Παρασκευή, 31 Ιανουαρίου, 2025

«Η Μεγαλοβδομάδα στον τόπο μας»

Η Σταύρωση του ΚυρίουΔιερχόμαστε -συν Θεώ- από προχθές Μ. Δευτέρα (10/4), την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα· μία ξεχωριστή Εβδομάδα της Πίστης μας, όπου κυρίαρχο θέμα, καθημερινά, είναι το θείο Δράμα, το οποίο θα μας φέρει την Κυριακή (16/4) στην Λαμπροφόρο Ανάσταση του Κυρίου!
– Το πρώτο τριήμερο της Μεγαλοβδομάδας, το δαπανήσαμε στις οικογενειακές, σπιτίσιες προετοιμασίες για το Πάσχα, ενώ δεν απουσιάζαμε ποτέ από τις Προηγιασμένες θείες, λειτουργίες τα πρωινά, και τις Ιερές Ακολουθίες του Νυμφίου, τα βραδινά!
Από τα μαθητικά μας χρόνια, αλλά και την εκκλησιαστική και οικογενειακή μας παιδεία, γνωρίζουμε ότι η Μεγαλοβδομάδα «αποτελεί το κέντρο της πνευματικής ζωής της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, κατά την οποία καλούμαστε να βιώσουμε -μέσα στην επταήμερη διάρκειά της- τα μεγάλα και μοναδικά γεγονότα της Πίστης μας, με το θείο Δράμα, που οδηγεί στην Λαμπροφόρο Ανάσταση του Κυρίου».
Αναλυτικά: Τη Μ. Δευτέρα, μέσ’ από τις ιερές ακολουθίες, ζήσαμε τη ζωή Ιωσήφ του Παγκάλου -δεν ξεχνούμε πως είχε πουληθεί σκλάβος στην Αίγυπτο- και βέβαια την άκαρπη συκιά που ξέρανε ο Κύριος!
– Τη Μ. Τρίτη, κυριάρχησαν στις ακολουθίες της -δεν το ξεχνούμε αυτό- δύο παραβολές: Η παραβολή των δέκα Παρθένων και η παραβολή των ταλάντων!
– Την Μ. Τετάρτη, την έχει αφιερώσει η Εκκλησία μας, στην αμαρτωλή γυναίκα που μετανοιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου, με πολύτιμο μύρο που κατείχε και έτσι με τη μεγάλη αγάπη και ειλικρινή πίστη της, συγχωρήθηκαν οι αμαρτίες της.
– Τη Μ. Πέμπτη, κυριαρχούν στις ιερές ακολουθίες της Εκκλησίας μας: Ο Ιερός Νιπτήρας, ο Μυστικός Δείπνος, η Προσευχή του Κυρίου στο Ορος των Ελαιών και η Προδοσία του Ιούδα, δηλ. η αρχή του Πάθους. Στα Δώδεκα Ευαγγέλια, κανείς δεν απουσιάζει, προσκυνά τον Σταυρό στο πέμπτο Ευαγγέλιο και συμμετέχει συνειδητά στην όλη ιερή μυσταγωγία!
– Σήμερα, Μ. Παρασκευή εσπέρας, έχομε τα Εγκώμια και την περιφορά του Επιταφίου, σε κάθε ενορία…
– Οφείλει όμως η στήλη μας, σύμφωνα και με τον τίτλο της, να υπενθυμίσει στους αγαπητούς αναγνώστες της, και μερικά έστω λαογραφικά των ημερών της Μεγαλοβδομάδας, που δεν είναι μόνο οι οικογενειακές και σπιτίσιες προετοιμασίες -που προαναφέραμε- για την υποδοχή των Αγίων Ημερών της Μεγαλοβδομάδας και της Λαμπρής, αλλά και πολλά άλλα, παραδομένα από γενιά σε γενιά, μέσα στους αιώνες!
– Ετσι: Θυμίζουμε τη νηστεία, κι από λάδι, που είναι καθολική, το Ευχέλαιο τη  Μεγ. Τετάρτη, όπου οι χωριανοί προσερχόμενοι στην Εκκλησία, κρατούν “χάσικο στάρι”, περίπου μισό κιλό, και το τοποθετούν στο τραπέζι που είναι για σήμερα, στη μέση της Εκκλησίας, με καντήλι· και από το λάδι του, αλείφει ο ιερέας τους πιστούς, στο τέλος του Ευχελαίου!
