Η αναγόρευση του Γερμανού καθηγητή κ. Heinz Richter σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Κρήτης το 2014 και η συνεχιζόμενη δίκη του στο Ρέθυμνο με την κατηγορία «άρνηση εγκλημάτων του ναζισμού σε βάρος του Κρητικού λαού με εξυβριστικό περιεχόμενο» με βάση σχετικό βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2011, συνεχίζουν να πυροδοτούν έντονες διχογνωμίες.
Θυμίζω τα κύρια επίμαχα σημεία του βιβλίου του κ. Ρίχτερ:
Α) Ο ανορθόδοξος πόλεμος των Κρητικών ήταν ενάντια στη Συνθήκη της Χάγης και τους κανόνες του πολέμου.
Β) Η συνήθης ερμηνεία, σύμφωνα με την οποία η αντίσταση προέκυψε εξαιτίας της αγάπης των Κρητικών για την ελευθερία […] είναι μεν σωστή, αλλά δεν εξηγεί γιατί η ενεργός αυτή ανάμειξη ξεκίνησε με την έναρξη της γερμανικής επίθεσης. […] Η μόνη λογική και ευλογοφανής εξήγηση είναι ότι […] είχε προετοιμαστεί από καιρό με την καθοδήγηση των Βρετανών. Το κρητικό αντάρτικο άλλαξε προς το χειρότερο τον τρόπο με τον οποίο διεξαγόταν έως τότε ο πόλεμος (σύμφωνα με διατυπώσεις του ίδιου, Β’ Παγκ. Πόλεμος από… ιπποτικός και δίκαιος έγινε βρώμικος και κτηνώδης μετά τη Μάχη της Κρήτης) και,
Γ) Τα παραπάνω ανάγκασαν τους Γερμανούς να ξεκινήσουν την πολιτική των αντιποίνων.
Στο βιβλίο του ο κ. Ρίχτερ δεν στοιχειοθετεί ούτε αποδεικνύει τους ισχυρισμούς για εκτεταμένες βαρβαρότητες και κακοποιήσεις από τους Κρητικούς. (Παραπέμπει στον πίνακα του Πέτρου Βλαχάκη που απεικονίζει έναν Κρητικό με όπλο μια πέτρα).
Θεωρώ ότι κάποιες απαντήσεις για τον κ. Ρίχτερ, αλλά και για άλλους, βρίσκονται “πίσω” από τον πίνακα του Πέτρου Βλαχάκη.
Β’ Π.Π.: Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
Η στρατιωτική κατάσταση της Κρήτης και το κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον του άμαχου κρητικού πληθυσμού δεν είχαν όμοιό τους στην υπόλοιπη εμπόλεμη ευρωπαϊκή ζώνη τον Μάιο του 1941. Συγκεκριμένα:
α) Η Κρήτη είχε μείνει το μοναδικό ελεύθερο σημείο στην Ευρώπη που ο πληθυσμός είχε προσωπικά βιώματα από σκλαβιά (τουρκοκρατία), ενώ παράλληλα δεν υπήρχε (ούτε εντός ούτε εκτός χώρας) νόμιμη κυβέρνηση που να ελέγχει, να οργανώνει και να κατευθύνει την άμυνα και τους πολίτες.
β) Ηταν επικείμενη μια επίθεση κατάληψης του νησιού με την πιο σύγχρονη σε προσωπικό και μέσα ναζιστική γερμανική αεροκίνητη μηχανή, ενώ από πλευράς ελληνικού στρατού μόλις είχε αφιχθεί δύναμη εντελώς ανεκπαίδευτων και αναξιόμαχων νέων ελλήνων στρατιωτών από έμπεδα εκτός Κρήτης,
γ) Ο άμαχος πληθυσμός αποτελούνταν από τις γυναίκες και τα παιδιά καθώς και άνδρες ηλικίας άνω των 40-45 ετών. Οι νεώτεροι άνδρες είχαν επιστρατευθεί για τον Ελληνο-Ιταλικό πόλεμο και κατά συντριπτική πλειονότητα βρισκόταν ακόμη εκτός Κρήτης και,
δ) Η άμυνα του νησιού είχε μείνει -εξ ανάγκης- αποκλειστικά στα χέρια μιας ξένης συμμαχικής διοίκησης με όχι καλή οργάνωση, εκπαίδευση και εξοπλισμό, στοιχείο όχι θετικό για το αίσθημα ασφάλειας των αμάχων.
Η επικείμενη εισβολή κατακτητή, ξανάφερε σε άνδρες και γυναίκες από ηλικία 50 ετών και άνω τις εφιαλτικές εικόνες σκλαβιάς όπως τις είχαν βιώσει στο πετσί τους οι ίδιοι ως παιδιά, στις σφαγές και τις πυρπολήσεις από τους Τούρκους το 1897. Οι μεγαλύτεροι είχαν ακόμη περισσότερες σκληρές βιωματικές εμπειρίες αίματος, ακόμη από την επανάσταση του 1866 και μετά. Η φρίκη του παρελθόντος όπως στη φωτ. του Βιεννέζικου εντύπου της 21/2/1897 πρόβαλε μπροστά τους τον εφιάλτη του νέου κατακτητή, που τελικά ήρθε όπως τον φαντάστηκε στην επόμενη φωτ.
Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ
Αυτές οι συνθήκες μοιραία οδηγούσαν τον κάθε πολίτη να πάρει αποφάσεις αν θα περιμένει άπραχτος να τον καταπλακώσει η νέα σκλαβιά ή να πάρει ο ίδιος πρωτοβουλίες αντίδρασης.
