Απόψεις και κρίσεις
Αυτές τις ημέρες, τις τελευταίες δέκα του Μάη κάθε χρόνο για πολλές δεκαετίες, από το 1945 έως σήμερα, γιορτάζουμε την επέτειο της Μάχης της Κρήτης, με τη λαμπρότητα που της αξίζει σαν ένας ηρωικός αγώνας, σταθμός στην ιστορία του Εθνους μας.
Εφέτος, δυστυχώς, η πανδημία δεν μας άφησε περιθώρια για πανηγυρισμούς με πολυπληθείς λαϊκές εκδηλώσεις και επίσημες τελετές. Πάλι όμως δεν ξεχαστήκαμε και με σεμνές απέριττες μικρές δεήσεις εκφράσαμε την αιώνια ευγνωμοσύνη μας στους αγωνιστές που αντιστάθηκαν και στους μάρτυρες που θυσιάστηκαν για την τιμή και την ελευθερία της Πατρίδας μας.
Θα ήθελα κι εγώ με τη σειρά μου να αναφερθώ για λίγο «Στην παραδοξότερη Μάχη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», όπως την χαρακτήρισαν Ιάπωνες πολεμικοί ανταποκριτές, κάνοντας μάλιστα πρόταση να συσταθεί τιμής ένεκεν “Λεγεών Κρητών Μαχητών”.
Και δεν θα εξιστορήσω πολεμικά γεγονότα της Μάχης, που άλλωστε μνημονεύονται από πολλούς, σε σχετικές με την Μάχη εκδηλώσεις, κατά καιρούς.
Απλά κρίσεις και απόψεις διαφόρων προσωπικοτήτων θα παραθέσω, οι οποίες και με εκφράζουν προσωπικά, για την ιστορική αυτή δεκαήμερη πεισματώδη Μάχη. Και ας είναι αυτές οι λίγες γραμμές ελάχιστος φόρος τιμής στη μνήμη όλων όσων αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν στον ιερό βωμό της δόξας και της ελευθερίας της Κρήτης μας.
Και ας αρχίσουμε από τον αείμνηστο Χανιώτη Μιχάλη Γρηγοράκη (τον γνωστό μας Μίγρη) ο οποίος σε δημοσιευμένο άρθρο του, μεταξύ άλλων γράφει: «Το έπος της πολυθρύλητης Μάχης της Κρήτης, δεν το ‘γραψε μόνο η γενναιότητα των ξένων και δικών μας στρατευμάτων. Είναι πια παραδεκτό πως η Μάχη της Κρήτης επήρε άλλη μορφή και εξέλιξη, έγινε πιο πεισματώδης, ανέτρεψε τα χιτλερικά σχέδια για αστραπιαία κατάκτηση του νησιού, γιατί ένας άλλος παράγοντας, το λαϊκό στοιχείο βοήθησε τελείως απροσδόκητα. Η λαϊκή συμμετοχή, που προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό, ήταν κάτι που κανείς από τους μαχόμενους δεν περίμενε. Τόσο οι επιτιθέμενοι Γερμανοί όσο και οι αμυνόμενοι Σύμμαχοι, δεν μπόρεσαν να εκτιμήσουν το μεγαλείο του κρητικού λαϊκού παράγοντα, δεν μπόρεσαν να διανοηθούν πώς ένας λαός, μικρός και άοπλος, θα ριχνόταν στη μάχη έτσι αυθόρμητα, έτσι μαγικά και γενναία, για να υπερασπίσει τη λευτεριά του».
Στη συνέχεια ο Άγγλος ταξίαρχος Τζόνσον αναφέρει: Η συμβολή του λαού της Κρήτης στον αγώνα και σ’ αυτόν οφείλεται κατά μέγα μέρος η εκκαθάριση που έγινε σ’ εχθρικές φωλεές στο Ηράκλειο και στα Περίχωρα. Ήταν υπέροχο θέαμα να βλέπει κανείς τους χωρικούς όλων των ηλικιών να ζητάνε όπλα. Το ηθικό των Κρητικών είναι αδύνατο να περιγραφεί. Όταν ολόκληρη η ιστορία έλθει στο φως, θα συγκαταλεχθεί μεταξύ των ευγενεστέρων παραδειγμάτων της Ιστορίας.