– Για τη Μεγ. Πέμπτη, θυμίζουμε: την παραδοσιακή κουζίνα της ημέρας, που προσφέρει ντολμαδάκια, φρέσκα κουκιά γιαχνί, σαλιγκάρια και άλλα σχετικά, μία και σήμερα στο γεύμα μας μπαίνει λάδι!
– Για τα παιδιά, δεν ξεχνούμε να τους θυμίσουμε πως συνεχίζουν να συγκεντρώνουν τα ξύλα για τον “οφανό” της Ανάστασης και βέβαια τις προετοιμασίες του στησίματος του Ιούδα. – Ως τόσο, οι νοικοκυρές βάφουν τ’ αυγά της Λαμπρής.
– Δεν ξεχνά επίσης η Κρήτη της Παράδοσης, πως σήμερα Μεγάλη Πέμπτη, οι συντέκνοι (νονοί), παίρνουν και στέλνουν τα λαμπριάτικά τους δώρα στους βαφτισιμιούς των!
– Κι ακόμη πως οι καφετζήδες στα χωριά μας, από σήμερα, κρεμνούν με μια κλωστή, από το ταβάνι του καφενείου τους “τον φάντε” της τράπουλας, λέγοντας στους παρευρισκόμενους πελάτες των: «Χωριανοί, αγαπώ σας και τιμώ σας, μα από σήμερα ως τη Δευτέρα της Λαμπρής, στο μαγαζί μου, δεν θα παιχτούν χαρτιά και να το κατέχετε!»
Σημειώνουμε επίσης πως στις εκκλησίες της πόλης, κύρια, είναι πολλά τα στεφάνια που κρεμιούνται στον Σταυρό, από το εκκλησίασμα, σχεδόν απ’ όλα τα νοικοκυριά. Σ’ όλες δε τις εκκλησίες, μετά το πέμπτο Ευαγγέλιο, χτυπούν πένθιμα οι καμπάνες.
– Σήμερα, Μεγάλη Παρασκευή, από νωρίς, στα χωριά μας, ξεχύνονται αγόρια και κορίτσια, για να μαζέψουν λουλούδια από τους αγρούς, για το στόλισμα -σε λίγο- του Επιταφίου.
– Το βράδυ, ψάλλουν, μαζί με τους ψαλτάδες, τα Εγκώμια.
Απόψε, επίσης, Μεγ. Παρασκευή βράδυ, μετά τις ακολουθίες, μένουν κοπέλες μαυροντυμένες, μυροφόρες, γύρω από τον Επιτάφιο και “ξενυχτούν τον Σταυρωμένο Χριστό”. Οι μεγαλύτερες μάλιστα γυναίκες, σιγοψάλλουν λαϊκά μοιρολόγια της Μεγάλης Παρασκευής, για να περάσει κι η βραδιά.
Ενα από τα πολλά αυτά μοιρολόγια, παραθέτουμε. Το καταγράψαμε από τη γερόντισσα, αείμνηστη σήμερα, Μαρία Δημ. Αποστολάκη (ετών τότε 82) από την Αγ. Ειρήνη, Ανατολ. Σελίνου.
