χρέους. Το πρόβλημα είναι το ιδιωτικό χρέος που έχει πάρει παντού ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Δεν είναι τυχαίο που όλο και περισσότερο βλέπουμε να γίνονται αναφορές και δημοσιεύσεις για το ιδιωτικό χρέος (νοικοκυριών και επιχειρήσεων) τις ευθύνες των τραπεζών, την αναλγησία των υπευθύνων χορηγήσεων δανείων, άρα το τραπεζικό σύστημα εξ ολοκλήρου, αλλά και τη σχέση μεταξύ αυτών που χρεώνουν με αυτούς που χρεώνονται!
Το πλέον πρόσφατο παράδειγμα είναι η Ιταλία που παρουσίασε τον προϋπολογισμό της για το 2019, Σύμφωνα με στοιχεία της ιταλικής κυβέρνησης αναμένεται ότι οι μακροοικονομικές προβλέψεις ανάπτυξης είναι 1,6% το 2019 και 1,7% το 2020. Αυτό φαίνεται λίγο υπερβολικό εν όψει της δυναμικής της παγκόσμιας οικονομίας. Πράγμα που σημαίνει ότι οι στόχοι για το έλλειμμα δεν θα επιτευχθούν, τόσο λόγω μικρότερης ανάπτυξης αλλά και αύξησης δαπανών2. Το όλο σκηνικό δείχνει ότι το έλλειμμα θα είναι 2,4% (σε% του ΑΕΠ) το 2019, το 2020 και το 2021. Αυτό σημαίνει ότι το έλλειμμα θα μπορούσε να συγκλίνει στο 3% ή και περισσότερο, το 2019 ή το αργότερο το 2020. Η κατάσταση αυτή εγκυμονεί κινδύνους επειδή οι επενδυτές θα θορυβηθούν, και ίσως το ιταλικό χρέος να οδηγήσει σε αύξηση των επιτοκίων. Με γνωστή την αυξημένη ευπάθεια των ιταλικών τραπεζών που κατέχουν αυτό το δημόσιο χρέος. Σε μια τέτοια περίπτωση θα είναι αναγκαία η προσφυγή της Ιταλίας στην ΕΚΤ και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας στην ευρωζώνη. Εμείς οι Έλληνες γνωρίζουμε πολύ καλά τις συνέπειες της αναδρομής στα … σωτήρια όργανα αυτά!.
Αλλά, θεωρώ σκόπιμο να συνεχίσουμε με το θέμα του ιδιωτικού χρέους, δεδομένου ότι μόλις πριν λίγες μέρες το Συμβούλιο καθόρισε τη θέση του σχετικά με τις κεφαλαιακές απαιτήσεις για τα κόκκινα δάνεια των τραπεζών3. Μόλις στις 31/10/2018 ανακοίνωση του Συμβουλίου για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αναφέρεται ότι οι αντιπρόσωποι των κρατών μελών στην ΕΕ καθόρισαν τη θέση του Συμβουλίου σχετικά με τις κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις τράπεζες που έχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) στους ισολογισμούς τους. Με βάση το κείμενο αυτό, η Προεδρία θα μπορέσει να αρχίσει διαπραγματεύσεις όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα είναι επίσης έτοιμο για διαπραγμάτευση.
Πριν όμως παραθέσω τη θέση του Συμβουλίου παραθέτω ένα εκπληκτικό σχήμα που δείχνει δυο, τουλάχιστον σημαντικά συμπεράσματα:
Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι το δημόσιο χρέος είναι πολύ μικρό σε σχέση με τα υπόλοιπα χρέη μιας οικονομίας που συνοψίζονται σε τρείς κατηγορίες: χρέος νοικοκυριών, χρέος επιχειρήσεων και χρέος χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων. Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι η Γερμανία έχει το μικρότερο συνολικό χρέος σε ποσοστά επί του ΑΕΠ της χώρας αυτής, αλλά λόγω κουρέματος κατά 60% (με τη βοήθεια και της Ελλάδας) το 1953, όπως αναφέρει το τετραγωνίδιο πάνω δεξιά στο σχήμα.
Από το σχήμα και μόνο αυτό, φαίνεται η αδήριτη ανάγκη να βρεθεί άμεσα λύση στα τερατώδη ποσοστά επί του παραγόμενου πλούτου (ΑΕΠ) που λαμβάνουν τα χρέη του ιδιωτικού τομέα.
Έτσι, επανερχόμενοι στην απόφαση του Συμβουλίου που στηρίζεται σε πρόταση της Επιτροπής του Μαρτίου 2018, ο στόχος της πρότασης είναι να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο προληπτικής εποπτείας για τις τράπεζες, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ), μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο συσσώρευσής τους στο μέλλον. Ειδικότερα, η πρόταση καθιστά υποχρεωτικό να δεσμεύονται επαρκείς ίδιοι πόροι όταν νέα δάνεια καθίστανται μη εξυπηρετούμενα και δημιουργεί κατάλληλα κίνητρα για την έγκαιρη αντιμετώπιση των ΜΕΔ.
Η αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων και η εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών είναι απαραίτητες για την αποκατάσταση της πίστης και της εμπιστοσύνης στο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα. Για τον σκοπό αυτό, απαιτούνται στέρεοι κανόνες προληπτικής εποπτείας και αποτελεσματικά εργαλεία παρακολούθησης. Η σημερινή συμφωνία αποτελεί σημαντικό βήμα προς την επίτευξη των δύο αυτών στόχων και, τελικά, προς την ενίσχυση της τραπεζικής μας ένωσης. Ο κ. Hartwig Löger, Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών της Αυστρίας, η οποία ασκεί επί του παρόντος την προεδρία του Συμβουλίου, δίνει τον ορισμό του ΜΕΔ, σύμφωνα με τον οποίο ένα τραπεζικό δάνειο θεωρείται μη εξυπηρετούμενο όταν περάσουν 90 ημέρες χωρίς ο δανειολήπτης (εταιρία ή φυσικό πρόσωπο) να πληρώσει τις δόσεις ή τους τόκους που έχουν συμφωνηθεί.
Στο επόμενο σημείωμά μας θα συνεχίσουμε για να δούμε τι σημαίνουν τα ΜΕΔ και ποιες είναι οι πιθανές αντιδράσεις, καθώς και οι επιπτώσεις, τόσο στις τράπεζες, όσο και στις εθνικές οικονομίες γενικότερα.
1. https://www.linkedin.com/pulse/la-question-de-dette-une-fois-encore-philippe-waechter/?trk=eml-email_feed_ecosystem_digest_01-recommended_articles-4-Unknown&midToken=AQF6kPMyjIZm-w&fromEmail=fromEmail&ut=0fPaC6IA86rUs1
2. https://philippewaechter.ostrum.com/2018/10/01/dette-publique-francaise-a-100-du-pib-ma-chronique-du-lundi/
3. https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2018/10/31/non-performing-loans-council-approves-position-on-capital-requirements-for-banks-bad-loans/?utm_source=dsms-auto&utm_medium=email&utm_campaign=Non-performing+loans%3a+Council+approves+position+on+capital+requirements+for+banks%27+bad+loans