Και ο Έλληνας στρατηγός Εδιπίδης μας βεβαιώνει: Όχι μόνο πολέμησαν οι Κρητικοί, αλλά και δίπλα στους άντρες, νέες κοπέλες και γριές Κρητικές, προσφέρθηκαν να εργαστούν στα διάφορα νοσοκομεία και στους σταθμούς επιθέσεως και ως τραυματιοφορείς απαλλάντας έτσι από τις ασχολίες αυτές πολύτιμους μαχόμενους άνδρες.
Ας δούμε τώρα τι λέει ο Γερμανός στρατηγός Μπρόγερ, μετά την κατάληψη της Κρήτης στον Έλληνα στρατηγό Λιναρδάκη. «Ο γερμανικός στρατός πολέμησε ηρωικά σε όλη την Ευρώπη, αλλά πουθενά δεν αντίκρισε ένα τέτοιο φαινόμενο, να βρίσκεται αντιμέτωπος σε κάθε του βήμα με ένοπλους πολίτες, με γυναίκες, με παιδιά και με παπάδες ακόμη.
Και ο επίσης Γερμανός λοχαγός των αλεξιπτωτιστών Φρίντριχ, από τους πρώτους που έπεσαν, σημειώνει στο ημερολόγιό του: «Πέσαμε από τα αεροπλάνα και αμέσως σχηματίσαμε την ομάδα μας βαδίζοντες με προφύλαξη. Ξάφνου μέσα από τους θάμνους σηκώνεται σβέλτα ένας Κρητικός πολεμιστής και μια ριπή σκοτώνει 4 από την ομάδα μου. Τον κυνηγήσαμε, αλλά αυτός σαν αίλουρος χάθηκε μέσα στα δένδρα. Συνεχίσαμε με μεγαλύτερες προφυλάξεις αλλά σε μια στιγμή φάνηκε, πυροβολεί και σκοτώνει άλλους δύο. Του έριξα τότε μια χειροβομβίδα που τον τραυμάτισε θανάσιμα. Τον πλησιάσαμε, τον σήκωσα και τον ακούμπησα σε μια ρίζα ελιάς και σε λίγο ξεψύχησε. Το κεφάλι του έγειρε προς τα πίσω, έπεσε το μαυρομάντηλο που το είχε δεμένο και ένας χείμαρρος ποταμός μαύρα μαλλιά χύθηκαν προς τα κάτω. Ήταν μια κοπέλα 20 χρονών! Και τότε είπα μέσα μου: “Λάθος τόπο ήρθαμε να κατακτήσουμε”».
Ο Άγγλος ταξίαρχος Solbery, που βρισκόταν και αυτός στην Κρήτη γράφει: «Ήταν υπέροχο θέαμα να βλέπει κανείς χωρικούς όλων των ηλικιών να εκλιπαρούν να τους δοθούν όπλα το ηθικό των Κρητών είναι αδύνατον να περιγραφεί».
Και περνάμε τώρα στον Γερμανό συγγραφέα Erchart Styner ο οποίος σημειώνει: «Στις φλέβες των Κρητικών ρέει πανάρχαιο αίμα. Οι Κρητικοί είναι πολύ πολύμορφοι. Είναι οι μοναδικοί στη φιλοξενία και την καλοσύνη, όπως είναι μοναδικοί στο πείσμα και τη σκληρότητα.
