Σάββατο, 27 Ιουλίου, 2024

Η μουσική καταγραφή του Baud Bovy στα Χανιά (1953-1954)

Ο Ελβετός Εθνομουσικολόγος Samuel Baud Bovy (1906-1986) και οι συνεργάτισσές του, Αγλαΐα Αγιουτάντη (άγνωστη ημερομηνία γέννησης-1999) και Δέσποινα Μαζαράκη (1914-1989), κατά το χρονικό διάστημα 1953-1954 επισκέφθηκαν την Κρήτη και κατέγραψαν σκοπούς τραγουδιών, μοιρολόγια και χορευτικές μελωδίες. Αυτές οι καταγραφές είναι πολύ σημαντικές, διότι παρουσιάζουν την εικόνα της κρητικής μουσικής τη δεκαετία του 1950, δίνοντας χρήσιμα στοιχεία στους ερευνητές για την εξέλιξη της μουσικής παράδοσης. Οι καταγραφές αφορούν και τους τέσσερεις νομούς του νησιού και περιέχονται στην έκδοση του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών και του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ «Μουσική Καταγραφή στην Κρήτη 1953-1954», Αθήνα 2006.

Στην περιοχή των Χανίων οι ερευνήτριες εστιάστηκαν στα ριζίτικα, τα οποία τους έκαναν μεγάλη εντύπωση: «[…]Αυτά που σας γράφω συμβαίνουν στον Νομό Χανίων και κυρίως στις Επαρχίες Κυδωνίας και Σφακίων. Σ’ αυτήν επικρατούν τα τραγούδια της τάβλας, τα ριζίτικα[…]Τέσσερα χωριά της Ρίζας, που απέχουν το ένα με τ’ άλλο μισή ώρα με τα πόδια[…]είχαν αισθητή διαφορά στους σκοπούς[…]». Όσον αφορά στα μουσικά όργανα η Μαζαράκη αναφέρει ότι η ασκομαντούρα, το θιαμπόλι και η λύρα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί.

Συνεχίζοντας, γράφει ότι τα βιολιά έχουν εισχωρήσει στην κρητική μουσική στην περιοχή της Κισάμου, ενώ οι μουσικοί σκοποί αποτελούν διασκευές σκοπών από τη Στερεά Ελλάδα. Επίσης, ειδικά στα Χανιά, η ερευνήτρια αναφέρει ότι: «[…]Στα γλέντια τους, που ‘ναι κυρίως γάμοι και βαφτίσια, περνούν τον περισσότερο καιρό, για να μην πω όλον, τον καιρό τραγουδώντας. Χορεύουν λίγο».

Οι ερευνήτριες έψαξαν και κατέγραψαν παλιούς λυράρηδες και ορισμένες παλιές μελωδίες, ενώ απέκλεισαν από την καταγραφή τους βιολιστές που άκουσαν στην Κίσαμο (Κίσαμο, Πλάτανο, Αζωγυρέ). Αναφέρουν ότι στην Κίσαμο επικρατεί η ζυγιά βιολί – λούτο, την οποία θεωρούν νεωτερικό στοιχείο στην κρητική μουσική και έχει πάρει τη θέση της παραδοσιακής λύρας, με τα γερακοκούδουνα ή το νταουλάκι (όπως στη Σητεία).

Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι η καταγραφή και μελέτη του Baud Bovy και των συνεργατών του έχει πολλές αδυναμίες. Νόμιζαν ότι σε 40 ημέρες (τόση ήταν η διάρκεια της έρευνας στο νησί) θα γνώριζαν την κρητική μουσική. Εκτός από το μικρό χρονικό διάστημα οι κρίσεις και τα σχόλια τους είναι υποκειμενικά με σαφή επιρροή από τον Σίμωνα Καρά (1903-1999, μουσικολόγος), ο οποίος επέβαλε την άποψη ότι το παραδοσιακό κρητικό μουσικό όργανο ήταν η λύρα, ενώ το βιολί ήταν ξενόφερτο και δεν αποτελούσε μέρος της μουσικής κληρονομιάς της Κρήτης. Επίσης, δεν αποδέχονται τους φτασμένους καλλιτέχνες, όπως ήταν ο Κουτσουρέλης και δεν τους καταγράφουν. Mε τον τρόπο αυτό χάθηκαν πολλές καταγραφές γνωστών και άγνωστων βιολιστών, ενώ λανθασμένα θεωρούν ότι πολλοί σκοποί της Κισάμου είναι διασκευές σκοπών από τη Στερεά Ελλάδα.

 


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα