Στο Γυμνάσιο Πλατανιά ξεκινήσαμε τη φετινή σχολική χρονιά μια νέα συνεργασία με το Scuola Secondaria di primo grado “Cocchi- Aosta” από το Todi της Ιταλίας και το σχολείο Maria Regina College από το Naxxar της Μάλτας.
Ο τίτλος της είναι «Music Beyond Borders». Σκοπός και στόχος της συνεργασίας είναι η ένωση με τη μουσική. Η ένωση παιδιών με διαφορετική γλώσσα, καταβολές, δεξιότητες και ταλέντα μέσα από τη μουσική και με τη μουσική. Στην προπαρασκευαστική συνάντηση, κι από την πλευρά του Γυμνασίου Πλατανιά, προτείναμε η συνεργατική δράση των σχολείων να εργαστεί και να επηρεαστεί από το μουσικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη. Η μουσική του Θεοδωράκη είναι σε μεγάλο βαθμό επηρεασμένη από την παραδοσιακή ελληνική μουσική, τη λαϊκή μουσική, καθώς και από την κλασική μουσική. Ωστόσο, το έργο του Θεοδωράκη αντλεί έμπνευση και από άλλους μεσογειακούς πολιτισμούς, συμπεριλαμβανομένου του ιταλικού και του μαλτέζικου πολιτισμού.
Η ιταλική μουσική είχε σημαντικό αντίκτυπο στο έργο του Θεοδωράκη, ιδιαίτερα η μουσική των περιοχών της νότιας Ιταλίας της Σικελίας και της Καλαβρίας. Αυτές οι περιοχές μοιράζονται πολλές ομοιότητες με την ελληνική μουσική, όπως η χρήση παρόμοιων κλιμάκων και ρυθμών. Ο Θεοδωράκης έχει επίσης αναφέρει ως επιρροή τα έργα του Ιταλού συνθέτη Νίνο Ρότα.
Η κουλτούρα της Μάλτας, και συγκεκριμένα η λαϊκή μουσική της Μάλτας, είναι γνωστή για τη χρήση πεντατονικών κλιμάκων, που συχνά τις συναντάμε κι αυτές στην ελληνική μουσική. Ο Θεοδωράκης έχει επίσης επηρεαστεί από τους μεσογειακούς ρυθμούς και μελωδίες που συναντάμε στη λαϊκή μουσική της Μάλτας. Επιπλέον, η μεσογειακή κουλτούρα, όπου βρίσκονται και οι δύο χώρες, η Μάλτα και η Ελλάδα, έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της μουσικής και των δύο χωρών.
Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα παραδείγματα ενσωμάτωσης ιταλικών και μαλτέζικων επιρροών από τον Θεοδωράκη βρίσκεται στη σύνθεσή του «Canto General» που εμπνεύστηκε από την ποίηση του Pablo Neruda. Αυτό το έργο περιλαμβάνει ένα μείγμα ελληνικής, ιταλικής και μαλτέζικης λαϊκής μουσικής, καθώς και στοιχεία κλασικής μουσικής. Το «Canto General» θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα του Θεοδωράκη και αποτελεί απόδειξη της ικανότητάς του να συνδυάζει απρόσκοπτα διαφορετικές πολιτιστικές επιρροές στη μουσική του.
Η χρήση μεσογειακών επιρροών στη μουσική του Θεοδωράκη χρησιμεύει στη δημιουργία ενός μοναδικού και ξεχωριστού στυλ που είναι βαθιά ριζωμένο στην περιοχή. Το έργο του αναδεικνύει τις πολιτιστικές συνδέσεις και ομοιότητες μεταξύ των χωρών της Μεσογείου και τονίζει τη σημασία της διατήρησης και της ανάπτυξης της παραδοσιακής μουσικής.
Το έργο του Θεοδωράκη ήταν επίσης σημαντικό για την προώθηση της ιδέας μιας ενωμένης μεσογειακής περιοχής, όπου διαφορετικοί πολιτισμοί μπορούν να συνυπάρχουν και να συνεργάζονται. Η μουσική του χρησιμεύει ως σύμβολο της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς των χωρών της Μεσογείου και βοηθά στην οικοδόμηση μιας αίσθησης πολιτιστικής ενότητας στην περιοχή της. Δεν είναι τυχαίο πως ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ο συνθέτης του Εθνικού Ύμνου της Μάλτας.
Λίγο πριν την πρώτη συνάντηση των χορωδιών των τριών σχολείων στη Μάλτα, επισκεφθήκαμε με τη χορωδία του Γυμνασίου Πλατανιά τον τάφο και το πατρικό σπίτι του Μίκη Θεοδωράκη στον Γαλατά. Ο πρόεδρος του συλλόγου φίλων Μίκη Θεοδωράκη κος Γιώργος Αγοραστάκης μας υποδέχτηκε, και μας μίλησε για το μεγάλο συνθέτη όπως επίσης και για το όνειρο της δημιουργίας του «Ιδρύματος Μίκης Θεοδωράκης» Ένα ίδρυμα που αν αναπτυχθεί με τις υποδομές και την οργάνωση που το παρουσιάζει ο κος Αγοραστάκης είναι σίγουρο πως θα αναδειχθεί όχι μόνο σε αναπτυξιακό, πολιτιστικό και μορφωτικό πυλώνα των Χανίων και της Κρήτης αλλά θα κάνει τον τόπο μας και κέντρο διεθνούς πολιτιστικής αναφοράς, μιας κι ο μεγάλος μας συνθέτης και συντοπίτης δεν έβαλε ποτέ σύνορα στη μουσική και στη δράση του!
*Ο Βασίλης Παπαστάμος είναι δ/ντης Γυμνασίου Πλατανιά
