Λαός που δεν έχει ιστορία, δεν έχει ούτε ταυτότητα ούτε μέλλον. …… Η αλήθεια πρέπει να αναγράφεται όποια και αν είναι αυτή και με οποιοδήποτε κόστος. Η παραχάραξη και η διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας, που γίνεται κυρίως λόγω σκοπιμοτήτων, έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία εξαγωγής σωστών συμπερασμάτων, προς αποφυγή σφαλμάτων του παρελθόντος. …..
Η μάχη
Τέλη Ιουλίου 1947, μία δύναμη ανταρτών, έδρευε στο χωριό Καρές Αποκορώνου και συγκεκριμένα στην περιοχή του τούρκικου Κούλε, ίσως του στρατηγικότερου σημείου του Αποκορώνου. Οι κυβερνητικές δυνάμεις ,σχεδίασαν και οργάνωσαν μια πολύ μελετημένη επιχείρηση , για να εξουδετερώσουν τους αντάρτες. ……
Ισχυρή και καλά εξοπλισμένη κυβερνητική δύναμη 150 ανδρών, υπό τον ίδιο τον Παύλο Γύπαρη, μεταφέρθηκε νύχτα με αυτοκίνητα……
Άλλη κυβερνητική δύναμη, δύο διμοιριών υπό τον Πέτρο Παπαδοπετράκη ή Πέτρακα, υπαρχηγό του Γύπαρη, ανέβηκε με αυτοκίνητα, στο Κατοχώρι Κεραμειών, ………
Στη συνέχεια η δύναμη αυτή χωρίστηκε στα δύο. Ένα τμήμα υπό τον Γιγουρτάκη, κατευθύνθηκε μέσω Τσακίστρας ……
Ακόμη ανέβαινε, και μια τρίτη δύναμη, υπό τον Νικόλαο Γεωργ. Μανουσέλη (Γιατιποκοκόλη), από Αγ. Πάντες-Ραμνή- Καρές.
Με αυτό τον τρόπο, ισχυρές δυνάμεις θα έκλειναν μέσα σ’ ένα θανάσιμο κλοιό, την δύναμη των ανταρτών και θα την εξουδετέρωναν.
Καθυστερημένα, τρεις ώρες μέρα, κατά τις 9.00 η ώρα το πρωί, οι αντάρτες ειδοποιήθηκαν με σύνδεσμο από τη Ραμνή, ότι έχει γίνει εξόρμηση από Μελιδόνι και Κάμπους και σφίγγει ο κλοιός, για να τους κυκλώσουν. Τότε άρχισε ένας αγώνας δρόμου, ……….πριν κλείσει η «τανάλια». ……
Σε κάποιο ξέφωτο τους εντόπισαν οι κυβερνητικές δυνάμεις, που ανέβαιναν από Κάμπους, και τους έβαλαν με οπλοπολυβόλο , αλλά προς το παρόν η απόσταση ήτο μεγάλη…..
Στη «Παπούρα» οι αντάρτες, ξεθεωμένοι κάθισαν να ξεκουραστούν, χωρίς να ξέρουν, ότι από δυτικά ανεβαίνει ο Πέτρακας και σε λίγο θα κλείσει ο κλοιός.
Τοποθέτησαν σκοπό στου «Καστριού το Κεφάλι», στρατηγικό σημείο ,τον Μανωλαράκη Εμμ. Ι. από τα Μεσκλά, ο οποίος από την ταλαιπωρία και την ξαγρύπνια, αποκοιμήθηκε……
Με την πρώτη ανταλλαγή πυρών, ο Μαροπάκης τραυματίστηκε στο χέρι, στον «Παλιόκουμο», τεντώνοντας το χέρι για να δείξει στον οπλοπολυβολητή ,το μέρος που ήταν οι αντάρτες ……..
Ουσιαστικά είχαν οχυρωθεί-παγιδευτεί, σε μια πολύ επικίνδυνη θέση μην υπολογίζοντας τις δυνάμεις του Γύπαρη που ανέβαιναν από Γούρνες, και θα τους κύκλωναν, όπως και αυτές του Πέτρακα από δυτικά, πράγμα βέβαια πού δεν γνώριζαν και ίσως να μην το έμαθαν ποτέ……
Εκεί οι κυβερνητικές δυνάμεις, περίπου δεκαπέντε άτομα υπό τον Γιγουρτάκη, αφού τρύπησαν το πετρότοιχο που περιέβαλε τη μάντρα, όπως και την περιτοίχιση της «αυλής» του κούμου, πέρασαν τα όπλα τους και έβαλαν πλέον εκ του ασφαλούς, κατά των ανταρτών, …..
Η μάχη κράτησε από πριν το μεσημέρι μέχρι το απόγευμα, (10.30-17.30) ……
Το απόγευμα, μέρος των δυνάμεων του Γύπαρη, ανέβηκαν από «Αρώλιθο» στην κορφή στο «Παχύ Αρμί» χωρίς να γίνουν αντιληπτοί εγκαίρως από τους αντάρτες.
Άλλο τμήμα των δυνάμεων του Γύπαρη, ανέβαινε από «Κουβάτσι» – «Γαϊδουραγκάβανος» και πλευροκοπούσε τους αντάρτες κάτω από το «Νταμηλόγκρεμνο».
Εντωμεταξύ έφτασαν από δυτικά και οι δυνάμεις του Πέτρακα και ενώθηκαν με τους άλλους στο «Παχύ Αρμί».