Όταν άρχισε η ρήψη αλεξιπτωτιστών στον κάμπο της Αγιάς, ξεκίνησαν οι κοντά στα ογδόντα, Μαρινομανόλης και Σαρρηδαντώνης από το ορεινό χωριό Σκορδαλού, ο πρώτος με μια κατσούνα και ο άλλος με ένα “γκρα”. Δεν κατέβαιναν γιατί ήταν πολεμοχαρείς ή για να “κόψουν αυτιά Γερμανών”. Εβαζαν πιο μπροστά από τη ζωή τους να μην ξανα-σκλαβωθούν σε ένα καινούργιο κατακτητή (ο δεύτερος σκοτώθηκε στη μάχη). Με τον ίδιο “βρασμό ψυχής” ξεκίνησε και η γυναίκα που σκότωσε με γεωργικό εργαλείο τον κρεμασμένο Γερμανό αλεξιπτωτιστή. Δεν διανοούνταν ότι μπορεί να ξανα-βιώσει τους εξευτελισμούς και το αίμα μιας ακόμη σκλαβιάς. Κάπως έτσι ξεκίνησε και ο Κρητικός του ζωγραφικού πίνακα και οι υπόλοιποι με ότι όπλα είχαν: πέτρες, κατσούνες, και γεωργικά εργαλεία ή στην καλύτερη περίπτωση παλιά όπλα. Έτσι συνέχισαν πολλοί μετά και στην εθνική αντίσταση πιο οργανωμένα.
Ο κ. Ρίχτερ όπως και οι συμπατριώτες του Γερμανοί δεν είχαν ποτέ στο συλλογικό τους υποσυνείδητο βιώματα σκλαβιάς όπως οι κρητικοί της γενιάς της Μάχης της Κρήτης, γι’ αυτό και ήταν δύσκολο να ερμηνεύσει για παράδειγμα την αυθόρμητη, βίαιη και άμεση αντίδρασή τους αποδίδοντάς τη σε ενέργειες των Άγγλων. Δυστυχώς, ήταν υποχρέωση της ελληνικής πλευράς να του τα αναλύσει από το 2011 μέχρι την απονομή του τίτλου το 2014, …αν είχε ενδιαφέρον να τα ακούσει και αν δεν συμμετέχει σε εκστρατεία αναθεώρησης και στρογγύλευσης των εγκλημάτων του ναζισμού.
Σε ό,τι αφορά στις κακοποιήσεις τραυματιών (10 σύμφωνα με ιατροδικαστές της τότε εγκληματολογικής υπηρεσίας του Βερολίνου) δεν μπορεί να αποκλειστεί ως γεγονός καθότι τέτοια φαινόμενα είναι παγκόσμια και διαχρονικά μεταξύ εμπολέμων και οι όποιες ευθύνες είναι ατομικές κατά περίπτωση.
ΑΝΑΓΚΗ Η ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΛΛΑ…
Άποψή μου είναι ότι το επίμαχο βιβλίο σε συνδυασμό με την απονομή έπρεπε ήδη να έχει ήδη γίνει αφετηρία για τους Έλληνες ιστορικούς επιστήμονες και όχι μόνο, -πέρα από τις διχογνωμίες- να εμβαθύνουν επί της ιστορικής ουσίας του θέματος:
– Αν και πώς νομιμοποιήθηκε και δικαιώθηκε ιστορικά ο αγώνας του άμαχου κρητικού πληθυσμού, με τη μοναδικότητα που είχε στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μέσα από το ίδιο το νομικό πλαίσιο για το δίκαιο του πολέμου, όπως το δέχτηκε το Δικαστήριο Εγκληματιών Πολέμου μετά το Β’ Π.Π.
– Είναι ελληνικός “μύθος” ή ισχύουν οι αναφορές του Τσώρτσιλ, του Γερμανού στρατηγού Κάιτελ, αλλά και πολλών άλλων, ότι, η εμπλοκή της Γερμανίας για την κατάληψη της Ελλάδας από τις αρχές Απριλίου 1941 μέχρι τον Ιούνιο που ολοκληρώθηκε η κατάληψη της Κρήτης μεταξύ άλλων, επηρέασε αρνητικά την έναρξη της επιχείρησης “BARBAROSSA” κατά της τότε Σοβιετικής Ενωσης;
Η ιστορία όντως πρέπει συνεχώς να επαναμελετάται και να επανερευνάται από τους ιστορικούς ερευνητές και επιστήμονες.
Οχι όμως με προχειρότητα ή για σκοπιμότητες ή από αντίδραση στις όποιες ακραίες εθνικιστικές εκδοχές της ιστορίας να οδηγούμαστε στο άλλο άκρο των στρεβλώσεων από ιδεοληψίες.
Η έρευνα πρέπει να κατατείνει στην ιστορική αλήθεια, που είναι και η μόνη που μπορεί να απεγκλωβίσει από τυχόν μύθους, που στέκουν εμπόδιο στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και στην αυτογνωσία μας ως λαός.
*Ο Στέφανος Ανδριάνης είναι αντισ/γος ε.α., πολιτ. μηχανικός – πρώην αιρετός της Αυτοδιοίκησης ν. Χανίων.
Προσωπική ιστοσελίδα: www.aksiokratia.gr
Το κείμενο του κυρίου Ανδριάνη είναι πολύ καλό κείμενο που δίνει σαφή ερμηνεία για την στάση των Κρητικών κατά την μάχη της Κρήτης.
Επίσης συμβάλλει στην αυτογνωσία των Ελλήνων για την ιστορία τους.