Ο δικός μας Χανιώτης καθηγητής, αείμνηστος Στυλιανός Πανηγυράκης, σε άρθρο του για τη Μάχη της Κρήτης, μεταξύ άλλων γράφει: Στην Κρήτη “το νησί των τροπαίων και των αιμάτων” κατά τον ποιητή, το “παρελθόν” είναι υφασμένο με το “παρόν” και ο κόσμος βλέπει με τα μάτια της ψυχής και της καρδιάς του, ότι τον συγκλόνισε κάποτε. Μεγαλείο, αγώνες, νίκες, ήττες, που ισοδυναμούν με νίκες.
Μετά τον πόλεμο, ο Αυστριακός Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην Βιέννη είπε: «Κάθε άνθρωπος σε οποιοδήποτε έθνος και αν ανήκει, οφείλει σεβασμό σε ολόκληρο τον Κρητικό Λαό, ο οποίος δίδαξε εις τον κόσμο να μάχεται για την ελευθερία του και πως να πεθαίνει γι’ αυτήν.
Για την ηρωική Κρήτη ο λογοτέχνης Στρατής Μυριβήλης γράφει: «Η Κρήτη στέκεται στην πρώτη σειρά της Ελληνικής ανδρείας. Η ψυχή της Κρήτης είναι σαν την λιονταρίνα δυνατή, πεισματάρα και ατρόμητη».
Ερχόμαστε τώρα στον συμπατριώτη μας Χανιώτη αρχιτέκτονα Δημήτρη Αντωνακάκη, καλλιτεχνικός Δ/ντής του ΚΑΜ, ο οποίος 64 χρόνια μετά την Μάχη της Κρήτης γράφει σε άρθρο του στην εφημερίδα “Χανιώτικα νέα” γράφει:
«Δεν ξέρω αν έχω το δικαίωμα να επικαλούμαι κάποια συγγένεια μ’ αυτό το ΓΕΝΟΣ που πήρε πάνω την ευθύνη να υπερασπίσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια σαν να ‘τανε δική του υπόθεση η επιβίωση της ανθρωπότητας… Αυτό που ξέρω είναι ότι η ζωντανή μνήμη μας βοηθά να κρατήσουμε ενεργό το παρελθόν, στοιχείο φόρτισης για το αύριο όταν τολμούμε να το αντικρίσουμε…
Και τελειώνοντας αναφέρουμε τους μακρινούς Ιάπωνες, οι οποίοι, σύμμαχοι τότε των Γερμανών, έμειναν άναυδοι και μια τους εφημερίδα, ο “Χρόνος του Τόκιο” ζητούσε σε άρθρο της να τιμηθούν οι ηρωικοί μαχητές της Κρήτης. Έγραφε ακριβώς: «Προτείνομεν, ως ζήτημα υπέρτατου καθήκοντος τιμής όπως δημιουργηθεί ένα έκτακτο Τάγμα Ιπποτών της Κρήτης για να τιμηθεί με ειδικό παράσημο κάθε πολίτης και κάθε αξιωματικός που έλαβε μέρος στην παραδοξότερη και ενδοξότερη μάχη της Ιστορίας “την ΜΑΧΗΝ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ”. Οι Άγγλοι και οι Έλληνες στρατιώτες, οι άνδρες και οι γυναίκες της Κρήτης, που έλαβαν μέρος στη θρυλική αυτή μάχη πρέπει να καταταχθούν ονομαστί σ’ ένα ειδικό Τάγμα Υπερανθρώπων…»
Ύστερα από τα παραπάνω επαινετικά σχόλια, αλλά και πολλά άλλα που ειπώθηκαν και γράφτηκαν κατά την πορεία των χρόνων, σαν Κρητικοί, σαν Έλληνες πρέπει να αισθανόμαστε υπερήφανοι, ταυτόχρονα όμως και υποχρεωμένοι να μεταλαμπαδεύσουμε στους νεώτερους αυτό το ένδοξο ιστορικό μας παρελθόν με την ελπίδα και την ευχή να διδαχθούν απ’ αυτό και να δημιουργήσουν ένα καλύτερο παρόν και μέλλον για το Έθνος και την Πατρίδα μας.
*συντ/χος εκπαιδευτικός