Ο κλοιός είχε κλείσει και μία ομάδα ανταρτών είχε παγιδευτεί στη ρίζα στο «Νταμηλόγκρεμνο». Τότε άρχισε ένας αγώνας ζωής ή θανάτου και ο καθένας χωριστά προσπάθησε να ξεφύγει από όπου έκρινε καλύτερα.
….στο γκρεμό, που βγαίνει στου «Όφη τ’ Αυλώχι» – «Παχύ Αρμί». Εκεί εφονεύθησαν οι αντάρτες Παπαδάκης Δημήτρης από τα Χανιά και Ειρηνάκης Ελευθέριος από τα Χανιά και με καταγωγή από την Κάϊνα Αποκορώνου…..
Πάνω στο πιο ψηλό σημείο του «Νταμηλόγκρεμνου» είναι δύο υψωματάκια. Στο πρώτο υψωματάκι, στο δυτικό, δίπλα στο βράχο που κρατούσε μετερίζι, σκεπάστηκε, με ελάχιστο μαδαρίτικο χώμα και πολλές πέτρες, για να μην τον ξεθάψουν οι καναβοί (όρνεα) και ο Νίκος Τσατσαρωνάκης. ….
Ο Γιάννης Λιονουδάκης από το Γαβαλοχώρι, σκοτώθηκε, περίπου 250 m νότια από το τυροκομειό. Εκεί θάφτηκε …..
Ο Σπύρος Μπλαζάκης, προφανώς πιο έμπειρος και πολεμιστής του Αλβανικού μετώπου, κατάφερε……
Οι Λιονουδάκης και Ειρηνάκης εφονεύθησαν μετά τη μάχη, κατά την εξερεύνηση του πεδίου…..
Όλοι τους ήταν παιδιά που λίγες μέρες πριν είχαν ανέβει στο βουνό, χωρίς καμία εκπαίδευση και πείρα, για τέτοιου είδους σκληρές και δύσκολες, πολεμικές επιχειρήσεις. Από τους παλιούς αντάρτες ουδείς εφονεύθει …..
Την επομένη, ανέβηκαν από τις Καρές, ο Νικόλαος Βαγιωνής και ο Πολιτάκης Κων/νος και έθαψαν τους τρεις, ….
Τέλος, το καλοκαίρι του 1949, ο πατέρας του αντάρτη Παπαδάκη Δημήτρη από τα Χανιά, ……..Ο Παπαδάκης ο Δημήτρης, όπως και οι άλλοι τρεις, ήταν πολύ νέος, λέγεται ότι ήταν 17 ετών……..
Γνωστά ονόματα άλλων ανταρτών που συμμετείχαν στη μάχη είναι: Μαθιός Μακρυδάκης και Παναγιώτης Βρυωνάκης από Νιο Χωριό Αποκορώνου, Ντουρουντάκης Αντώνης από Χορδάκι Ακρωτηρίου, Γιώργης Παπαδάκης από τα Περιβόλια Κυδωνίας, Μανωλαράκης Εμμ. Ι., Γιανναράκης Γεωργ. Κ., Ζηβραγάκης, αναφέρεται και κάποιος Σταύρος Βλάχος πολυβολητής, κ. α.. Πιάστηκε τραυματισμένος από τους κυβερνητικούς ο Μανουσέλης Μιχ. από τον Καλλικράτη.
Από τις κυβερνητικές δυνάμεις χτυπήθηκε με διαμπερές τραύμα ο Πέτρακας, όπως και ο Στυλιανός Μαροπάκης στο μπράτσο. Τον μεν Πέτρακα τον κατέβασαν, από «Κουβάτσι»- Καρές, τον δε Μαροπάκη τον συνόδευσε, ο Σταύρος Βαρουδάκης , μέσω Μαδαρού.
…Έγινε συνέλευση από τους αντάρτες, για τα τεκταινόμενα ……υπεύθυνος που παρέβη εντολές, ήταν αντάρτης εκ Νιού Χωριού Αποκορώνου,(που αντί να εκτελέσει την αποστολή του, πήγε στη …. γυναίκα του)…
Δυστυχώς τα μίση, τα πάθη, ο φανατισμός και ο παραλογισμός, κατά τον εμφύλιο είχαν φτάσει σε τέτοιο σημείο που για πολλούς, είχε χαθεί κάθε έννοια και ίχνος φιλότιμου, ανθρωπιάς, αξιοπρέπειας και πολιτισμού. Έγιναν εγκλήματα αποτρόπαια, ανατριχιαστικά, φρικιαστικά, απίστευτα και απερίγραπτα. ……
Κατεγράφησαν όμως από τη ιστορία και ορισμένα φωτεινά παραδείγματα ανθρωπιάς, που τιμούν τους πρωταγωνιστές και που άφησαν ένα σεβαστό όνομα στην κοινωνία και στους απογόνους των, όπως οι τότε χωροφύλακες της περιοχής Κεραμειών, Παντελής Μαράκης και Δημήτρης Γ. Δημοτάκης. ….. όπως επίσης και οι Πατεράκηδες Αντώνης και Μιχάλης που συμμετείχαν στην Μάχη στο «Παχύ Αρμί» με την κυβερνητική πλευρά.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΥ «ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ-ΦΟΝΙΚΑ ΒΕΝΤΕΤΕΣ»
*Ο Μιχάλης Κατσανεβάκης είναι Αριχτέκτων Μηχανικός, συγγραφέας – ερευνητής
