Η Μάχη στην Αχλάδα

» 22 Νοεμβρίου 1943

ΟΙ ΑΝΤΑΡΤΕΣ

Στις 22 Νοεμβρίου 1943, από το παρατηρητήριο του «Κοριάρη» (κορυφή) οι Μανώλης και Ρούσος Τζατζιμάκης, (από την Αγ. Ρουμέλη) έδωσαν το σύνθημα ότι στην «Αγγαθωπή» κατεβαίνουν Γερμανοί.
Ήταν 20 Γερμανοί που ως συνήθως πήγαιναν να κλέψουν πρόβατα. Οι αντάρτες εκείνη την ημέρα βρισκόταν στο λημέρι της «Ακονιζιάς», νότια στη ρίζα του «Κοριάρη». Αμέσως οι αντάρτες χωρίστηκαν σε ομάδες, και πήγαν βάσει σχεδίου να πιάσουν συγκεκριμένες θέσεις στην περιοχή.
Εντωμεταξύ οι Γερμανοί κατέβηκαν στο λάκκο της «Αχλάδας. Η τοποθεσία «Αχλάδα» είναι μια αβαθής λαγκαδιά.

ΜΕΡΙΚΟΙ ΕΚ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

απ’ αριστερά μας: πρώτος Πατεράκης Ι. Μανώλης, τρίτος, Γεντεκάκης Γιάγκος, πέμπτος Παπαγρηγοράκης Νίκος, έκτος Πυροβολάκης Αντώνης.

Ο Γιώργης Καντανόλης μ’ ένα οπλοπολυβόλο πήγε στην «Τούμπα» (κορυφή). Ο Γιάννης Γεντεκάκης, ο καπετάν Μπασιάς, ο Ευτύχης Μπολιεράκης, ο Νεοζηλανδός D.Perkins, ο Νίκος Μετοχαράκης, ο Σήφης Δελάκης, ο Ευτ. Εμμ. Σηφαλάκης και ο Πατεράκης Αντώνης, μ’ ένα οπλοπολυβόλο ανεβήκαν στον «Κοριάρη» (κορυφή) θέση «Καλύβα», ανατολικά – βορειοανατολικά, της Αχλάδας.
Ο Ιωάννης Πατεράκης, ο γιός του Βασίλειος Πατεράκης, ο Αριστείδης και Θοδωρής Πατεράκης, οι Λευτέρης και Γιάννης Μπολιεράκης , τα αδέλφια Μιχάλης και Μανώλης Γεντεκάκης, ο Σπύρος Καντανόλης , ο Μιχάλης Παπαδερός, και ο Ονούφριος Δεκαβάλης, ανέβηκαν από το «Πιθαράκι», και πιάσανε το «Βορεινό Τρουλί», νοτιοδυτικά πάνω από τους Γερμανούς, χωρίς να τους αντιληφθούν οι Γερμανοί.

Απέναντι (ανατολικά από την «Αχλάδα»), η πλαγιά του Κοριάρη» που βάδιζαν οι τέσσερεις.
Στο βάθος οι χιονισμένες κορυφές του «Βολακιά».

Ο Σταυρούλης Πατεράκης, ο Γιάγκος και Αντώνης Αναστασάκης και ο Ανδρέας, από το «Καμινάκι του Κοριάρη», βαδίζανε απέναντι από τους Γερμανούς, ανατολικά για να τους αποσπούν τη προσοχή, μέχρι να πιάσουν οι άλλοι θέσεις.
Στη μάχη ήταν και ο Νταμουλής Τζατζιμάκης από την Α. Ρουμέλη.
(πηγή Α.Ι. Πατεράκης και Κ.Ι.Πατεράκης)

Η ΜΑΧΗ

Την ώρα που οι Γερμανοί πήγαν να πιάσουν την τοποθεσία «Σελάκι Βορεινού» πάνω από το τυροκομειό, οι αντάρτες τους άρχισαν με καταιγιστικά πυρά, από ΒΑ και ΝΔ, από την «Καλύβα» και το «Βορεινό Τρουλί». Οι Γερμανοί αιφνιδιάστηκαν και παγιδεύτηκαν, γιατί δεν είχαν μέρος διαφυγής.
Νότια και ανατολικά κρατούσαν το μέρος οι αντάρτες, από στρατηγικά σημεία, δυτικά και βόρεια είναι, ο σπανός λάκκος της «Αχλάδας» με λίγες λουτσιές (χαμηλή βλάστηση), και βόρεια η σπανή πλαγιά της «Αγγαθωπής», που αν τολμούσαν να την ανεβούν, θα τους σκότωναν όλους οι αντάρτες, από το «Βορεινό Τρουλί», που είναι «καθρέπτης» απέναντι.
Στο Σελάκι Βορεινού έμειναν πέντε Γερμανοί, (στην «παρέα» φαίνεται να ήταν και ένας Ιταλός) μέσα σε μια μικρή μάντρα. (μέρος μικρό χτισμένο περιμετρικά με πετρότοιχο, για άρμεγμα προβάτων). Δύο έμειναν έξω από πετρόχτιστο τυροκομειό, που υπάρχει στην περιοχή, και οι υπόλοιποι μπήκαν μέσα στο τυροκομειό και παγιδεύτηκαν.
Οι Αντώνης Πατεράκης και ο Νίκος Μετοχαράκης, κατέβηκαν από τον «Κοριάρη», «Καλύβα) πιάσανε πρώτα τα «Μαύρα Πηλά» και μετά το «Μονιώτικο Μητάτο», και πλησίασαν τους οχυρωμένους Γερμανούς στο «Σελάκι Βορεινού». Στη συνέχεια τους ακολούθησαν και οι Μανώλης Τζατζιμάκης και Σήφης Δελάκης.
Ο Νίκος με τον Αντώνη, με επίθεση καταλάβανε το «Σελάκι Βορεινού». Από τους 5 Γερμανούς που ήταν εκεί, οι 4 έτρεξαν και μπήκαν στο τυροκομειό και ένας παραδόθηκε.

ΤΟ ΤΥΡΟΚΟΜΕΙΟ

Οι Γερμανοί τώρα πλέον, με το θάρρος και το καλό στρατηγικό σχέδιο, των ανταρτών ήταν καθηλωμένοι, και κλεισμένοι μέσα στο τυροκομειό, πλην δύο.

ΜΕΡΙΚΟΙ ΕΚ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Πρώτα εξουδετερώθηκαν οι δύο εκτός του τυροκομειού Γερμανοί, που είχαν οχυρωθεί σ’ ένα χαντάκι. Τον ένα φόνευσε ο πατέρας των Πατεράκηδων Ιωάννης μ’ ένα Μάνλιχερ και ο άλλος διέφυγε ΝΔ το ρέμα.
Κατά την εξουδετέρωση των πέριξ, τραυματίσθει σοβαρά στον αγκώνα ο Μανώλης Τζατζιμάκης, ο οποίος εστάλει στο νοσοκομείο των Χανίων. Εκεί τον είδε γνωστός καταδότης της περιοχής, ο οποίος ενημέρωσε τους Γερμανούς και εκείνοι κυριολεκτικά τον εξαφάνισαν.
Οι εντός του τυροκομειού Γερμανοί, αφού δεν ήθελαν να παραδοθούν, εξουδετερώθηκαν με χειροβομβίδες που ρίφθηκαν εντός, αφού διανοίχθει οπή εις τον τοίχο. Το τυροκομειό είχε δώμα από οπλισμένο σκυρόδεμα της εποχής.

ΤΟΥ “ΤΑΥΚΟΥ Η ΤΡΥΠΑ”

Από τους εντός του τυροκομείου Γερμανούς όσοι διεσώθησαν εκ της εκρήξεως, οδηγήθηκαν στου «Ταύκου τη Τρύπα», βάθους περίπου 43 μέτρων , όπου και ρίφθηκαν, καθ’ όσον οι αντάρτες δεν είχαν άλλη επιλογή, αφού οι Άγγλοι από τη Μ. Ανατολαρνούταν να τους παραλάβουν.
Επειδή κατά την ρίψη τους στον ταύκο, δεν ήταν όλοι νεκροί, απεφασίσθη να κατέβει ο Πατεράκης ο Αντώνης να τους φονεύσει. Κατά την κάθοδό του, έσπασε όμως το σχοινί και πέφτοντας μέσα τραυματίστηκε σοβαρά. Στη συνέχεια κατέβηκε ο Νεοζηλανδός , μ’ ένα φακό, τέλειωσε το μακάβριο έργο και τράβηξαν τον Αντώνη επάνω, ο οποίος μετά από μέρες εστάλει στη Αίγυπτο.

Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΞΟΡΜΗΣΗ

Τώρα πλέον η μεγάλη Γερμανική εξόρμηση ήταν αναμενόμενη. Οι αντάρτες διαλύθηκαν σε μικρές ομάδες και έμειναν 15 άτομα με τους τραυματίες, που ήταν οι : Αντ. Πατεράκης, ο Νεοζηλανδός με τραύμα εξοστρακισμού από σφαίρα, και ο Βασ. Πατεράκης τραυματισμένος από αδέξιο χειρισμό όπλου, από αντάρτη στο μηρό.
Σε μια σπηλιά στη «Σέλλη της Τούμπας» από κάτω, μπήκαν οι τραυματισμένοι αδελφοί Πατεράκη, Αντώνης και Βασίλης, ο Πατεράκης Γεώργιος και ο Νεοζηλανδός και ο Δελάκης Ιωσήφ.
Στη θέση «Αγριμόσκισμα», απέναντι, ανατολικά προς το αρμί του «Κοριάρη», σ’ ένα γκρεμό 300 μ. ύψος οι Πατεράκης Κ. Ι., και Αναστασάκης Γιάγκος.
Οι άλλοι 4, στου «Νταουντέ τη Τρύπα»,(Ακονιζιά) Αναστασάκης Ανδρ. και Αντ., Πατεράκης Θεοδ. και Παπαδερός Σταύρος.
Κάτω από τον μεγάλο γκρεμνό της «Τούμπας» ΝΑ. Στη «Πεζούλα της Τούμπας» μπήκαν οι: Βαγιάκης Ιωαν, Γεντεκάκης Εμμ., Καντανολέων Γεωργ., Μετοχαράκης Νικ. Ι., και Πατεράκης Ιωαν. Μ.

Σχημάτισαν ένα τρίγωνο, ούτως ώστε να μπορούνε να υποστηριχτούν μεταξύ τους σε περίπτωση επίθεσης, με τα τρία οπλοπολυβόλα που διέθεταν.
Η εξόρμηση έγινε από περίπου 800 γερμανούς, 4 μέρες μετά τη μάχη στην Αχλάδα και η εξερεύνηση κράτησε 8 ημέρες. Οι Γερμανοί έψαχναν παντού, φωνάζοντας συνέχεια τα ονόματα, των κατ’ αυτούς, αγνοουμένων συντρόφων τους.
Πλησίασαν πολύ, ίσως και στα 25 μέτρα, στα μέρη που ήσαν οι αντάρτες, αλλά είτε από τύχη, είτε γιατί κάποιοι εκ των Γερμανών απέφευγαν τη σύγκρουση σκοπίμως, σ’ αυτά τα μέρη, πού για τέτοιου είδους επιχειρήσεις, είναι η κόλαση του διαβόλου, δεν τους ανακάλυψαν. Εις αυτό συνετέλεσε και ότι στις 25 Νοεμβρίου, πυκνή ομίχλη σκέπασε όλη τη περιοχή και έπιασε καταρρακτώδης βροχή, φαινόμενα που κράτησαν 3 ημέρες.

Το τυροκομειό το 2018, όπως έμεινε από την ανατίναξη των Γερμανών το 1943. Πάνω αριστερά και η κορυφή «Βορεινό», και το «Τρουλί» δεξιά μας.

Φεύγοντας οι Γερμανοί ανατίναξαν το τυροκομειό, και στη συνέχεια σειρά είχαν οι καναβοί (όρνεα), όπου έφθασαν εκατοντάδες, και έτρωγαν τα υπολείμματα από τα αιγοπρόβατα, που είχαν σφάξει και έτρωγαν οι Γερμανοί, τις μέρες που έμειναν εκεί.

ΛΕΠΤΟΜΈΡΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΛΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΥ «ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ – ΦΟΝΙΚΑ ΒΕΝΤΕΤΕΣ»