Λέει:
«Κάτω στα Γεροσόλυμα εις του Χριστού τον τάφο, εκειά δεντρό δεν ήτανε και δέντρο φανερώθη. Το δέντρο ήταν ο Χριστός και κλών’ οι γι’ Αποστόλοι, και τα παρακλωνάρια του ήταν οι μαρτυριές του, που μαρτυρούν και λέγανε για του Χριστού τα πάθη. – Δέσποινα, Παντοδέσποινα και του Χριστού Μητέρα, που τον Υγιό Σου πιάσανε οι σκύλοι ‘ν’ οι Ιουδαίοι και μπέψα τον παράνομο το σκύλο τον Οβραίο, να πα να φέρει δυο καρφιά κι εκείνος φέρνει πέντε, να βάλουν δυο στα πόδια του και δυο στα δυο του χέρια, το πέμπτο το φαρμακερό να μπήξουν στην καρδιά του. Κι η Δέσποινα ως τ’ άκουσε, έπεσε λιγωμένη, σταμνί νερό τση γύρανε κι ένα λαήνι μόσκο και τέσσερα γαρέφαλα, ώστε να συνεφέρει. Σαν επανασυνέφερε, σηκώνεται να πάει. Οσ’ αγαπάτε το Χριστό και του Χριστού τη μάνα, σα θέλετ’ ακλουθήξετε τση πονεμένης μάνας. Κιανείς δεν τσ’ ακολούθησε, όξω οι τρεις παρθένες, η Μάρθα κι η Μαγδαληνή και του Λαζάρου η μάνα. Και παίρνει τσι και πηαίνουνε εις του ληστή τσι πόρτες, θωρού τσι πόρτες σφαλιχτές και τα κλειδιά παρμένα και τα πορτοπαράθυρα σφιχτά μανταλωμένα. Θέτει τση πόρτας μια λαχτέ και πάει μέσα κι όξω, θωρεί κουτσούς, θωρεί στραβούς, θωρεί βασανισμένους, κιανέναν δεν εγνώρισε, παρά τον Αϊ Γιάννη. – Αγιε μου Γιάννη Πρόδρομε και Βαπτιστή Κυρίου πες μου ποιος είν’ ο γιόκας μου κι εσέν’ ο Δάσκαλός Σου; – Θωρείς εκείνον τον χλωμό, τον παραπονεμένο, απού φορεί ποκάμισο στο αίμα βουτηγμένο; Εκείνος είν’ ο γιόκας σου κι εμένα ο Δάσκαλός μου! – Πού ‘ναι γκρεμνός να γκρεμιστώ; πού ‘ναι κορφή να πέσω; – Πού ‘ναι μαχαίρι δίστομο να κακοθανατίσω; – Μουδέ γρεμνός να γρεμιστείς, μουδέ κορφή να πέσεις, μουδέ μαχαίρι δίστομο να κακοθανατίσεις, γιατ’ ανέν κάμεις τ’ άδικο, θα κάνουν κι οι μανάδες. Μα πάρε το στρατί – στρατί και άμε στο κελλί σου και βάψε το μαντήλι σου και κόψε το μαλλί σου, Βάλε κρασί εις το γυαλί, ψωμί εις το πανιέρι, φώνιαξε τσι γειτόνισσες να σε περηγορήσου και κράξε και τα ορφανά να φαν’ να μακαρίσου… Απού τ’ ακούει σώνεται κι απού το πει σχωρνιέται κι απού το καλαφρουγκαστεί, Παράδεισο θα λάβει!
(Αποστολάκης, σ. 451, στα “Ριζίτικα”)

Γράφοντας τις γραμμές αυτές, αγαπητοί αναγνώστες, σκεπτόμαστε, πόσο θερμά θρηνείται η ανθρώπινη υπόσταση του Χριστού μας, από τον ολιγογράμματο, αλλά πιστό λαό μας· και πόσο συμπαραστέκεται και συμπονάται η τραγική Μητέρα του Χριστού, η Παναγία μας. Δεν θα την ξεχάσουμε τη γερόντισσα, που λέγοντάς μας, με τρεμάμενη φωνή, μοιρολόγια της Μεγ. Παρασκευής, έκλαιγε… κι όταν την κοιτάζαμε συγκινημένοι, μάς είπε το συγκλονιστικό: «Για κάμετέ το, παιδιά μου, δικό σας!..»
– Αυτοί είναι οι άνθρωποι που μας μεγάλωσαν. Το κομμάτι εκείνο του πληθυσμού μας, που σήμερα Μεγ. Παρασκευή, μένει νηστικό, δοκιμάζει ξύδι, περιορίζεται σ’ ένα μοναχό παξιμάδι ολημερνίς, μετέχει όμως με όλη του την υπόσταση στο θείο δράμα, κι αυτό δεν είναι λίγο! Αυτός, είναι, λοιπόν, ο Λαός μας ο θαυμάσιος!
– Ευχές από καρδιάς σε όλους και Καλή Ανάσταση· κι ευχαριστίες στα “Χανιώτικα νέα” μας, που μας παραχωρούν τον πολύτιμο χώρο τους, για να δημοσιοποιούμε κι εμείς τις σκέψεις μας, που θα τις συνεχίσουμε, συν Θεώ!


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα